Kalular (Kalolar) Han

Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han

Malatya-Elbistan güzergahında, Malatya’nın Darende ilçesisinin Balaban nahiyesi Kalolar (Esenbey) Köyü’nün bir kilometre batısındadır. Köy yolunun 100 metre kuzeyinde, Tohma Çayı’nın 250 metre güneyinde, akarsuya doğru meyilli bir arazi üzerine inşa edilmiştir. 1994 yılında yapılan incelemelerde yapı dıştan dışa 18,20x14,50 metre ebatında, 264 metrekare alan üzerinde, doğu-batı yönünde inşa edilmiştir. Doğu duvarının büyük bir kısmı yıkılmıştır. Kuzey cephesinin ise doğu yöne doğru yarısının temelleri seçilmekte, orta bölümü ise tonoz üzengi seviyesine kadar ayaktadır. İçte bir hafifletme kemeri, dışta ise dikdörtgen biçimli payanda vardır. Günümüze ulaşabilen kısımlarda pencerelerin varlığına dair bir iz görülememektedir. Batı cephesine ait izler yer yer, güney duvarının doğu uca doğru bir kısmı, ortadan batıya doğru ise tonoz üzengi seviyesine kadar olan kısmı ayaktadır. Yapının günümüze ulaşabilen haliyle kemer ayaklarının yerini belirlemek mümkün değildir. Ancak üç sahınlı olduğunu belirleyecek tümsekler tespit edilebilmektedir. Duvarların dış yüzeyleri kaba yontu taş, iç kısımları ise kırma ve moloz örgülüdür. Hafifletme kemerinde kesme taş kullanıldı. Sadece kapalı bölümden (barınaktan) oluşan üç sahınlı bir kervansaraydır. Kesin bir tarih verememekle birlikte araştırmacılar yapıyı Selçuklu dönemi eseri olarak değerlendirmektedir. Malatya-Kalular Han arası yaklaşık 70 kilometredir. Bu yapı, yörede yapılan araştırmalar sonucu elde edilen verilere göre yöredeki hanlar ve yol güzergahları kayıtlarına uymamaktadır. Bu nedenle, Han, Darende güzergahında olabileceği gibi, tali bir yol olarak düşünülen Elbistan-Hekimhan güzergahında da hizmet vermek amacıyla yapılmış olabilir.

Yararlanılan Kaynaklar

Aytaç, İ. (2013). Malatya Türk-İslam Dönemi Mimari Eserleri II. Malatya: Malatya Kitaplığı Yayınları.