Ali Eşref Dede’nin Yemek Risalesi

Gastronomi Yayınlar Kitap

İlk ve son sayfalarda mührü bulunan Mevlevî Ali Eşref, risaleyi yazan kişi olarak kabul edilse de yazarın imzası bulunmadığı için eserin kime ait olduğu belirsizdir. Edirne Mevlevihanesi'ne ait olduğuna dair kaydı bulunan bu yemek risalesinin ilk sayfasına yazılmış olan 1275 (1858) tarihi, yazılış tarihinden sonra eklenmiş olmalıdır. Toplam sayısı 208 olan tarifler, 19 fasıl halinde düzenlenmiş: Çorbalar, Salata ve Turşular, Kebaplar, Külbastılar, Helvalar ve Kadayıflar ve Kaymaklı Saray Ekmeği ve Baklavalar, Paludeler ve Dondurmalar, Kurabiyeler, Revani ve Benzerleri, Turşular, Lokumlar, Lalanga ve Börekler, Dolmalar, Paçalar ve Mücverler, Köfteler, Sebze Yemekleri, Yahniler, Pilavlar, Hoşaflar ve Sudan Buz Yapmak.

Tariflerin çoğu Ağdiye Risalesi’nden derlenmiş olup bazı eklemeler ve ifade farklılıklarıyla aktarılmış. Bu kaynaktan alınmamış 48 tarif arasında en dikkat çekenler, arefe köftesi (içli köfte), kestaneli kuru üzümlü bulgur pilavı, Halep dolması, semiz otu taamı, kubuni pilavı, kaymak böreği, billuriye helvası, efruşe helvası, dilber dudağı, taze peynir helvası, sükkeri helva, mulûkî gaziler helvası, sükkeri haşlama, tezpişti, İspanya ekmeği (pandispanya), süt dondurması, süzme aşure dondurması, kızılcık hoşafı, rahat-ı hulkum (lokum), sükkeri ağız miski, ferane (köfter) ve sükkeri yumurta sayılabilir. Ali Eşref Dede’nin petule tarifi de, Ağdiye Risalesi nüshalarında bu adı taşıyan tariflerden farklı olarak güllaç yapraklarının yapılışının ve güllaç tatlısının tarifidir. Ramazan’a özgü olduğu da belirtilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Esiner Özen, M. (2015). Ağdiye Risalesi. İstanbul: İşaret Yayınları; Halıcı, F. Hazl. (1992). Ali Eşref Dede, Ali Eşref Dede’nin Yemek Risalesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları; Mehmed K. (2015). Melceü’t-Tabbâhîn, Aşçıların Sığınağı, haz. Günay Kut ve Turgut Kut. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları; Sefercioğlu, M. N. (1985). Türk Yemekleri XVIII. Yüzyıla Ait Yazma Bir Yemek Risalesi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Halıcı, F. Hazl. (1992). Ali Eşref Dede, Ali Eşref Dede’nin Yemek Risalesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.