Haymana

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Sağlık Turizmi Destinasyonu

Ankara’nın sıcak yeraltı suları ve kaplıcaları ile ünlü olan Haymana ilçesinin şehrin güneyinde yer almaktadır. İlçe, Ankara şehir merkezine 72, Polatlı’ya 42, Gölbaşı’na 50 kilometre uzaklıktadır. Haymana’nın doğusunda Balâ ve Gölbaşı, güneyinde Kulu ve Cihanbeyli, batısında Polatlı ve kuzeyinde Gölbaşı ilçeleri bulunmaktadır. Haymana; ilçe merkezine bağlı altı belde, 70 köy ve beş mahalleden oluşmaktadır.

Haymana isminin nereden geldiğiyle ilgili çeşitli hikayeler vardır. Bunlardan biri Ankara Savaşı’nda Timur’un ordusuyla Haymana Ovası’na ilerlemesi ve karargâhını Timurözü Yaylası’na kurmasıyla başladı. Timur’un Mana adındaki kızı bilinmeyen bir sebeple burada kendisini öldürdü. Timur’un yanından hiç ayırmadığı kızının ölümünde Hey Mana neredesin şeklindeki acı seslenişi zamanla değişime uğrayarak Haymana şeklinde günümüze ulaştı. Bir diğer rivayete göre Haymana adı; çadır, tente anlamına gelen Hayme kelimesinden geldi. Eski zamanlarda halk şifalı sulardan yararlanmak için çadırlarını buraya kurup, yaz aylarını burada hayvanlarını otlatarak geçirirdi.

Haymana ilçesinin ekonomik yapısı öncelikle tahıl üretimine dayanmaktadır. Ağaçlık alanı yok denecek kadar az olan Haymana’nın üçte ikisini Haymana Platosu oluşturmaktadır. Yayla özelliği taşıyan ilçede hayvancılık da önemli geçim kaynaklarından biridir. Haymana’nın en büyük turizm kaynağı kaplıcalardır. Dağdan kaynaklanan kaplıca suları cilt hastalıkları, romatizma ve daha pek çok hastalığa şifa olmaktadır.

Bölgenin ilk kaplıca oteli olan Cimcime Sultan Termal Oteli, Haymana Belediyesi tarafından işletilmektedir. Yarım pansiyon olarak faaliyet gösteren otelin 70 yataklı 34 odası, 70 kişilik toplantı salonu ve 80 kişilik restoranı mevcuttur. Otelde özel aile kabinleri, açık ve kapalı sıcak su yüzme havuzları bulunmaktadır. Haymana Belediyesi’nin işletmesini yaptığı bir diğer kaplıca olan Medrese Kaplıcası 1991 yılından beri aralıksız olarak hizmet vermeye devam etmektedir. 150 kişilik kapasitesi olan işletmede (iki-dört kişilik) iki özel jakuzi bulunmaktadır. Kadınlar ve erkekler bölümü olmak üzere iki bölüme ayrılan kaplıcada hiç bir şekilde ılıtma amaçlı soğuk su kullanılmamaktadır. Kaplıca suyu sıcaklığı kaynakta 44ºC, havuzda 42-43ºC, küvetlerde 41ºC olarak ölçülmektedir. Tesiste soyunma kabinleri, yıkanma alanları, termal havuzlar ve dinlenme lobisi bulunmaktadır.

2018 yılı itibarıyla nüfusu yaklaşık 46 bin olan destinasyonda yaz sezonunda kaplıcalar için gelen turistler kaldıkları süre içerisinde ilçede ticari bir hareketlilik meydana getirmektedir. Her sezon ortalama 200 bin kişi gelmektedir. Kışın kapalı bulunan birçok lokanta, pastane, dükkân ve park bu dönemde tekrar açılmaktadır. İlçede termal turizmin gelişmesine paralel olarak otel ve ev pansiyonculuğu oldukça gelişti; Haymana halkı bu işten gelir elde etmektedir. Ayrıca ilçede her yıl haziran ayı içinde Uluslararası Haymana Kaplıca Festivali ve Kültür Şenlikleri düzenlenmektedir.

Haymana ve çevresi Paleolitik çağlara kadar uzanan bir geçmişe sahip olup, Hitit, Frigya, Pers, Galat ve Bizans hâkimiyetine sahne oldu. Bölgenin bir diğer özelliği 1861 yılında George Perrot ve Ernest Guillaume’nin keşif seyahatleri sırasında tespit ettikleri Gavurkale Harabeleri’dir. Harabeler ilçeye bağlı Dereköy’e iki kilometre uzaklıkta, Babayakup Deresi’nden 60 metre yüksekte bulunan bir kayalık üzerindedir. Uzun süre yerleşime sahne olan bu tepeye, buradaki eski ve yıkık duvarlarından dolayı Gâvurkale adı verildi. Harabelerin üzerinde yer alan iki büyük insan şeklinin Hitit kralı ve oğlunu tasvir ettiğini belirtenler olduğu gibi bunların kraldan ziyade tanrı tasvirleri olduğunu iddia eden araştırmacılar da bulunmaktadır. Arkeologların birleştiği nokta kayadaki kabartmaların ve duvar kalıntılarının MÖ 2000 yılına dayanması ve Hitit eseri olmasıdır.

Referanslar

Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2020). https://ankara.ktb.gov.tr/#, (Erişim tarihi: 13.5.2020); Haymana Belediyesi (2020). http://www.haymana.bel.tr/index.php, (Erişim tarihi: 15.5.2020); Kuşçu, T. (1946). Haymana Kaplıcaları ve Faydaları. İstanbul: Işıl Matbaası; Uçak, H. İ. (1985). Tarih İçinde Haymana. Ankara: Haymanalılar Yardımlaşma ve Tanışma Derneği, Yayın No: 1; Yurt Ansiklopedisi (1982). Ankara Maddesi. İstanbul: Anadolu Yayıncılık, Cilt 1: 534-535.