Akdağmadeni Askerlik Şubesi Binası
Doğal ve Kültürel Miras Bina
-
2021
Akdağmadeni ilçe merkezinde Çamlık Mahallesi Lütfullah Kayalar Caddesi üzerinde 73 numaralı adreste bulunan bina Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 08.04.1983 tarih ve A4227 sayılı kararıyla tescil edildi. Yapının üzerinde kitabe bulunmamaktadır. Ancak plan ve cephe özellikleri itibariyle XIX. yüzyılın son dönemi sivil mimari örnekleriyle büyük ölçüde örtüşmektedir. Günümüze kadar farklı kamu kurumlarınca kullanıldığından dolayı kamu yapısı olarak bilinse de eser ev olarak inşa edilmiştir.
Bir avlu içerisinde kuzeybatı-güneydoğu doğrultuda dikdörtgen planlı olarak inşa edilen yapı zemin kat ve birinci kattan oluşmaktadır. Simetrik olarak düzenlenen kuzeybatı ve güneydoğu cephelerin zemin katlarında bir, birinci katlarında ise beşer pencere açıklığı bulunmaktadır. Zemin kat moloz taş, birinci kat ise güneybatı kısmı sıvalı diğer kısımlar moloz taş malzeme ile inşa edilmiştir. Kuzeydoğu cephe tamamen moloz taş malzemeden yapılmış olup, zemin katta ve birinci katta ikişer mazgal pencere yer almaktadır.
Binaya girişin olduğu güneybatı cephe diğerlerinden farklı olarak zemin kat moloz taş, birinci kat ahşap çatkı arası dolgu şeklinde inşa edilmiş ve üzeri tamamen sıvanmıştır. Zemin kat ve birinci kat girişleri yapının orta ekseninde yer almakta olup, üzerinde dört taş sütun arasına atılan üç yuvarlak kemer ile revak oluşturulmuştur. Bu revakın üzeri üzeri üç çapraz tonozla örtülüdür. Revaklı bölümün batısında birinci kata erişimi sağlayan taş merdiven ve bir pencere yer almaktadır. Revakın doğusunda da bir pencere bulunmaktadır. Zemin kat girişinin batısındaki taş merdiven ile ulaşılan birinci kat girişinde iki ahşap ayak üzerine oturan üç ahşap kemerli bir sundurmalık görülmektedir. Bu kısmın her iki tarafında ikişer pencere yer almaktadır. Sundurmalık kısmının cephe yüzeyinde çift kanatlı ahşap kapı ve kapının etrafında dört pencere bulunmaktadır.
Güneybatı cephenin ortasında yer alan kapıdan girilen zemin kat iç sofalı plan tipine sahiptir. Sofanın batısında ve güneyinde kuzeydoğu-güneybatı doğrultuda iki oda yer almaktadır. Girişin karşısında ise tuvalet ve içerisinde bir ocağın yer aldığı banyo bulunmaktadır. Bu katın doğu ve kuzey köşeleri kot farkından dolayı dolgudur. Zemin kat taş zeminli ve düz ahşap tavanlıdır.
Zemin kat girişinin batısından taş merdivenle ulaşılan ve zemin katta olduğu şekilde iç sofalı plan tipinde inşa edilen birinci kat asıl yaşam alanını teşkil etmektedir. Bu katta iç sofanın etrafında kuzeydoğu-güneybatı doğrultuda dikdörtgen planlı dört oda bulunmaktadır. Sofanın kuzeydoğusunda yer alan mutfak mekânı içerisinde bir ocak ve bir niş görülmektedir. Birinci katın üzeri içten düz ahşap tavanla dıştan ise kırma çatıyla örtülüdür. Doğu köşede yer alan odanın kuzeydoğu duvarında taş ocak mevcuttur. Güneyde yer alan odanın kuzeydoğu duvarını kaplayan yüklük ve yüklüğün ortasında şerbetlik yer almaktadır. Ahşap malzemeden yapılan yüklük ve şerbetlik kısmı yapının en göze çarpan bölümlerinden biridir. Bunların yanı sıra oda kapıları, tavan ve taban döşemeleri, pencere çerçeveleri, birinci kat giriş kısmında yer alan kemer ve ayakları, kemer alınlığı ahşap malzemeden yapılmıştır.
Yapılış amacı ve plan özellikleri itibariyle tamamen bir sivil mimari örneği olarak değerlendireceğimiz bu ev/konak 1924-1927 yıllarında Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan mübadele sonrası hazineye devredilmiş ve zaman içerisinde farklı kamu kurumlarınca kullanılmıştır. Günümüzde mülkiyeti Akdağmadeni Belediyesi’nde olan bu yapı konukevi olarak kullanılmaktadır.
Referanslar
Boy, N. (2017). Akdağmadeni Mimari Eserleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.