Arsuz

Yerleşim Merkezi Deniz Destinasyonu

Milattan önceki yıllardan beri birçok medeniyete kucak açmış ve bu medeniyetlerin etkisi altında kalan Arsuz, Hatay’ın en batısında Akdeniz’in en güzel koylarından birinde denize kadar uzanan, Hititlerin Mukiş ve Perslerin Dara adını verdikleri bir yarımada üzerindedir. Kuzeyinde İskenderun, kuzeydoğusunda Belen, doğusunda Antakya ve güneydoğusunda Samandağ ilçeleri, batı ve kuzeyinde Akdeniz, güney ve güneydoğusunda ise, Amanos dağları yer alır. Tarihi boyunca Rhosus, Rhopolis, Port Panel, Kabev ve Arsous gibi isimlerle anılmıştır. Tertemiz denizi ve incecik kumuyla bölgenin önemli bir turizm merkezidir.

Turizme ve tarıma dayalı bir ekonomik yapıya sahip olmakla birlikte 1980 yılından itibaren en önemli ekonomik yapı turizm oldu. Yerli ve yabancı turistler Arsuz’u ilkbahar ve sonbahar ayları arasında ziyaret etmektedir. İkincil konutlar Arsuz kıyılarında yoğunlukta olmakla birlikte, tatil siteleri, oteller ve pansiyonlar Karaağaç-Arsuz arasındaki sahil şeridi boyunca yer almaktadır. 2019 yılı itibariyle nüfusu yaklaşık 93 bin olan Arsuz, bu yapıların yerleşim birimleriyle bütünleşmiş olması nedeniyle yaz mevsiminde nüfusun artmasına neden olmaktadır. Özellikle Antakya, İskenderun, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Urfa’dan gelen vatandaşların yörede yazlık konut olarak kullanılan ikinci evlerinin varlığı ile destinasyonda yaz döneminde nüfusunun yaklaşık 30-40 katı kadar ziyaretçi ağırlamaktadır.

Arsuz’da turizmin gelişimi, 1980’lere kadar uzanır. Tarih, doğa ve deniz turizmine sahip olan Arsuz’da, turizmin gelişimi ikinci konutlara dayanmaktadır. Özellikle 1980 ve sonrası Hatay’ın ilçeleri ve çevre illerdeki sermaye sahiplerinin sayfiye amaçlı ikinci konutlarının Arsuz’da yer alması, çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına ait eğitim ve dinlenme tesisleri ile yaz kamplarının da Arsuz’da hizmet vermeye başlaması ile İskenderun-Arsuz arasında uzun kıyı şeridi boyunca turizmin gelişmesi hızlandı.

Arsuz’un en önemli gelir kaynağı turizmdir. Arsuz, 1998 tarihinde turizm merkezi ilan edildi. Türkiye İstatistik Kurumu Hatay Bölge Müdürlüğü verilerine göre, 2018 yılında Arsuz’da 58.887 turist konakladı. Destinasyonu çoğunlukla yerli turistler tercih etmekle birlikte, Avrupalı turistler de Arsuz’u tercih etti. Temmuz 2019 verilerine göre, 34.355 turist Arsuz’u ziyaret etti. Arsuz’da 2019 yılında yerli turistlerin ortalama konaklama süresi 1,78 gün iken, yabancı turistlerin ortalama konaklama süresi 2,2 gün olarak gerçekleşti. Önceki yıllarda 74 ülkeden misafir ağırlayan Arsuz, 2019 yılında, 53 ülkeden turist ağırladı. Arsuz’da 2018 verilerine göre, yedi otel, yedi apart atel ve iki pansiyon olmak üzere toplam 16 belgeli ve belgesiz konaklama tesisi, 460 odaya ve 1.152 yatak kapasitesine sahiptir. Ayrıca, Arsuz’da iki seyahat acentası faaliyet göstermektedir.

Antakya merkezine 87 kilometre ve İskenderun ilçesine 37 kilometre mesafede yer alan Arsuz’da havaalanı yoktur, ulaşım karayolu ile sağlanıyor. En yakın havaalanı, Hatay Havaalanı’dır. Ayrıca, Samandağ-Arsuz karayolu mevcut olup, iyleştirme çalışmaları devam etmektedir. Öte yandan, Arsuz’da Kruvaziyer ve Yat Limanı Projesi’ne yönelik bir yatırım 2018 yılı itibarıyla gündeme geldi. Madenli Yat Limanı, Su Sporları Merkezi ve Hatay Deniz Otobüsü (HADO) İşletmesinin temeli Haziran 2020 tarihinde törenle atıldı. Yat Limanı Projesi’nin Arsuz’un yıllardır beklediği önemli bir yatırım olduğu ve kruvaziyer turizminin önümüzdeki yıllarda canlanması beklentisi vardır.

