Konuk sözcüğünden önce Türkçe dilinde mihman (Farsça) ve “misafir” (hatta Arapça kökeni musafir) kelimeleri kullanılmaktaydı. Misafir hâlâ kullanılan bir kelimedir. Konuk kelimesi konmak fiil kökünden türemiş olup, geçici olarak bir yerde kalan, konaklayan anlamında kullanılmaktadır. Konuk kelimesi ile ev kelimesinin birleşmesinden oluşan konukevi ise nispeten yeni bir sözcüktür. Hâlâ canlılığını yitirmemiş misafirhane kelimesinin yerine kullanılmaya başlayan konukevi; konukların genelde ücretli olarak ağırlandığı binaları veya tesisleri ifade etmektedir. Ücretsiz konaklanan bazı konukevleri de bulunmaktadır.

Tarihte, yolcuların iş, seyahat gibi sebeplerle belli bir süre kalmaları için inşa edilen, yatacak yer ve yiyecek sağlanan konaklama hanları ve kervansaraylar vardı. Bu kervansaraylar ve hanlar, yolcuların ve kervanların güvenli bir şekilde konaklamaları için hizmet verirdi. Bu yapılar, zamanla bazı malların üretildiği ve satıldığı ticaret merkezleri haline geldi. Bu hanlar ve kervansarayların tarihine bakıldığında, özellikle Asya’da Çin ve Hindistan’dan İran ve Anadolu’ya uzanan kervan yolları boyunca şehirlerde, kasaba ve köylerde misafirhaneler olduğu görülmektedir. Yolcuların ve kervanların konaklaması için misafirhanelerin kullanılması İslâmiyet’ten önceki dönemlere kadar uzanmaktadır. Eski Türklerin konaklama amacıyla birtakım yapılar inşa ettiği ve bu yerleri işlettikleri bilinmektedir. İslâmiyet ile birlikte başlayan fetihlerde, özellikle askerlerin uzun süren seferlerde barınmaları ve dinlenmeleri için, Araplar tarafından, ribat adı verilen küçük kalelere benzer binalar inşa edildi. Yeni ülkeler alındıkça, bu binalar ülkenin iç kesimlerinde kaldı. Zamanla, seyahat eden yolcuların konakladığı misafirhanelere dönüştü.

Misafirhane kültürüne sahip olan Türkler, İslâmiyet’in kabulünden sonra, kalelere benzer bu konaklama hanlarını yapmaya başladılar. Türkler tarafından inşa edilen ilk konaklama hanları ve kervansarayların, Gazneliler ve Karahanlılar dönemlerine rastladığı bilinmektedir. Selçuklularda da askerî üs ve konaklama amacıyla kullanılan ve ribat denilen yapılar inşa edildi. Bu kültürün çok geliştiği Anadolu Selçukluları zamanında, çoğu günümüze kadar kalmış birçok kervansaray yapıldı. Osmanlı döneminde, yerleşim yerleri arasındaki yollar üzerinde bulunan hanlar ve kervansaraylar önemini kaybetmeye başladı. Daha ziyade şehirler içinde yapılan büyük konaklama binaları çoğaldı. Geçmişte sosyal ve kültürel hayat açısından önemli bir yere sahip olan bu konaklama hanları ve kervansaraylar, günümüzde ise geleneksel Türk mimarîsinin önemli binaları arasında değerlendirilmektedir.

Bu tarihî arka plana atıfla, günümüzde, özel veya kamusal kuruluşların genellikle kendi çalışanlarının veya çalışan yakınlarının yararlandıkları konutlara veya konaklama tesislerine de konukevi veya misafirhane denilmektedir. Resmî veya özel bir kuruluşa bağlı olarak kurulan, ücretli sosyal konaklama tesisi hükmünde olan bu konukevleri başka ülkelerde de bulunmaktadır. Herkese açık olan ve turizm amaçlı kullanılanlar olduğu gibi, sadece kurumsal olarak kendi personeline hizmet veren misafirhanelere de rastlanmaktadır. Bu misafirhaneler, batı dillerinde guesthouse, rest house, boardinghouse (İngilizce); Pension, Gasthaus, Gästehaus, Gasthof (Almanca); maison d’hôtes, auberge (Fransızca); casa de huéspedes, albergue (İspanyolca); pensione (İtalyanca) gibi isimlerle anılmaktadır. İngilizce guesthouse kelimesi birçok dilde kullanılmaktadır. Yaygın olmamakla birlikte kamu misafirhaneleri bazı ülkelerde de görülmektedir. Bu ülkelerde, kamu misafirhanesi anlamında, public guesthouse adının kullanılmasının yanında, öffentliches Gästehaus, öffentliche Pension, maison d’hôtes publique, casa de huéspedes pública, pensione pubblica adlarıyla da karşılaşılmaktadır.

Devlet konukevleri birçok şehirde teşkilatı bulunan kamu kurum ve kuruluşlarının özellikle kendi görevlilerinin iş, eğitim, sağlık, seyahat ve tatil amaçlı olarak başka kentlere gitmeleri durumunda, uygun, hesaplı ve sorunsuz bir şekilde konaklamaları amacıyla kurulup işletilen konaklama tesisleridir. Otel ve pansiyon gibi hizmet veren bu tesisler, kamu işletmeleri olarak faaliyet göstermektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan, 10.01.2019 tarih ve 30651 sayılı Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ, başta misafirhaneler olmak üzere, kamuya ait bütün sosyal tesislerden yararlanacak kişilerden alınacak yemek, konaklama ve diğer hizmetlerin bedelleri ile diğer usul ve esasların belirlenmesi amacını taşımaktadır. Başta bakanlıklar ve onlara bağlı müdürlükler, kamu bankaları, üniversiteler, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı olarak çalışan bu konaklama işletmeleri; temiz, uygun ve hesaplı olmalarından dolayı turizm açısından giderek daha önemli ve tercih edilir duruma geldi. Bu madde başlığı, devlet konukevlerinin turizm amacıyla kullanılmasına odaklansa da, konukevlerinin turistik amaçlar dışında da kullanıldığı bilinmektedir. Bu tesisler, bağlı oldukları kamu kurum ve kuruluşlarının yönetim kademesince, iş veya kurumla ilgili konukların ağırlanması, temsil ve ağırlama amacıyla da hizmet vermektedir. Buna ilişkin kural ve esaslar çoğu zaman ilgili kamu kurum veya kuruluşu tarafından yönetmelikle belirlenmektedir.