Beçin Kalesi ve Örenyeri

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi

Muğla’nın Milas ilçesinin beş kilometre kadar güneyinde bulunan Beçin beldesi sınırları içinde yer almaktadır. Kale, Milas Ovası’nın kenarında yaklaşık 200 metre yükseklikte, düz bir platonun üzerindedir. Başta Geometrik, Arkaik, Klasik dönemler olmak üzere Roma ve Bizans İmparatorluğu, Menteşeoğulları Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu'nun dönemlerinde kullanılan yerleşim yeridir. Bölgede rastlanan kalıntılar, bu alanın Antik dönem de nekropol olarak kullanıldığını gösteriyor. Antik kentin ismi Ortaçağ İtalyan kaynaklarında Pezona, Türk ve İslam metinlerinde Barçın, daha yenilerde ise Peçin olarak geçmektedir. Bugünkü telaffuzu Beçin şeklindedir. Kentin Türkler tarafından ne zaman fethedildiği tam olarak bilinmemektedir. XVII. yüzyılda Evliya Çelebi’nin ziyareti sırasında kale içinde 20 evden oluşan bir nahiye olduğu bilinmemektedir. Bu dönemde kale hapishane olarak kullanılmış ve 20 asker tarafından muhafaza edilmiştir. Beçin, kesin olarak 1424 tarihinde Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine girmiş ve ardından gerilemeye başlamıştır. Celali isyanları sırasında kent sakinleri iç kaleye çekildi ve 1950’li yıllar itibariyle son aileler de bu alanı terk etmiştir.

Beçin örenyeri, kale ve kalenin güneyinde yer alan bir sur tarafından çevrelenen asıl yerleşim kısmından oluşmaktadır. Sarp, kayalık bir tepe üzerinde yer alan İç Kale’nin surları nispeten sağlam durumdadır. Kaleye giriş, bugün az bir kısmı takip edilebilen taş döşemeli bir yoldan sağlanmaktadır. Kale girişinin hizasında bulunan iki çeşme ve bir türbe kalıntısının ardından, iki adet aslan kabartmasının üzerinde yer aldığı çeşmenin önünden geçilerek, Ahmet Gazi Medresesi’nin kuzeyinde yer alan düzlüğe ulaşılmaktadır. Bu düzlüğün batı tarafında kayalığa yaslı bir çeşme; güney tarafında, medresenin karşısında Orhan Bey’in yaptırdığı camiye ait kalıntılar; güneydoğu tarafında ise Kızıl Han ve iki türbe yer almaktadır.

Tepenin güneybatı tarafında Kara Paşa Hanı; biraz ileride yamaca yaslanan küçük bir hamam ve tepenin üstüne doğru gidildiğinde Emir Avlusu olarak adlandırılan bir yapı bulunmaktadır. Aynı alanda Orman Tekkesi denilen başka bir yapının daha kalıntısı bulunmaktadır. Bu çevrede XIX. yüzyılda Rumların inşa ettiği Yeni Kilise olarak bilinen bir bazilika yer almaktadır. Ayrıca sur içerisinde kalan, bahsedilen yapıların dışında ne amaçla yapıldıkları ve hangi döneme ait oldukları bilinemeyen çok sayıda eski yapı kalıntısı mevcuttur.

Birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Beçin, 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yerini almıştır. Kalıcı listeye alınması için çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca bu alanda 1970’li yıllardan bu yana yapılmakta olan arkeolojik kazılar, 2018 yılı itibariyle Bakanlar Kurulu kararı ile İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Prof. Dr. Kadir Pektaş tarafından yürütülmeye başlanmıştır.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://mugla.ktb.gov.tr/TR-177908/becin-kalesi.html, (Erişim tarihi: 08.10.2019).