-
2020
Müşterilerine geceleme imkanı sağlamak yanında, yeme-içme, spor ve eğlence gibi yardımcı ve tamamlayıcı faaliyetleri de sunan tesisler otel olarak nitelendirilmektedir. Otellerin sınıflandırılması turizm işletme belgeli tesislerin asgari nitelikleri, kapasitesi, fizikî özellikleri, kullanılan malzeme standardı, işletme ve hizmet kalitesi ile personelinin nitelikleri ve eğitim düzeyi gibi ölçütler ele alınarak yapılmaktadır. Türkiye’de turistik oteller ve turistik olmayan oteller olmak üzere iki ana gruba ayrılan otel işletmeleri, genel kabul gören bazı sınıflandırmalara tabii tutulmaktadır. Bu sınıflandırmalar tüketiciler, oteller ve denetim mekanizmaları için standartlaştırma, pazarlama, tüketiciyi koruma, gelir sağlama ve kontrol etme gibi çeşitli yararlar sağlamaktadır. Oteller konaklama amacı, faaliyet süresi, bulundukları yer, büyüklükleri, mülkiyet durumu, sunulan hizmet çeşidi, uygulanan fiyat düzeyi, yerine getirdikleri konaklama ihtiyacı ve hukuki özellikleri bakımından sınıflara ayrılmaktadır. Dört yıldızlı oteller hukuki özellikleri bakımından otel işletmeleri sınıfında yer alır. Bu tür işletmelerin dört yıldızlı olarak belgelendirme şekli ve ülkelerin konu hakkındaki düzenlemeleri belirleyici olmaktadır. Hukuki statüleri bakımından otel işletmeleri Türkiye’de Belediye belgeli oteller ve Turizm işletme belgeli oteller olmak üzere iki sınıfta ele alınmaktadır. 1950’li yıllardan beri bu sınıflandırma devam etmektedir. Turistik otellerin sınıflandırılması ile ilgili kanun 12.02.1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu’nun 37. maddesinin A fıkrasının 2 numaralı bendi hükmü uyarınca çıkarıldı. Kanun ile ilgili en son değişiklik 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiş olup Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği'ne göre Türkiye’de otel işletmeleri; bir yıldızlı, iki yıldızlı, üç yıldızlı, dört yıldızlı ve beş yıldızlı olarak sınıflandırılmaktadır. Olanak ve hizmet kalitesine göre yüksek standartta otel olarak tanımlanan dört yıldızlı oteller, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açılış izni verilen ve denetlenen otellerden olan turizm işletme belgeli oteller sınıfına girmektedir.
Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik’e göre dört yıldızlı bir otelin sahip olması gereken nitelikler belirlenmiştir. İklim koşullarına göre odalarda klima, yatak sayısının yüzde 25’i oranında oturma imkânının, lobide ya da ayrı düzenlenmiş oturma salonunda sağlanması, ilave bir yönetim odası, odalarda televizyon, saç kurutma makinesi, içecek hizmeti, mini bar ile mevcut yiyecek-içecek türlerine uygun servis malzemesi bulundurulması, yüzme havuzu, kafeterya veya kişi başına en az 2 metrekare alan düşecek şekilde en az 50 kişilik çok amaçlı salon veya toplantı salonu ünitelerinden en az bir adedi, çamaşır yıkama ve ütüleme hizmeti, rezervasyon işlemlerinin elektronik ortamda yapılması, 24 saat büfe hizmeti, kabul holünde telefon hizmeti, müşterilerin ineceği veya çıkacağı kat sayısının ikiden fazla olması hâlinde otelin kapasitesiyle orantılı müşteri asansörü, asansörlerde alarm tertibatı ile havalandırma düzeneği bulunması, odalarda ve genel mahallerde klima, odalarda yatak örtüsü, mini bar, kıymetli eşya kasası, 06.00–24.00 saatleri arasında oda servisi, kuru temizleme ile terzi hizmeti, her katta kat ofisi düzenlemesi (ayrık yerleşimler şeklinde düzenlenmiş tesislerde hizmetin