İdrisyayla Köyü, geleneksel mutfak kültürünün bir ürünü olan macın/pekmez üretimi, pancar bitkisinin kaynatılıp suyu uçurularak özel kıvamda ve lezzette şurup haline getirilmesi işlemidir. Dört beş günlük sürede imece usulü gerçekleştirilen macın yapımı köy halkının gerçekleştirdiği çeşitli oyun ve sözlü kültür ürünleriyle bütünleşerek seyirlik bir etkinliğe dönüşmüştür. XIX. yüzyılda Rumeli eyaletlerinden gelerek Eskişehir’in Seyitgazi ilçesine bağlı İdrisyayla Köyü’nde iskân edilen muhacirlerin Balkanlar’dan getirdikleri pancardan pekmez üretim yöntemlerini kesintisiz devam ettirmektedirler. Yaklaşık yüz yıldır sürdürülen ve kökeni Orta Asya Türk mutfağına dayanan macın kaynatma geleneği her yıl pancar sökümünün yapıldığı sonbahar ayları içinde tekrarlanmaktadır.

Geniş ormanlık alanlara ve kaynak sularına sahip İdrisyayla Köyü’nün doğal zenginlikleri geleneksel macın üretim yöntemlerinin yaşatılmasında etkili olmuştur. Köyde pekmez ihtiyacına yönelik olarak kuru tarım yöntemiyle üretilen pancar, geleneksel yöntem ve etnografik aletlerle macın haline getirilmektedir. Bir dönüm alana ekilen pancardan yedi-sekiz teneke (18 litrelik tenekeler) macın elde etmek mümkündür. Macın kaynatma işlemi öncesi genellikle kuruluk altı denilen yarı korunaklı mekânlarda ocaklar kurulur. Ocak yerlerinin hazırlanmasına kuyu kazmak denilmektedir. Ocaklar kerpiçle inşa edildikten sonra çamur sıva yardımıyla macın kaynatılacak olan kazanlara birleştirilir. Tarladan sökümü yapılan pancar, yapraklarından ayıklanıp toprağı iyice döküldükten sonra kabukları çentilerek (soyularak) yıkanır. Özel bir rende ile kıyılan pancarlar kaynamak üzere kara kazanlara alınır. Odun ateşiyle sürekli harlı tutulan büyük kazanlarda yedi-sekiz saat kaynatılan pancar yumuşatılarak tülbent serili süzekte süzülür ve elde edilen şıra, bir tepsiye alınır. Haranaya aktarılan pancar şırası yaklaşık dört-beş saat daha, kehribar rengi bir hal alana kadar sürekli karıştırılarak macın haline getirilir. 100 kilogramlık pancar yaklaşık 12 saatte macın haline getirilebilmektedir. Geniş kaplarda soğutulan macın daha sonra meşe fıçılara aktarılarak kilerlere kaldırılır.

Uzun bir sürece yayılan macın kaynatma sırasında gündüzleri yetişkinler, çocuklar, gençler ocak başında toplanmakta, geceleri genellikle gençler ocaklara bakmaktadır. Odun ateşi ile ısınan ve aydınlanan sonbahar gecelerinde köyün delikanlıları tarafından mevsim dönüşünü kutlayan geleneksel bir oyun olarak sayacı oynanmakta, şıra kaynatılırken köpük helvası, mamalega veya ocaktan alınan közlerle pişen hamursuz yenmekte, türküler, maniler söylenip hikâyeler anlatılarak eğlenilmektedir. Bu kültürel unsurun yaşatılması ve tanıtılması için çalışmalar yapan İdrisyaylalılar Sosyal Dayanışma ve Kültür Derneği 2010 yılından beri yıllık programı içinde Eylül ayının son haftasında Macın Kaynatma Şenliği adıyla daha geniş toplulukların katılımını sağlayan bir günlük şenlik düzenlemektedir. Yerel kamu yönetimleri tarafından da desteklenen bu şenlik sayesinde köyden ayrılarak kente göç etmiş kişi ve aileler köyü ziyaret etmekte, akrabalık bağları güçlenirken aynı zamanda genç nesil macın kaynatma pratiklerini yerinde deneyimleyerek öğrenmektedir.

Eskişehir 2013 UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Başkentliği kapsamında Eskişehir Valiliği SOKÜM komisyonu tarafından gerçekleştirilen 2015 İdrisyayla Macın Kaynatma Şenliği projesi ile profesyonel fotoğrafçı dernekleri ile yerel ve ulusal basının katılımı organize edilerek macın yapma geleneğinin tanıtımına katkı sağlandı. Basında, şenlik haberleri yer alırken Eskişehir’in yerel TV kanallarında geleneksel macın yapma aşamalarını konu alan belgesel sunuldu aynı zamanda köy yaşantısı ve ekosisteminin hikâyesi anlatıldı. 22-24 Aralık 2015 tarihlerinde Eskişehir Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde şenlik boyunca çekilen 68 fotoğrafın ve köyün gündelik yaşamına ilişkin etnografik parçaların yer aldığı bir sergi açıldı. 2016 ve 2017 yıllarında hazırlanan izleme raporlarına göre her yıl 100-150 ziyaretçinin ağırlandığı şenlik sırasında kurulan satış stantlarında, İdrisyayla Macının yanı sıra köyde yetişen kuru fasulye, nohut, mısır, hamursuz, mamalega, bal vb. yöresel ürünlerin satışı gerçekleştirildi.

İdrisyayla Macın Kaynatma Şenliği, kuşaktan kuşağa aktarılan bilgilerle sürdürülen gelenek ve kültürel miras hakkında köy halkı ve ziyaretçilerde farkındalık yaratmayı amaçlayan önemli bir kırsal turizm etkinliği olarak değerlendirilebilir.