Göynük
Yerleşim Merkezi / Destinasyon Deniz Destinasyonu Cittaslow (Yavaş Şehir) Şehir
-
2019
Bolu’nun güneybatı yönünde bulunan Göynük, doğal, tarihi ve kültürel değerleriyle özgün bir destinasyondur. Bolu’ya 94 kilometre mesafede bulunan Göynük’ün sınır komşuları; doğusunda Mudurnu, batısında Sakarya’nın Taraklı ilçesi, kuzeyinde Sakarya’nın Akyazı ilçesi, güneyinde Ankara’nın Nallıhan, Eskişehir’in Sarıcakaya, Bilecik’in Yenicepınar ilçeleridir. Rakımı ortalama 720 metre olan ilçenin nüfusu 2018 yılı itibarıyla 15.423’tür. Nüfusunun 7.771’i erkek, 7.652’si ise kadındır. İpek Yolu Belediyeler Birliğinin üyesi olan Göynük ilçesinin 2014 yılında yaptığı Cittaslow (Sakin Şehir) tescili başvurusu 2017 yılında kabul edildi. Şehirde yakın geçmişe kadar temel ekonomik gelir kaynakları hayvancılık ve tarım iken yerel idarelerin ve halkın çalışmalarıyla turizm ürün ve hizmetleri arttırılarak temel gelir kaynaklarında turizm ağırlık kazandı.
Göynük ilçesi doğasıyla, tarihiyle ve kültürüyle özgün bir destinasyondur. Tarihi kayıtlara göre Göynük ilçesine Roma döneminde Koinon Gallicanon denildi. Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde yerleşim mezkezi olan Göynük’ün farklı köylerinde Bizans dönemine ait eserler bulunuyor. Soğukçam Köyü’nde ise Frig kalıntıları yer alıyor. Kilciler Köyü’nde bulunan Bizans kalıntıları ilçenin diğer tarihi eserlerindendir. İlçenin tarihi rolü Selçuklu ve Osmanlı döneminde sürdü. İlçede Fatih Sultan Mehmet’in hocası olarak bilinen Akşemseddin’in türbesi bulunuyor ve türbe Göynük’ün en önemli inanç turizmi kaynağı niteliğindedir. Yurtiçinde özellikle Sakarya, Ankara, İstanbul ve Kocaeli gibi yakın bölgelerden gelen ziyaretçiler Göynük’e uğrayıp Akşemseddin Türbesi’ni ziyaret etmektedir. 1464 yılında yaptırılan türbede Akşemseddin ile iki oğlu olan Sadullah ve Emrullah Çelebi’nin sandukaları bulunuyor. İlçede ayrıca Gazi Süleyman Paşa Camii ve Hamamı, Tabak Dede ve Ömer Sekkin Türbesi önemli inanç merkezleridir. İlçede 135 tarihi ev, 20 kültürel mimari eser, iki idari yapı ve beş doğal anıt ile 162 tescilli yapı bulunuyor. İlçenin tarihi yapılarından olan Göynük evleri ilçe turizmi için çekicilik niteliği kazandı. Restore edildikten sonra butik otel ve tarihi konak olarak turistlerin barınmasına imkân sağlanan yapılar turizm işletmesi haline geldi.
Göynük’ün bir diğer önemli yapısı ilçedeki Zafer Kulesi’dir. İlçenin bitişiğindeki tepeye 1923 yılında Cumhuriyet döneminin ilk kaymakamı olan Hurşit Bey’in yaptırdığı kule, altıgen yapıda üç katlı bir yapıdır. Kule, Kurtuluş Savaşı ile kazanılan zaferin temsilcisi olan anıtsal bir yapı olup bölgeye gelen turistler tarafından ziyaret edilmektedir. İlçenin tarihi ve kültürüne hakim yerel halkı, Göynük’ü hem Akşemseddin Türbesi gibi önemli bir Osmanlı hatırasına hem de Zafer Kulesi gibi Cumhuriyet dönemi eserine sahip olması sebebiyle “Serüveni Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan sakin ve güzel bir kasaba” olarak tanımlıyor.
Göynük tarihi ve kültürel mirası kadar doğal güzellikleriyle de turizm için değerli kaynaklara sahiptir. Sünnet Gölü, Çubuk Gölü, Sülüklü Göl, Çatak Kaplıcası; Çubuk, Arıkçayırı, Bulanık, Değirmenözü ve Hacımahmut yaylalaları güzel doğaları ve manzaralarıyla turistleri çekmektedir. Göynük yakınında bulunan Sünnet Gölü ve Sülüklü Göl tabiat parkı niteliğindedir. Sünnet Gölü, Göynük’ün 27 kilometre doğusunda bulunuyor. Gölün alanı 18 hektar ve en derin noktası 22 metredir. Sülüklü Göl, Göynük’ün 15 kilometre kuzeydoğusundadır; Çubuk Gölü ise ilçenin 11 kilometre kuzeyindedir. Ayrıca ilçenin güneyinde Çatak Çayı üzerinde bulunan Çayköy Göleti tarım amaçlı kullanılabiliyor. Çatak Kaplıcası, Göynük’ün 30 kilometre güneydoğusundadır ve Himmetoğlu Köyü’ne yakındır. Bir vadide bulunan kaplıcanın suyu 32ºC civarında sıcaklığa sahip olup romatizma gibi hastalıklar için faydalıdır. Termal turizm amaçlı kullanılması için çalışmaları devam eden bir diğer alan ilçenin Bayındır Köyü mevkiindedir. Ayrıca Göynük Kapıormanı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası geyik popülasyonunun arttırılması amaçlanan bölgelerdendir. Göynük’te şehrin doğal güzellikleri off-road, trekking, bisiklet binme ve dağcılık gibi sportif faaliyetler için uygundur. İlçenin turizminde ekolojik kaynakların kullanımına ilişkin etkinliklerin gerçekleştirilmesi artarak gözlenmeye devam etmektedir.
Göynük, sosyal ve kültürel mirası ile halen bir Osmanlı ve Cumhuriyet erken dönemi kasabası niteliğinin hissedilebildiği özgün destinasyonlardandır. İlçenin mutfak kültüründe keşli erişte, ovmaç, kabaklı gözleme, müşür hoşafı gibi Bolu’nun yöresel mutfağının ürünleri bulunuyor. Bolu’nun yerel yemeklerinin önemli kısmını Göynük’teki restoranların ve konak işletmelerinin mutfağında bulmak mümkündür. İlçede yöresel halk oyunlarını, türküleri, manileri bilen çok sayıda kişi bulunuyor; halk oyunlarını oynayabilmek için evlerinde yöresel kıyafetleri bulunan pek çok kişi de halen burada yaşamaya devam ediyor. Ağaç oymacılığı, iğne oyacılık, ağaç kaşık ustalığı gibi yöresel meslekler sürdürülüyor. Göynük misafirperver halkıyla, korunarak günümüze ulaşan tarihi ve kültürel değerleriyle, turistlerin çağa uygun gereksinimlerini karşılayan işletmeleriyle destinasyona gelen müşterilerini ağırlıyor.
Referanslar
Bolu Belediye Başkanlığı (2014). Bolu İli Stratejk Planı 2015-2019 Dönemi. Bolu: Bolu Belediye Başkanlığı; Bolu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Göynük, https://bolu.ktb.gov.tr/TR-69931/goynuk.html, (Erişim tarihi: 26.11.2019); Bolu Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü (2015). Bolu İli 2014 Yılı Çevre Durum Raporu. Bolu: Bolu Valiliği.