Havayolu Dağıtım Sistemi

Havayolu İşletmeciliği Ulaştırma İşletmeciliği Havayolu Yolcu Taşımacılğı

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Savaş MUTLU (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Harun YILMAZ (2019) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Tüm mal ve hizmetlerin (ürünlerin) üreticiden tüketiciye ulaştırılmasında kullanılan yol “dağıtım kanalı” veya “pazarlama kanalı” olarak adlandırılmaktadır. Değişik tipte dağıtım kanalları mevcuttur. Ürünün üreticiden tüketiciye doğrudan aktarıldığı dağıtım kanalı “doğrudan kanal” olarak adlandırılmaktadır. Doğrudan kanallarda aracı ve komisyonculara herhangi bir ödeme yapılmadığı için maliyet avantajı sağlanmaktadır. Bu nedenle doğrudan satış kanalları özellikle düşük maliyetli havayolu (Low Cost Carriers-LCC) iş modelini benimseyen havayolları tarafından tercih edilmektedir. Günümüzde doğrudan satış çoğunlukla havayolu şirketlerinin kendi web sayfaları veya karşılaştırma yaparak uçak bileti almaya yönelik diğer web siteleri üzerinden kredi kartı ile doğrudan satış şeklinde gerçekleşmektedir. Ayrıca bu satışlar telefon aracılığı ile de gerçekleştirilebilmektedir.

Doğrudan kanalın dışında üretici ile tüketicinin arasına toptancı ve perakendecinin veya sadece perakendecinin girdiği dağıtım kanalları da mevcuttur. Üretici ile tüketici arasında perakendecinin olduğu bir uygulama “acente” kullanımıdır. Bu kanal özellikle hizmet sektöründe oldukça yaygındır. Böyle sektörlerde üreticiler geniş bir coğrafi kaplama alanına ihtiyaç duymakta, ancak maliyetler nedeni ile bunu kendi başlarına gerçekleştirememektedirler. Bu durumda acente kullanmakta ve kendileri adına yapılan satışlardan acentelere komisyon ödemektedirler. Havayolları tarafından yolcu taşımacılığında seyahat ve turizm acenteleri çokça kullanılmaktadır.

Havayolları ittifakları “yatay pazarlama” adı verilen bir pazarlama sistemini de ortaya çıkarmaktadır. Bu sistemde aynı ittifak içindeki havayolları (Örneğin: Star Alliance, Skyteam, One World) kod paylaşımı (code share) ve başka havayoluna aktarma (interlining) ile diğer havayollarının koltuklarını da satmaktadırlar. Günümüzde havayollarının kullandığı bir dağıtım sistemi de Küresel Dağıtım Sistemi (Global Distribution Systems-GDS) olarak bilinmektedir. Bunlar, 1970’lerden sonra havayolu rezervasyonlarında bilgisayarların kullanılması ile yaygınlaşmaya başlayan sistemlerdir (Örneğin SABRE, AMADEUS ve GALILEO).

Havayolu yolcu taşımacılığındaki seyahat acentelerinin hava kargodaki karşılığı ise hava kargo acentesidir (Air Freight Forwarder). Bunlar seyahat acentelerinin gerçekleştirdiği satış aracılığı fonksiyonuna ilaveten kargonun elleçlenmesi (handling) ve birleştirmesinde de (consolidation) önemli rol oynamaktadırlar.

Referanslar

Henneman, J. ve Malanik, P. (2010). Cooperation and Alliances-Opportunity for Growth, İçinde; Wald, A, Fay, C. ve Gleich,R. (Editörler), Introduction to Aviation Management. Berlin: LIT Verlag; Kotler P. ve Armstrong, G. (2018). Principles of Marketing. Londra: Pearson Education Limited; Shaw, S. (2007). Airline Marketing and Management. Farnham: Ashgate Yayın Şirketi.

2 / 2

Hava taşımacılığı sektöründe küreselleşmeye bağlı olarak işletmeler arasında yaşanan yoğun rekabet, hizmet kalitesinin artmasını sağlarken yeni uygulamaları da gündeme getirdi. Havayolu işletmeleri, ulusal ve uluslararası mevzuatın yanında uzmanlık gerektiren birçok bölümden oluşmaktadır. Bunlardan bazıları uçuş işletme, yer işletme, güvenlik, uçuş emniyet, ekip planlama, teknik bakım vb. özellikle pazarlama (tanıtım) alanında önemli yenilikler sektöre kazandırıldı.

Havayolu pazarlama karması, ürün, fiyat, tutundurma ve yer olmak üzere toplam 4P’den oluşmaktadır. Pazara sunulacak ürün hakkında verilecek kararlarda pazarlama ilkelerinin uygulanması hakkında bilgi sağlamaktadır. Daha sonra ihtiyaçlara göre insan (people), fiziksel kanıtlar (physical evidences) ve süreç (process) olmak üzere 3P daha eklendi.

Yer karması, bazen karışıklığa neden olmakla birlikte, havayolu sektöründe dağıtım kanalları olarak adlandırılmaktadır. Bu karma, hizmetlerin istenilen yer ve zamanda yolculara (misafirlere) sunulmasıdır. Bu kapsamda, havayollarının kullandığı çeşitli dağıtım kanalları bulunmaktadır. Bir havayolu işletmesinin müşterilerine yönelik satış işlemlerini gerçekleştirmek üzere oluşturduğu doğrudan dağıtım kanalları, dolaylı dağıtım kanalları, bilgisayarlı rezervasyon sistemleri ve global dağıtım sistemlerinin tamamını kapsayan sistemdir.

İnternet ve bilgisayar teknolojisindeki gelişmelerden sonra havayolu işletmeleri dağıtım sistemlerinde interneti daha fazla kullanmaya başladılar. İnternet havayolu işletmelerine; hizmetlerini müşterilerine çok daha hızlı, kolay ve ucuza sunma, müşteri bağlılığı sağlama olanakları ile küresel pazar büyüklüğü, yeni bir pazarlama kanal konsepti, yeni bir etkileşim biçimi, zaman ve yer faydası sunmaktadır.

Ayrıca havayolu işletmeleri, geleneksel dağıtım kanallarını ortadan kaldırarak, maliyet etkinliği sağlayan web sitesinden mümkün olduğunca daha fazla yararlanmakta ve müşterileriyle doğrudan iletişim kurabilmektedir. Yapılan araştırma sonuçlarına göre, havayolu işletmelerinin çoğu, dağıtım kanallarını acentaların elinden almak suretiyle, doğrudan satış yöntemine geçmeyi planlamaktadır. Böylece uçak biletlerinin büyük bir oranı web sitesi ağırlıklı olmak üzere, doğrudan satış kanalları üzerinden satılması tahmin edilmektedir.

Referanslar

Başol, S. (2012). Havayolu Yönetimi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım; Gün, D. ve Küçükönal, H. (2006). İnternet ve Elektronik Ticaretin Havayolu İşletmelerine Olan Etkileri. İçinde; HASEM06 Kayseri VI. Havacılık Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 229-233). Nevşehir; Güreş, N. Arslan, S. ve Yalçın R. (2013). Türk Havayolu İşletmelerinin Web Sitelerinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (1): 173-185.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Gün, D. (2018) Havayolu İşletmelerinde Pazarlama Kavramı-II, http://uted.org/havayolu-i%C5%9Fletmelerinde-pazarlama-kavrami-ii/, (Ziyaret tarihi: 02.06.2019).