aksamaması kaydıyla kat ofisinin her katta bulunması zorunlu değildir), satış ünitesi, çeşitli dillerde süreli yayın, kitap gibi dokümanların yer aldığı okuma alanı, kapasitesi 100 kişiden az olmamak kaydıyla, tesis yatak kapasitesinin en az yüzde 50’sine hizmet veren asgarî ikinci sınıf lokanta, yeterli büyüklükte bagaj odası ve bu mahalde emanet hizmeti, servis merdiveni veya asansörü (ayrık yerleşimler şeklinde düzenlenmiş tesislerde servis merdiveni veya asansörü bulundurulmasına ilişkin esaslar Bakanlıkça belirlenir), toplam personelin en az yüzde 15’inin konusunda eğitim almış olması, idarî personelin konusunda eğitimli veya en az beş yıl deneyim sahibi olması, telefon, faks, internet bağlantılı bilgisayar gibi büro araçlarıyla donatılmış çalışma ofisi, odalara mesaj bırakabilme sistemi ya da buna yönelik hizmet verilmesi, kadın ve erkek personel için ayrı soyunma yerleri, dolapları, duş ve tuvalet ayrıca personelin ortak oturma, dinlenme ve yemek ihtiyaçları için ayrı bir mahal düzenlenmesi bu nitelikler arasındadır.
Kişi başına en az 1,2 metrekare alan düşecek şekilde en az 100 kişilik çok amaçlı salon ve fuayesi; kişi başına en az 1,2 metrekare alan düşecek şekilde en az 100 kişilik donanımı ve oturma düzeni bulunan toplantı salonu; en az 100 kişi kapasiteli kabare, tiyatro, sinema etkinliklerinin yapılabileceği kapalı salon, kişi başına en az 1,2 metrekare alan düşen, en az 200 kişilik konferans salonu, salon ile bağlantılı simultane tercüme hizmetleri alanı ve fuaye, sekreterlik hizmeti, fuaye veya salon ile bağlantılı en az iki çalışma odası, kişi başına en az 1,2 metrekare alan düşecek şekilde en az 100 kişilik gece kulübü veya diskotek; kişi başına en az 1,2 metrekare alan düşecek şekilde en az 100 kişilik bar salonu, kişi başına en az 1.2 metrekare alan düşecek şekilde en az yüz kişilik pasta salonu, Türk mutfağı menüsü olan, servisi ve tefrişi geleneksel Türk kültürünü yansıtan, alakart hizmet verilen asgarî ikinci sınıf lokanta, diğer kültürlerin mutfaklarından birine ait menüsü olan, servisi ve tefrişi ait olduğu kültürü yansıtan, alakart hizmet verilen asgarî ikinci sınıf lokanta; en az 40 metrekare büyüklükte jimnastik salonu, Türk hamamı, buhar banyosu, kar odası, tuz odası, tuzlu buhar odası, sıcak taş odası, alarm sistemi bulunan sauna, masaj üniteleri, aletli masaj üniteleri, cilt bakım üniteleri gibi ünitelerden en az dört adedi,bowling-bilardo salonu, duvar tenisi salonu, uzman personel eşliğinde, çocuklara yönelik oynama, dinlenme alanları ve tuvaletleri bulunan çocuk bakım ve oyun odası ile bahçesi, golf sahası, tenis kortu, spor salonu, açık spor sahası, go-kart pisti, kayak pisti veya benzeri imkânlar sağlayan ünitelerden en az dört adedi; açık yüzme havuzu, kapalı yüzme havuzu ünitelerinden en az üç adedinin dört yıldızlı otellerde bulunması gerekmektedir.
Referanslar
Adan, Ö. (2011). Uluslararası Otel Sınıflandırması. Ege Pırnar, Onur İçöz & Osman Çulha (Editörler.), İçinde, Uluslararası Turizm İşletmeciliği (ss. 71-88). Nobel Akademik Yayıncılık; https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2634.pdf, (Erişim tarihi: 30.07.2020); https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/06/20190601-16.pdf, (Erişim tarihi: 30.07.2020); Kozak, N., Akoğlan Kozak, M. ve Kozak, M. (2017). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar (19. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.