Bornova Kent Arşivi ve Müzesi / Dramalılar Köşkü
Müze Kent Müzesi
(İzmir, 2012 - )
-
2021
İzmir'in Bornova ilçesinin merkezinde, Bornova Meydanı çevresinde konumlanmaktadır. Müzenin bulunduğu yapı eski bir Levanten eviydi. İnşa yılı ve yaptıranın kim olduğu tam olarak bilinmiyor. İlk kullanıcısının kimler olduğu bilinmese de köşk XX. yüzyılın başlarında Rum bir aile tarafından kullanılmıştır. Daha sonra, 1920 yılında Dramalı Ailesi tarafından satın alınmış ve uzun süre bu aile tarafından kullanılmıştır. Bu nedenle yapı Dramalılar Köşkü olarak anılmaya başlanmıştır. Etrafı duvarlarla çevrili yapı kompleksinin içerisinde selamlık, köşk, hamam, mutfak, müştemilat ve ahır yapıları bulunmaktadır. Köşk ve köşke bağlı yapılar 2000 yılında Bornova Belediyesi tarafından kamulaştırılmış ve müze olarak yeniden işlevlendirilmek üzere restorasyon çalışmalarına başlanmıştır. Restorasyon projesi 2019 tarihinde tamamlanmış ve 2010-2012 yılları arasında restorasyon uygulaması gerçekleştirilmiştir. Restorasyon uygulamasının tamamlanmasının ardından 03. 11. 2012 tarihinde Bornova Kent Arşivi ve Müzesi olarak yeniden kullanıma açılmıştır. Köşkte yer alan yapılar müze olarak yeniden işlevlendirilme sonrasında çeşitli biçimlerde kullanılmaktadır. Selamlık yapısı müzenin danışma bölümünü, köşk binası ana sergileme alanını, hamam ve mutfak yapıları dönemin hamam ve mutfak kültürünü sergileme alanını, ahır yapısı kafeteryayı, müştemilat yapısı ise idari ofis, depo ve atölyeyi oluşturmaktadır.
Müzenin ana sergileme alanı olan köşk binasında yer alan odalarda sürekli sergiler bulunmaktadır. Birinci katta beş oda bulunmaktadır. Bu odalardan ilkinde Bornova’nın tarihçesi kronolojik bir anlatımla sergilenmektedir. Diğer odada yer alan sergide ise Dramalılar Köşkü’nün tarihi ve restorasyon süreci izleyicilere aktarılmaktadır. Bu katta yer alan sürekli sergilerden bir diğeri ise tarih öncesi dönemde Bornova’da yaşantının aktarıldığı Yeşilova Höyüğü maketi ve canlandırmalarının yer aldığı bölümdür. Bir başka odada daha önce bir kasaba olan Bornova’nın XIX. yüzyıldaki kentleşme süreci aktarılırken, bu kattaki son odada ise ilçenin geçmişten günümüze tarım, ticaret ve sanayi alanındaki gelişmeleri çeşitli belgelerle izleyicilere sunulmaktadır. Köşkün ikinci katında yer alan diğer beş odada ise ilçenin geçmişiyle ilgili çeşitli alanlardan bilgi ve belgeler sergilenmektedir. Bu kattaki ilk odada Bornova’ya XVIII. ve XIX. yüzyıllarda gelmiş olan gezgin ve seyyahların ilçe hakkında söylediklerinden yola çıkarak oluşturulan derlemeler bulunmaktadır. Bu kattaki diğer odada ilçenin eğitim ve spor alanındaki geçmişine odaklanan bir sergi yer almaktadır. Bu sergide ilçedeki eğitim kurumlarının geçmişi, gelişme süreci ve çeşitli spor branşlarındaki ilkleri bilgi ve belgelerle izleyicilere aktarılmaktadır. Bu katta yer alan odalardan bir diğerinde Bornova’nın geçmişindeki günlük yaşamla ilgili çeşitli canlandırmalar ve örnekler yer alırken bir başka odada ise Levanten bir oturma odasının canlandırması bulunmaktadır. İkinci katın Atatürk ve Bornova özel temasıyla hazırlanan son odasında ise Mustafa Kemal Atatürk’ün ilçeye olan ziyaretleri hakkında bilgiler sergilenmektedir.
Köşkün hamam ve mutfak bölümleri ise eski kullanım amaçları doğrultusunda sergileme alanına dönüştürülmüştür. Hamam bölümünde soyunmalık, ılıklık, sıcaklık bölümleriyle tipik bir Türk hamamı canlandırılırken aynı zamanda geçmiş yılları ait tıraş takımı, sabunlar, çeşitli hamam tasları, taraklar, havlu ve peştamaller, nalınlar, kildanlar gibi nesneler sergilenmektedir. Mutfak bölümünde ise yemek takımları, kazanlar, cam kavanozlar kahve değirmenleri gibi çeşitli nesneler sergilenerek XX. yüzyıldaki bir Türk mutfağının canlandırması izleyicilere sunulmaktadır. Müzede, Bornova ilçesinin yerleşim tarihini ve kültürünü anlatan sabit sergilerin yanı sıra çağdaş sanat örneklerini sunan süreli sergiler de gerçekleştirilmektedir. Müze hafta içi her gün 09.00-17.00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilmektedir.
Referanslar
Birol-Akkurt, H. (2014). Bornova Kent Arşivi ve Müzesi, Serbest Mimar, 16, 60-63; İzmir Büyükşehir Belediyesi (2017). Tarihe Saygı Yerel Koruma Ödülleri 2013-2017 Katalog Yayını, İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayınları; İzmir Kültür ve Turizm Dergisi (2019). Yaşayan Müze Bornova Kent Arşivi ve Müzesi, https://www.izmirdergisi.com/tr/turizm/muzeler/2548-yasayan-muze-bornova-kent-arsivi-ve-muzesi, (Erişim tarihi: 10.01.2021); Uhri A. (Editör), (2019). İzmir Müzeleri (İkinci baskı). İzmir: Dinç Ofset.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
İzmir Kültür ve Turizm Dergisi (2019). Yaşayan Müze Bornova Kent Arşivi ve Müzesi, https://www.izmirdergisi.com/tr/turizm/muzeler/2548-yasayan-muze-bornova-kent-arsivi-ve-muzesi, (Erişim tarihi: 10.01.2021).