Arsuz, Uluçınar, Gökmeydan, Arpaçiftlik, Çetillik, Gözcüler, Akçalı, Üçgüllük, Madenli, Karaağaç, Gülcihan ve Konacık ile yerli ve yabancı ziyaretçilerine farklı çekicilikleri ile hizmet sunmaktadır. Strabon’a göre, Kilikya bölgesinin en önemli şehirlerinden biri olan Arsuz, ziyaretçiler tarafından geleneksel Antakya mutfağını deneyimleyecek yeme-içme motivasyonları ile birlikte dinlenme ve eğlenme için tercih edilmektedir. Farklı din ve dillerin birleştiği bölge, denizi, plajları, koyları, meşhur yemekleri ve gece hayatıyla farklılığa sahiptir. Arsuz, aynı zamanda, temiz deniz ve koyları ve uygun iklim koşulları sayesinde 3S turizmi, kültür turizmi, yayla turizmi, kırsal turizm, yamaç paraşütü, yayla turizmi, ekoturizm, su altı dalış, trekking ve kamp-karavan turizmi faaliyetleri için en çok tercih edilen destinasyonlardan biridir. Arsuz’da yer alan Amanos (Nur) dağları, flora ve faunasının zengin olması, bu dağlık kesimdeki vadiler ve küçük şelalelerin varlığı, avcılık ve doğa yürüyüşleri açısından elverişli koşullar taşıdığından bu alanda alternatif turizm faaliyetleri yapılmaktadır.

Arsuz, her yıl genellikle yaz aylarında festival, konser, fotoğraf sergileri, fuar ve panayırlar gibi birçok ulusal ve uluslararası etkinliğe ev sahipliği yapıyor. Arsuz’da gerçekleşen festivallerden bazıları şunlardır: 2005 yılında gerçekleşen festivalde Guiness rekor denemesi yapıldı ve Hi-Jazz müzik grubu 44 saat 20 dakika kesintisiz süren müzik konseriyle en uzun süre konser verme rekoru kırarak, Guinnes rekorlar kitabına girdi. 2005-2012 yıları arasında Uluslararası Arsuz Kültür ve Sanat Festivali yapıldı. Bir diğer festival ise, Arsuz Doğa ve Su Sporları Festivali’dir (Arsuzfest). 2019 yılında ilk defa Arsuz’da yapılan ve ünlü sanatçıların katıldığı bir diğer festival Milyonfest’tir. Yaz dönemi süresince devam eden fuar, festivaller, sergiler ve panayırlar yörede çoğunlukla 3S (Sea, Sun, Sand) turizmi için gelen yerli ve yabancı turistler için farklı deneyimler yaşamalarına yardımcı olur. Öte yandan, bölgede turistlerin gece Arsuz’da eğlenerek ve dinlenerek vakit geçirebileceği birbirinden popüler üç mekan vardır.

Arsuz, deniz-kum-güneş motivasyonu dışında tarih ve kültür amacıyla seyahat eden ziyaretçiler için de birçok çekiciliklere sahiptir. Bölgedeki en önemli çekim merkezi, Arsuz’un merkezinde bulunan ve dünyanın en eski kiliselerinden biri olan Maryo Hanna Kilisesi ve Meryem Ana’nın banyo yaptığı yer olduğu iddia edilen Meryem Ana Havuzu’dur. Bölgedeki en önemli tarihi yapılardan biri olan ve günümüzde halen ibadete açık olan Maryo Hanna Kilisesi, Hristiyanlığın ilk yıllarında dini yaymak için Arsuz’a yerleşen din adamlarından 1514 tarihinde yapılmış olup Aziz Hanna adıyla anılmaktadır ve ibadete açıktır. Hristiyanlar tarafından kutsal kabul edilen Meryem Ana Havuzu’nda her yıl 14 Ağustos tarihinde dini törenler yapılır. Rivayete göre akan sıcak su günahı simgelerken, soğuk su ise, kutsallığı sembolize etmektedir. Yörede “Seydi” olarak da bilinen bölge doğa turları ve küçük yürüyüşler için oldukça uygundur. Arsuz’a üç-dört kilometre uzaklıkta yer alan ve VI. yüzyıla tarihlenen Kutsal Havariler Kilisesi, destinasyonda bulunan diğer çekiciliklerden biridir. Kutsal Havariler Kilisesi, Arpaçiftlik’te bulunmaktadır. Bölgede yapılan kazı çalışmalarında tamamen toprak altında kalan kilise kalıntıları Roma dönemine ait olup, kalıntılardan mozaikler ve mezarlar gün yüzüne çıkarıldı. Arsuz merkezinde dikkate değer bir diğer yapı, Arsuz Deniz Feneri’dir. Arsuz’a 30 kilometre mesafede yer alan ve 1933 tarihinde yapılan fener, önemli bir turizm çekiciliğidir. Kule yüksekliği beş metre olan fenerin deniz seviyesinden toplam yüksekliği ise 109 metredir. Görüş mesafesi 22 mil olan fener, Suriye sınırına en yakın fenerdir. Yapımında kesme taş kullanılan Fener, koruma altındadır.

