16.04.2003 tarih ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun gereğince kuruldu. Amacı, kültürel ve doğal mirası korumak, geliştirmek, tanıtımını yapmak, gelecek kuşaklara aktarabilmek, bölgede bulunan tüm turizm ürünlerini Türkiye ekonomisinin hizmetine sunabilmektir. İl Müdürlüğü bünyesinde müze müdürlüğü, il halk kütüphanesi ve çocuk kütüphanesi müdürlüğü, ilçe halk kütüphaneleri (Ortaköy, Ağaçören, Güzelyurt, Sarıyahşi) ve Aksaray Kültür Merkezi’ni barındırmaktadır. Müdürlüğün taşınmaz kültür envanterlerinde 186 arkeolojik sit ve örenyeri, 12 kentsel sit alanı, 673 anıtsal yapı, 10 adet doğal sit ve anıt ağaç bulunmaktadır. Müdürlük tarafından il genelinde yapılabilecek turizm faaliyetleri şu şekilde sıralanmaktadır: yamaç paraşütü, bisiklet, dağcılık, atlı tur, balon, trekking, kayak, foto safari, kuş gözlemciliği, tekne turu. Müdürlük, bölgedeki turistik çekicilikleri ise, Aziz Gregorius Kilisesi, Ihlara Vadisi, Güvercin Kayası, Paşa Hamamı, Zinciriye Medresesi, Sultanhanı, Hasan Dağı, Güzelyurt Evleri, Aşıklı Höyük, Eğri Minare, Narlı Göl, Tuz Gölü, Acem Höyük, Canlı Kilise, Selime Katedrali ve Peribacaları olarak sıralamaktadır. İl Müdürlüğü, şehirdeki tarihi ve arkeolojik değerlerin güvenliği ve yerel halkın bilinçlendirilmesi gibi görevleri üstlenirken aynı zamanda kaçak tur düzenlemelerini de Türkiye Seyahat Acentaları Birliği ile işbirliği içerisinde denetlemektedir. Müdürlüğün vizyonu “Millî, manevî, tarihî, kültürel ve turistik değerleri araştırmak, geliştirmek, korumak, yaşatmak, değerlendirmek, yaymak, tanıtmak, benimsetmek ve bu suretle millî bütünlüğün güçlenmesine ve ekonomik gelişmeye katkıda bulunmaktır”.