Amasya kent merkezinde yer alan Harşena Dağı üzerindedir. Amasya Kalesi Harşena Kalesi adıyla da biliniyor. Deniz seviyesinden 700 metre ve Yeşilırmak’tan 300 metre yüksekte bulunan kale Amasya şehir merkezine hakim ve Yeşilırmak’ın kuzeyinde bir konumdadır.

Kalenin kuruluşu Erken Tunç Çağı’na (MÖ 3200) dayanmaktadır. Kale kuruluşundan Osmanlı’nın son dönemlerine kadar savunma amaçlı kullanılmıştır. Amasya Kalesi, tarihi mücadeleler içinde birçok kez el değiştirmiştir. Persler, Romalılar, Pontus ve Bizanslıların egemenlikleri döneminde birçok saldırıya uğrayan kale birçok tamir görmüş ve günümüze kadar gelmiştir. En son onarım ve restorasyon faaliyetleri ise 2011-2013 yılları arasında yapılmıştır. Hâlihazırda dört kapısı ve kale içinde de Cilanbolu denilen bir su kuyusu, sarnıç ve zindan olarak nitelendirilen mekânlar en önemli bölümleridir. Kalede MÖ III. yüzyıla ait olduğu düşünülen Yeşilırmak Nehri’ne ve Kral Kaya Mezarları’na kadar uzanan merdivenli bir yeraltı yolu, ayrıca burç ve cami kalıntıları yer almaktadır. Kalenin güneye bakan eteğinde Kızlar Sarayı denilen ve geçişi XII. yüzyıla dayanan yapı kalıntıları dikkat çekici bir yapı bulunmaktadır.

Günümüzde Amasya’yı ziyaret edenlerin uğrak yerlerinden olan Amasya Kalesi’nden Amasya’nın tamamı kuş bakışı görülebilmektedir. Amasya’da turistik ziyaretlerin artması ile birlikte kaleyi ziyaret edenlerin sayısı da her geçen gün artmaktadır. Amasya Kalesi bir üst kale ve birde iç kale olarak ifade edilen iki ziyaret alanından oluşmaktadır. Buna göre girişinin ücretli olduğu Kral Kaya Mezarları’nın ve Kızlar Sarayı’nın bulunduğu iç kaledir. Amasya’nın en önemli simgelerinden biri olan Kral Kaya Mezarları Pontus Krallığı'nın idaresi altında Helenistik Dönem’e ait olduğu bilinmektedir. Kral Kaya Mezarları, Harşena Dağı’nın güney eteklerinde kalker kayalara oyularak yapılmıştır. 2015’te UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne dâhil edilen Kral Kaya Mezarları kayalara oyulan taş merdivenlerle çıkılmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, 2018 yılında internet sitesinden Türkiye’nin en görkemli 13 kalesini belirleyerek yayımlamıştır. Buna göre Amasya Kalesi Türkiye’nin en görkemli kaleler sınıflandırmasında üçüncü sırada yer almıştır. Amasya Kalesi’nde çeşitli arkeolojik kazılar yapılmıştır. En son yapılan arkeolojik kazıda 700 yıllık olduğu ve Yıldırım Bayezid döneminde yapıldığı düşünülen bir cami kalıntısı bulunmuştur.