Tarihte gül anlamına gelen Rhosus adıyla anılan Arsuz, en parlak dönemini Romalılar döneminde yaşadı. Turizmin gelişme gösterdiği 1980’den itibaren tarihi dokusu, doğal güzellikleri, kültürel çekicilikleri, otelleri, restoranları, farklı konseptlerdeki eğlence mekanları, koyları ve birbirinden popüler plajları ile bölgenin en popüler dinlenme ve eğlence mekanıdır. Yaz aylarında, özellikle hafta sonları, günübirlik ziyaretçi akınına ev sahipliği yapar. Mevcut doğal ve kültürel çekicilikleri ile Arsuz, birçok yerli ve yabancı turisti ağırlamaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Arsuz Belediyesi (2020). Turizm. http://www.arsuz.bel.tr/sehir/turizm/16/, (Erişim tarihi: 18.12.2020); Arsuz Gezilecek Yerler, https://otelleri.net/arsuz-gezilecek-yerler.htm, (Erişim tarihi: 29.12.2020); Arsuz Kaymakamlığı (2020). 2019 Arsuz Nüfusu, https://www.nufusu.com/ilce/arsuz_hatay-nufusu, (Erişim tarihi: 21.12.2020); Arsuz Kaymakamlığı (2020). Coğrafik Yapı. http://www.arsuz.gov.tr/cografik-yapi, (Erişim tarihi: 19.12.2020); Arsuz Kaymakamlığı (2020). İlçemizin Tanıtımı. https://hatay.ktb.gov.tr/TR-201787/arsuz.html, (Erişim tarihi: 19.12.2020); Bekar, D. Y. (2018). Kentsel Fonksiyonları Az Gelişmiş Bir Yerleşme: Arsuz (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hatay: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Burak Milli, B. (2020). Hatay’da Madenli Yat Limanı, Su Sporları Merkezi ve HADO İşletmesinin temeli atıldı, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/hatayda-madenli-yat-limani-su-sporlari-merkezi-ve-hado-isletmesinin-temeli-atildi/1874618, (Erişim tarihi: 19.12.2020); Erturna, Ç. (2013). Türkiye’nin en güzel tatil yerlerinden biri: Arsuz, https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/cagdas-ertuna/turkiye-nin-en-guzel-tatil-yerlerinden-biri-arsuz-1754255, (Erişim tarihi: 19.12.2020); Hatay Haber (2019). Arsuz’da Turist Sayısı Azaldı, http://www.arsuzhaber.com/arsuz-da-turist-sayisi-azaldi/2704/, (Erişim tarihi: 21.12.2020); Karaömer, Ö. (2019). Arsuz-Dörtyol (Hatay) Arasında Kıyı Alanlarının Kullanımı ve Sorunları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hatay: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; Kültür ve Turizm Bakanlığı (Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü) (2020). Arsuz. https://hatay.ktb.gov.tr/TR-201523/turizm-merkezileri.html, (Erişim tarihi: 19.12.2020); Kültür ve Turizm Bakanlığı (Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü) (2020). Turizm Merkezleri. https://hatay.ktb.gov.tr/TR-201523/turizm-merkezileri.html, (Erişim tarihi: 19.12.2020); Saçlı, Ç. ve Kahraman, C. Ö. (2019). Açık Alan Rekreasyonu Olarak Yamaç Paraşütü Etkinliğine Katılanların Motivasyonları ve Etkinlik Memnuniyetlerinin Belirlenmesi: Arsuzfest Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4): 1249-1269; Türkiye Kültür Portalı (2020). Gezilecek Yerler, Arsuz-Hatay, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/hatay/gezilecekyer/arsuz, (Erişim tarihi: 19.12.2020).