Çekerek-Kızlar Kayası Kalesi

Doğal ve Kültürel Miras Kale

Yozgat’ın Çekerek ilçesinin yaklaşık 2,8 kilometre güneydoğusunda, güney yönden gelip kuzeye doğru akan Çekerek Çayı’nın menderes yaptığı bir noktada, yüksek ve sarp bir kayalık üzerinde yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 799 metre olan kalenin bulunduğu kayalık alan, doğusundaki yüksek tepelere yaslanmıştır. Güney, batı ve kuzey bölümleri ise nehir tarafından sınırlanmıştır. Bu nedenle alanda bir sur sistemine ihtiyaç duyulmamış olmalıdır.

Kalenin en üst noktasında ulaşılması oldukça zor bir kayalık alan üzerinde ana kayanın oyulmasıyla yapılmış basamaklı tünelle ulaşılan bir sarnıç bulunmaktadır. İyi korunmuş durumda olan sarnıcın 3,93 metre genişliğindeki giriş bölümünden hemen sonra aşağı doğru inen ve görülebilen 156 basamaklı sarnıcın derinliği yaklaşık 60 metredir. Sarnıç 156. basamaktan itibaren molozla dolu olduğu için basamakların ne kadar daha devam ettiği ve sarnıçın zemini görülememektedir. Aşağı doğru inen merdivenin basamak rıht yüksekliği ortalama 0,25 metre, sahan genişliği ise ortalama 0,26 metredir. Sarnıcın dip bölümü milli toprakla kapanmıştır. Bu mil katmanının derinliğinin ve bu milin içerisindeki olası kontekst buluntuların alanın kullanım süreçleri ve amacına dair önemli veriler içerdiği tahmin edilmektedir.

Yüksek bir kayalığın üst noktasına yontularak yapılan sarnıcın bulunduğu alanın etrafında da yerleşim izleri mevcuttur. Kayalık alanın batısında ana kayaya oyulmuş basamaklar kısmen korunmuş durumda görülebilmektedir. Kalenin üzerinde ve özellikle güney yamaçlarında oldukça yoğun seramik parçalarına rastlanmıştır. Bu seramiklerden yola çıkarak, buradaki yerleşimin Geç Demir Çağı’nda başladığı, Hellenistik dönem boyunca devam ettiği ve Roma döneminde de kullanıldığı anlaşılmıştır. Sarnıcın bulunduğu alanın etrafındaki kaya işçilikleri ve yoğun seramik parçaları bu kayalık alanın büyük olasılıkla kale yerleşimi olduğuna işaret etmektedir. Kalenin doğu bölümündeki tepelik alanda herhangi bir yerleşim izine rastlanmamıştır. Fakat nehrin batı yakasında yol inşaatı sırasında açığa çıkan yoğun Roma seramikleri ve yapı temelleri, bu dönemde yerleşimin yayılım alanını göstermesi açısından önemlidir. Olasılıkla Roma dönemi öncesinde Gönülyurdu Kaletepe olarak lokalizayonunu önerdiğimiz Pleuramis yerleşiminin askeri üssü olarak işlev gördüğü tahmin edilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Anderson, J. G. C. (1903). Studia Pontica-I. A Journey of Exploration in Pontus. Brüksel: H. Lamertin;Sancaktar H., Sezgin K., Dokuzboy A. ve Tanrıverdi İ. (2020). Yozgat İli ve İlçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması: 2018 Yılı Çalışmaları. İçinde; 37. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt-2 (ss. 187-208). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları.