Anadolu Üniversitesi Çağdaş Sanatlar Müzesi, 24.06.2019 tarihi itibari ile T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde faaliyet gösteren 260 özel müzeden bir tanesidir. Kentteki öğrencilerin, öğretim üyelerinin ve halkın hem kişisel hem de akademik yaşamını zenginleştirmesi bakımından önemli bir müzedir. Birinci Ulusal Mimarlık akımına uygun şekilde tasarlanan müze binası, bir dönem askeri kışla ve talimgâh binası olarak hizmet verdi. Bina, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın şimdiki adıyla Konya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından, Anadolu Üniversitesi’nin talebi üzerine 09.12.1988 yılında, 358 sayılı yazı ile tescillendi. 1998 yılında başlayan restorasyon çalışmaları iki buçuk yıl sürdü ve müze binası, 2001 yılında müze olarak açıldı.

Müzenin kuruluşu Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nin denetiminde, 1987 yılında faaliyete geçirilen Palet Sanat Galerisi’nin önemi büyüktür. Üniversite bünyesindeki ilk sanat galerisi niteliğindeki bu galeride, ayda bir kez sanatçıların eserleri sergileniyor ve söyleşiler düzenleniyordu. Sergilenen bir eserin üniversiteye bağışlanması koşulu ile sanatçılara ait yapıtların taşınması, üniversitede ağırlanması, afiş, davetiye, kokteyl gibi masrafların tümü üniversite tarafından karşılanıyordu. Galeri 1998 yılında kapanınca, sergilemeler Yunus Emre yerleşkesindeki sergi salonlarında devam etti. Bu sürede hem sanatçı bağışları hem üniversite koleksiyonu hem de satın almalarla müze koleksiyonu çeşitlendi ve zenginleşti. Koleksiyon, tek katlı müze binasının, üç farklı sergi salonunda sergilenmeye başladı. Müzede yalnızca koleksiyondaki eserler sergilenmedi, bunun yanında müze, T.C. Merkez Bankası, Türkiye İş Bankası, Quensen koleksiyonları ile Sadi Çalık’ın heykel sergilerine, Abidin Dino ve Adnan Varınca’nın resim sergilerine ev sahipliği yaptı. Koleksiyondaki eserler, katalog, duvar takvimi, broşür, kartpostal ve afişlerle belgelendirildi ve dijital olarak müzenin resmi web sitesine aktarıldı.

Koleksiyon ve sergilerin yanı sıra müzede gerçekleştirilen etkinlikler, müzenin yeni müzeolojiyi takip ettiğini göstermektedir. Anadolu Üniversitesi, Devlet Konservatuvarı öğretim görevlileri ve öğrencileri tarafından ilk kez 2016 yılının Nisan ayında gerçekleştirilen “Müze’de Müzik” adlı konser etkinlikleri, ziyaretçilerine hem görsel hem de işitsel olarak hitap etmeyi amaçlamış ve büyük ilgi görmüştür.  Çağdaş Sanatlar Müzesi, bilgi ve sanatı bir araya getiren yapısıyla hem diğer üniversitelere hem de diğer özel müzelere önemli bir örnek teşkil etmektedir.

1985 yılında açılan Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nin Eskişehir’de bir sanat galerisi açma girişimleri ile ortaya çıktı. 1987 yılında Palet Sanat Galeri’sinde ayda bir kez gerçekleştirilen sergiler ile sanat etkinliklerine başlandı. Bu etkinlikler 1987-1998 yılları arasında kesintisiz bir şekilde kent merkezinde devam etti. Sergiler, Palet Sanat Galeri’sinin kapanması ile birlikte üniversitenin Yunus Emre Yerleşkesi’nde sürdürüldü. Müze, sergiler sonunda sanatçılardan alınan yapıtlar ve Bilge Karasu’nun bağışladığı özel koleksiyon ile önemli bir birikime kavuştu. Yılmaz Büyükerşen ve Engin Ataç’ın Çağdaş Sanatlar Müzesi’ni kurma düşüncesi ve Atilla Atar’ın katkıları sonucunda üniversitenin Yunus Emre Yerleşkesi’nde yer alan ve Milli Savunma Bakanlığı’ndan devralınan Kültür Bakanlığı Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescil edilmiş, Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi yapılarından olan Askeri Kışla ve Talimgâh Binası (1915-1919) olarak kullanılan tarihi bina restore edilerek İngiltere’deki Tate Modern Müzesi örnek alınarak Çağdaş Sanatlar Müzesi’ne dönüştürüldü. Müze ana yapısı olarak kullanılan bu yapı üç adet sergi salonunun yanı sıra belgelikler ve yönetim bölümlerinden oluşmaktadır. 2001 yılında açılışı gerçekleştirilen müzede, Merkez Bankası, Türkiye İş Bankası ile Sadi Çalık Heykel, Abidin Dino ve Adnan Varınca Resim Sergilerine ev sahipliği yaptı.

