Antalya Geçmen Köyü Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Elmalı ilçesinin Geçmen Köyü’nde bulunmaktadır. Köyün merkezine konumlandırılmış olan eser, kuzey-güney doğrultuda kareye yakın dikdörtgen bir kütleden oluşmaktadır. İçten düz ahşap tavanla örtülü olan yapı, dışarıdan dört yöne eğimli kiremit kaplı kırma çatı ile kapatılmıştır. Üzerinde yer alan inşa kitabesine göre 1894 yılında yaptırılmıştır. Ancak mimarı ve banisi belli değildir. Yapı 2000 yılında köye yeni bir caminin yapılmasıyla birlikte ibadete kapatılmıştır.

Yapının üzeri sıvalı ve boyalıdır ancak yer yer dökülen sıvalardan caminin kerpiç malzemeden inşa edilmiş olduğu görülmektedir. Kerpiç malzeme dışında, kapı ve pencere doğramaları, minberi, kadınlar mahfili ile üst örtüsü ve taban döşemesinde ahşap malzeme kullanılmıştır. Caminin etrafı moloz taşlarla yapılmış bir istinat duvarı ile çevrilidir. Kuzey cephe giriş cephesi olup, istinat duvarının tam ortasına yerleştirilmiş ahşap kapıdan son cemaat yerine geçilmektedir. Son cemaat yerinin batı köşesinde yer alan beş basamaklı ahşap merdiven ile kadınlar mahfiline çıkılmaktadır. Yine son cemaat yerinin batı duvarına sonradan ahşap bir tuvalet eklenmiştir. Kadınlar mahfili son cemaat yerinde beden duvarlarından dışarı taşıntı yapmaktadır. Mahfilin taşıntı yapan bu kısmında ise kalemişi süslemeler yer almaktadır. Mahfile giriş kapısının hemen yanına vazodan çıkan mavi, kırmızı renkli çiçekler işlenmiştir. Caminin harim bölümüne kuzey cephenin ortasına yerleştirilmiş olan dikdörtgen formlu ahşap kapıdan geçilmektedir.

Kuzey-güney doğrultulu harim yedi adet alt sıra, bir adet de üst sıra olmak üzere toplam sekiz pencere ile aydınlatılmaktadır. Harimin batı duvarında yer alan pencerelerin aralarında ve üstlerinde çok sayıda kalemişi süsleme bulunmaktadır. Duvar üst hizasında kırmızı ve yeşil renkli yaprak dizisi görülmektedir ve yaprak dizisi tüm harimi çevrelemektedir. Batı duvarda yer alan yaprak dizisinin altında kırmızı çiçekli çelenk motiflerinin içerisinde sırasıyla Hasan, Ömer ve Ebubekir isimleri yazılmıştır. Çelenk motiflerinin arasına ise dikdörtgen bir çerçeve içerisinde Besmele işlenmiştir. İçten yuvarlak kemerli olan pencerelerin çevresine ve kemer alınlığına da çeşitli basit kalemişi süslemeler yapılmıştır. Yapının güney cephesinin ortasına mihrap yerleştirilmiştir. Mihrap nişinin içi yeşil renkli perde motifi ve perde motifinin ortasından sarkan kandil ile bezenmiştir. Nişi oluşturan çerçeve boyunca Bakara Suresi’nin 255. Ayeti yazmaktadır. Mihrap nişinin alınlığında ise Al-i İmran Suresi’nin 37.ayetinin bir kısmı yer almaktadır. Harimin doğu duvarında yer alan pencerelerin üstlerinde Osman, Ali ve Hüseyin isimleri okunmaktadır. İsimlerin yazılı olduğu motiflerin aralarında ise Kelime-i Tevhid ile İhlas Suresi yazılmıştır. Duvarın güney ucuna ise Selimiye Camii olabileceği düşünülen bir cami tasviri yapılmıştır. Camiye ait dört minare aşağı doğru uzatılarak hat ile Ya Hal sözcüğü aynalı olarak yazılmıştır. Dışarıdan girişin sağlandığı kadınlar mahfili oldukça ilginç bir düzenlemeye sahiptir.

Bugün ibadete kapalı olan yapı, içinde bulundurduğu kalemişi süslemeler ile büyük önem arz etmektedir. Geç dönem Osmanlı modasını ortaya koyan bu eser ziyaretçilerini beklemektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Arık, R. (1976). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası, Kültür Yayınları; Durgun, H. (2018). Elmalı Kazası (1839-1914). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.