Balayı, yeni evli çiftlerin birlikte zaman harcadıkları ilk seyahat ya da evliliklerini kutlamak amacıyla çıkmış oldukları ilk tatildir. Balayı kelimesi, İngilizce dilindeki honeymoon teriminin doğrudan Türkçe dilindeki çevrilmiş hâlidir. Balayı terimi, ilk olarak XVI. yüzyılda İngiltere’de ortaya çıktı ve o dönemde düğünden hemen sonraki tatlı geçen bir aylık periyod olarak ifade edildi. Bu bir aylık zaman dilimi içerisinde çiftlerin birbirlerine karşı olan engelleri kaldırmak amacıyla bir yerde kaldıkları ve kendileri için üretilen bal şurubunu tükettikleri varsayılmaktadır. Bu bir aylık dönem içerisinde dolunay ortaya çıktığında çiftlerin duygusal iklimlerinin değiştiğine ve birbirlerine karşı olan engellerin ortadan kalktığına inanıldı.

Bu nedenle, honeymoon adında geçen honey kısmının tüketilen bu bal şurubundan moon kısmının ise ayın evrelerinden kaynaklandığı düşünülmektedir. O yıllarda bu durum bir gelenek olarak kabul edildiği için bir seyahat ya da tatil olarak adlandırılmadı. Ancak XIX. yüzyılın ilk yarısında bu ritüel seyahat ile birlikte anılmaya başlandı. O dönemlerde şehirlerde yaşayan soylu insanlar düğün merasiminden hemen sonra tren ya da otobüs yolculuğu ile gözlerden uzak kırsal bölgelerdeki doğal güzellikleri görmek amacıyla seyahatlere çıkmaya başlamışlardır. Başlangıçta bu seyahatlerde çiftlere aileleri eşlik etmiş olsa da XIX. yüzyılın ortalarında çiftler evliliğin mahremiyeti, evlilik anlayışındaki değişimler, romantikleşme ve dedikodudan uzaklaşma gibi nedenlerle bu seyahatlere yalnız çıkmaya başladılar. Böylelikle balayı, çiftlere özel bir seyahat olarak anılmaya başlandı. Daha sonraki dönemlerde orta sınıf çalışanların da bu tatillere bütçe ayırmaya başlaması ile balayı seyahatleri yaygın hâle geldi.

Günümüzde ise balayı turizmi artan ekonomik önemi ve balayı turizmine ev sahipliği yapan destinasyonların gelişimine sunduğu katkılar nedeniyle turizm endüstrisinde önemli bir pazar dilimi hâline geldi. Balayı turizminin diğer birçok turizm türüne kıyasla turizm ekonomisine daha fazla katkı sağladığı kabul edilmektedir. Çünkü balayı seyahatleri, balayı turistleri tarafından ömürde bir kere yapılan özel seyahatler olarak görülmekte ve bu nedenle balayı turizmine katılmak için turistler daha fazla bütçe ve zaman ayırmaktadırlar. Ayrıca balayı turistlerinin önemli bir kısmı eğitim ve gelir seviyeleri yüksek olan, balayını geçirdikleri destinasyonu tekrar ziyaret etme arzusunda bulunan turistlerdir.

Balayı turizmi özel bir destinasyonda diğer turizm türlerine göre daha uzun süre gerçekleştirilen bir turizm türüdür. Balayı turistlerinin diğer turist profillerine kıyasla daha özel ihtiyaçları vardır. Genel olarak çiftler romantik ortamlar aramakta ve hafızalarından silinmeyecek eşsiz, özel deneyimler yaşamak istemektedirler. Bu nedenle balayı turistleri tatillerini planlarken gidecekleri destinasyonun sosyo-politik ve mevsimsel özelliklerine daha fazla dikkat etmektedirler. Balayı turistlerinin büyük bir çoğunluğu seyahatlerini internet ve seyahat acentaları aracılığıyla planlamaktadırlar. Balayı turistleri karar verme sürecinde genel olarak ortak karar alma arzusunda oldukları için destinasyon seçim sürecinde daha fazla çatışma yaşanmakta ve bu süreç daha uzun zaman almaktadır. Balayı turistlerinin tatil tercihlerini başta güvenlik, konaklama tesislerinin kalitesi, seyahat maliyetlerinin düşüklüğü olmak üzere; iklim, ulaşılabilirlik, alışveriş imkânları, doğal güzellikler, kültürel ve tarihi değerler ile gece hayatı ve eğlence gibi unsurlar etkilemektedir. Ayrıca yaş, cinsiyet, gelir ve eğitim seviyesi gibi sosyal ve demografik unsurların da balayı turistlerinin tatil tercihleri üzerinde etkili olduğu görülmektedir.

Balayı turistlerinin destinasyon seçimi büyük ölçüde gelir seviyesi ve zaman ile doğru orantılıdır. Balayı turistleri, yüksek gelir seviyesi ve uzun zamana sahipse genel olarak yurtdışını tercih ederken, düşük gelir seviyesi ve kısıtlı zamana sahip olanlar ise iç turizme yönelik balayı destinasyonlarını tercih etmektedirler. Balayı turistleri, dünya genelinde ağırlıklı olarak İtalya, Fransa, İspanya, Rusya, Yunanistan, Maldivler, Hawaii, Bali, Tahiti ve Filipinler gibi destinasyonları tercih ederken, Türkiye’de ise en çok Antalya ve Bodrum’u tercih etmektedirler.