Müzenin tarihinde Ernst August Quensen koleksiyonları sergisinin gerçekleştirilmesi ve sergi sonunda bütün koleksiyonun müzeye bağışlanması müzenin birikimi ve sanat dünyası içindeki yeri açısından önemli bir aşama olarak gösterilmektedir. Bu süre zarfında Post-modern sanatçılar Magdalena Abakanowicz, Jörg Immendorff, George Baselist, Allen Jones, Valerio Adami başta olmak üzere farklı ülkelerden 29 sanatçının 34 adet baskı resmi, Leopold Levy’nin Model Emine’nin Portresi adlı küçük gravürü ile Nijat Devrim boya resimleri, Adnan Turani’ye ait Yunus Emre konulu yağlı boya tablosu, Feyhaman Duran’ın yağlı boya Atatürk portresi Anadolu Üniversitesi Çağdaş Sanatlar Müzesi’nin envanterine kazandırıldı. Bunların dışında Cihat Burak, Mürşide İçmeli, Mustafa Pilevneli, Mustafa Ayaz, Ali İsmail Türemen, Berna Türemen, Süleyman Saim Tekcan, Gül Derman, Oya Kınıklı, Fevzi Karakoç, Micha Kloth ve Martin Baeyens gibi birçok sanatçının baskı resimleri ile gerçekleştirilen sanat faaliyetleri sonucunda müze büyümeye devam etti. Çağdaş Sanatlar Müzesi, 2004 yılında İzmir Türk Amerikan Derneğinde, Art-İst 2005 15. Tüm Fuarcılık Yapım Anonim Şirketi (TÜYAP) Sanat Fuarında, 2006’da Ankara Art-Forum Sanat Fuarında, Ege Üniversitesi İzmir Atatürk Kültür Merkezi ile Eskişehir Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde gerçekleştirdiği sergilerle tanınırlığını artırdı ve sanat çevrelerinin beğenisini kazandı. Çağdaş Türk Resminden Örnekler Sergisi, İş Bankası’nın Çallı ve Atölyesi Sergisi, The Big Print Quensen Baskı Atölye, Heykeltıraş Şadi Çalık Eskişehir’de Sergisi, Abidin Dino Topluca Resim Sergisi, Adnan Varınca Resim Sergisi, Türkiye’de Baskı Resime Bakmak Sergisi gibi önemli sanat etkinliklerine ev sahipliği yaptı.

Müze, en önemli kurumsal çağdaş sanat koleksiyonlarından birini bünyesinde barındırması ve Türk plastik sanatlarına yaptığı önemli katkıları sonucunda Eskişehir Sanat Derneği 2005 Müze Ödülü, Art-İst 2005 15. İstanbul Sanat Fuarı kapsamında Koleksiyoner Kurum Onur Ödülü ile 2006 Art-Forum Ankara Sanat Fuarı’nda Kurumsal Onur Ödülü'ne değer bulundu. Günümüzde, kuruluşundan itibaren 23 farklı sergiye ev sahipliği yapan müzenin envanterinde, Eşref Üren, Cemal Tollu, Zeki Faik İzler, Sabri Berkel, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Nuri İyem, Neşet Günal, Abidin Dino, Adnan Turani, Nedim Günsür, Orhan Peker, Kuzgun Acar gibi önemli Türk sanatçıların da eserlerinin yer aldığı 230 Türk, 53 yabancı sanatçının toplam yaklaşık 700 yapıtı bulunmaktadır.