Kalehöyük Kazı Çalışmaları
Arkeolojik Kazı Doğal ve Kültürel Miras Yerleşim Kazısı Höyük
-
2020
En erken yerleşimin Bronz Çağı’na tarihlendiği Kalehöyük Kırşehir’in Kaman ilçesi sınırlarında, Çağırkan beldesindedir. Osmanlı dönemine kadar yerleşim görmüş olan höyük 280 metre genişliğinde ve 16 metre yüksekliktedir. Höyükte dört yapı katmanı açılmıştır. Bu katmanlarda çıkarılan arkeolojik eserler burada yaşamış insanlara dair kültüre, sosyal, ekonomik birçok ipucu sunmaktadır. İlk katmanın verilerine göre yaklaşık 200 yıl Osmanlı dönemine ait olarak tespit edilmiştir. Daha sonraki katman Demir Çağı’na tarihlenirken, üçüncü katman ise Orta ve Geç Bronz Çağı’na tarihlendirilmektedir. Günümüzde halen devam eden arkeolojik kazılar en alt katman MÖ XXIII - XX. yüzyıl arasına tarihlenmekte ve Erken Bronz Çağı’nda yerleşim gördüğü bilinmektedir. Ardından gelen katmanlarda belki kalkolitik ve sonrasında neolitik çağına kadar katmanların olabileceği tartışılmaktadır. Yapı katmanları arasındaki geçişlerin, deprem, yangın ve büyük hastalıkların sebep olabileceğine dair açıklamalar yapılmaktadır. Ancak arkeolojik kazıların devam ettiği höyükte bölge tarihine hakkında daha ayrıntılı bilgilere ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu arkeolojik kazılarla höyük hakkında daha fazla sosyal etkileşim, sanatsal anlayış ve insanların yaşam tarzı ile ilgili bilgiler ayrıntılı olarak keşfedilebilecektir. Elde edilen bilgiler ışığında bölgenin ilk yerleşim çağına ışık tutulmaktadır. Kaman Kalehöyük’ün dışında bölgede 1.000’den fazla höyük tespit edilmiştir. Ancak günümüzde sadece Kalehöyük, Yassıhöyük ve Büklükale höyüklerinde kazı çalışmaları yapılmaktadır.
1985 yılından bu yana kazıların başında olan arkeolog Dr. Omura’ya göre Kalehöyük’te çalışmak dünya tarihini okumak” demektir. Kalehöyük’te çıkarılan eserler birçok medeniyet tarafından kullanılan eserler olduğu için önem teşkil etmektedir. Kaman Kalehöyük kazılarında çıkan bu arkeoljik eserlerin sergilenebilmesi için Japonya ve Türkiye kültürel ve ekonomik işbirliği ile Kalehöyük Arkeoloji Müzesi yapılmıştır. Kendine özgü mimari yapısı ile dikkatleri üzerine çeken müzede eserler kronolojik sırasına göre sergilenmektedir. Kişilerin yüzlerce yıldır kendinden önce yaşayanların hayatları ile ilgili ayrıntıya sahip olma isteği ile arkeoloji bilimine ve dolayısı ile kültür turizmine önem vermeleri ile Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi açılmıştır. Müzenin sergi alanı geçmişten günümüze toprak altından çıkarılan arkeolojik eserlerin sergilendiği bir yer olmuştur. Bu haliyle insanoğlunun merakını gidermek için Kalehöyük Arkeoloji Müzesi her yıl birçok insanı ağırlamaktadır. Müzenin hemen yanında Japon peyzaj mimarisi ile yapılmış Japon bahçesi bulunmaktadır. Bu bahçe bölge halkına 1993’te Japon kültürünü tanıtmak ve rekreasyon alanı oluşturmak için Altes Prensi Takahito Mikasa anısına Japonya Ortadoğu Kültür Merkezi tarafından yapılmıştır. Rekreasyon alanı ve müze açıldığından bu yana gittikçe artan ziyaretçi profiline sahiptir. Japon bahçesi ile bütünleşmiş durumda olan Kaman Arkeoloji Müzesi bölge insanının geçim kaynağı olmuş durumdadır. Kendi tarihine ve daha önceki medeniyetlere sahip çıkma arzusunda olan ziyaretçiler ziyaret etmeye devam etmektedir. Ancak gereken ilginin gösterilebilmesi için daha çok turistik tur programlarına, eğitim programlarına ve bu müzeye ulaşmak isteyip ulaşamayanlar için özel projelere ihtiyaç vardır. Yüzyıllarca İpek Yolu üzerinde çeşitli göçlere tanıklık etmiş olan Kalehöyük şimdi ziyaretçilerini beklemektedir.
Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü ise yine höyük yakınına inşa edilmiştir. Kalehöyük ile ilgili bilgi edinmeye gelen turistler Japon bahçesini ve müzeyi ziyaret edebilmektedir. Kaman Kalehöyük yanında bir enstitü kurulma amacı, güvenilir araştırma ve çalışmalar yaparak bölge ile ilgili elde edilen bilimsel bilgileri araştırmacılar ve bölge halkına iletmektir. Yaşadığımız toplumun tarihine ve kültürüne ışık tutan Kaman Höyük yerleşkesinde yer alan enstitü sık sık önce çocukları ve çevre halkını bilinçlendirmek ve ilgili insanları bilgilendirmek için kurslar, sempozyumlar düzenlemektedir. Ayrıca bir diğer amaç ise bölge ile ilgili dergi ve kitap gibi basılmış metinleri kütüphanede toplamaktır.
Referanslar
Alparslan, Ö. (2015). Kültürel Mirasın Korunması ve Sergilenmesi: Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Kırşehir Kent Rehberi (2012), Kırşehir, Kırşehir Valiliği; Omura, S. (2008). 2007 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları. İçinde; Kazı Sonuçları Toplantısı-30 (ss. 197-201). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Omura, S. (2016). Kırşehir ArkeolojiPaleoantropoloji Çalışmaları. Kırşehir: Kırşehir Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.