Ağlasun, Burdur iline bağlı bir ilçe olup, Burdur’un güney doğusunda denizden 1050 metre yüksekte bulunmaktadır. İlçe, Burdur il merkezine 31 kilometre, Isparta iline 43 kilometre, Antalya iline ise 105 kilometre uzaklıktadır. İlçe, Akdeniz Bölgesinin Göller Bölgesi'nde, Batı Torosların iç kesimlerindeki 2276 m yüksekliğe sahip Akdağın güney yamaçlarında yer almaktadır. Kuzey ve kuzey doğuda Isparta, güneyde ise Bucak ilçesi ile komşudur. İlçenin kuzeyinde Akdağ, güneyinde alçak ve ağaçlandırılmış tepeler ve Peçenek Geçidi, doğusunda Dere Boğazı, batısında Yaylacık Dağı ve Çatak Beli bulunmaktadır. İlçenin ortasından Tuzlu Çay akmakta ve bu Çay, ilçenin çeşitli yerlerinden çıkan Gürleyik, Bey Pınarı, Gök Pınar, Susaklı ve Kiralı Çayı gibi su kaynakları ve kışın Isparta ilinden gelen Doğan Dere ile birleşerek Aksu Nehrine karışmaktadır. Günümüzde Tuzlu Çay üzerinde bir adet su değirmeni çalışmaktadır. 

Ağlasun ilçesinde yerleşim, antik dönemlere kadar uzanmaktadır. İlçedeki yerleşim yerlerinin izlerini, ilçe merkezinin yedi kilometre kuzeybatısında bulunan Sagalassos Antik Kenti'nde görmek mümkündür. Sagalassos, Akdağ’ın güneyindeki alçak tepelerin güneye bakan yamaçlarında, oldukça geniş bir sahaya kurulmuş ve kent, ilk çağlardan itibaren varlığını sürdürmüştür. Kentte ilk yerleşim izlerinin, günümüzden 12 bin yıl öncesine kadar uzandığı belirtilmektedir. Sagalassoslular, MÖ üçüncü binyılın sonlarında Batı ve Güney Anadolu’da yaşayan Luvi kabilelerinin bir kolu olan Pisidia halklarındandır. Sagalassos’un yazılı tarihine ilk defa MÖ IV. yüzyılın çeyreğinde Büyük İskender’in kenti işgal etmesi ile rastlanmaktadır. Kent MÖ 25 yılında İmparator Augustus tarafından Roma İmparatorluğu topraklarına katılmış ve bu dönemde bu bölgenin en önemli kentlerinden biri durumuna gelmiştir. Dolayısıyla, en ihtişamlı dönemini Roma İmparatorluğu döneminde yaşamıştır. Ancak MS VI. ve VII. yüzyıllarında yaşanan iki deprem, VI. yüzyılın ortalarında Anadolu’da görülen veba salgını ve siyasi karışıklıklar yavaş yavaş kentin sonunu getirmiştir. MS VII. yüzyıla kadar kentte yaşam küçülerek devam etmiş, MS XI. yüzyıla kadar da Sagalassos’ta yaşam, küçük bir köy yerleşimi haline dönüşmüştür. MS XIII. yüzyılın başlarında Selçukluların, İskender Tepesi üzerindeki son Bizans askeri kale yerleşimini ortadan kaldırması ise kentte yaşam sona ermiştir.

Ağlasun, antik dönemdeki Sagalassos kentinin uzantısı olarak kabul edilmektedir. Selçuklu Türkleri bölgeye yerleştiklerinde bu bölgede yer alan ovaya, yani günümüzdeki Ağlasun ilçesinin olduğu yere yerleşmişler ve burada bir kervansaray ile ona bağlı küçük bir hamam inşa etmişlerdir. MS XVI yüzyılda da Ağlasun’un aktif bir yerleşim yeri olduğu ve bölgenin pazarının Ağlasun’da kurulduğu belirtilmektedir. Ancak bu bölgedeki yerleşim merkezinin keşfi, 1706 yılında Fransız gezgin Paul Lucas tarafından yapılmıştır. 1910 yılı kayıtlarında Ağlasun, Burdur’un üç nahiyesinden biri olarak geçmekte, 1958 yılında ise buranın Burdur iline bağlı bir ilçe olduğu görülmektedir. Günümüzde Ağlasun, 7.552 nüfusu ile Burdur’un ilçelerinden biri konumunda bulunmaya devam etmektedir.

Ağlasun ilçesinin isminin nereden geldiği ile alakalı olarak iki rivayetten bahsedilmektedir. Birinci rivayete göre, Sagalassos Kenti yıkıldıktan sonra bu bölgeye güneyden gelen yörük aşiretleri yerleşmişlerdir. Yıllar geçtikçe buraya yerleşen insanlar çoğalmaya başlamışlar ve yeni evler inşa ederek yerleşim birimi oluşturmuşlardır. Bu yerleşim biriminin ismine ise o zamanlar -Sagalassos’tan esinlererek- “Ağlasus-Ala su” demişler ve bu isim zaman içerisinde “Ağlasun” şeklini alarak günümüze gelmiştir. İkinci rivayette ise buranın ismi, Büyük İskender’in kenti alma girişimi ile ilişkilendirilmektedir. Bu rivayete göre, Büyük İskender kenti almak için buraya üç dört kez saldırmış, fakat kenti bir türlü alamamıştır. Son saldırısını, bugünkü hamam kalıntılarının yan tarafında bulunan ve daha sonra “İskender Tepesi” olarak adlandırılan tepeden yapmış ve bu saldırıda, kanlı çatışmalar sonucunda kenti ele geçirmeyi başarabilmiştir. Büyük İskender’in annesi ise oğlunun yaptığı bu seferi yakından izlemiş ve sürekli seferle alakalı olarak bilgi almıştır. Bölgeden gelen habercilere, “İskender Sagalassos’u aldı mı?” diye sormuş ve karşılığında, “Büyük Komutanımız İskender Sagalassos’u aldı. Fakat savaş sırasında en sevdiği cesur komutanlarını kaybetti. Şu an kaybettiği komutanlarına ağlamaktadır” cevabını almıştır. Bunun üzerine İskender’in annesi, “Oğlum Sagalassos’u aldıysa bırakın ağlarsa ağlasın” demiştir. Dolayısıyla, ikinci rivayette bu yerleşim yerinin isminin buradan geldiği ve zaman içerisinde “Ağlasun” olarak kaldığı belirtilmektedir.

Ağlasun, tarihi ve doğal zenginlikleri ile öne çıkan bir yerleşim yeri olup, birtakım turistik çekicilik unsurlarına sahiptir. Bu unsurların en başında Sagalassos Antik Kenti gelmektedir. Sagalassos, dağlık bir arazide ve Ağlasun ilçesine hakim bir noktada yer almaktadır. Kentte antik meşhur Antoninler Çeşmesi ön plana çıkmakta, bu çeşmenin yanı sıra antik tiyatro, meclis binası ve tapınaklar antik kentte görülmesi gereken yapıların bir kısmını oluşturmaktadır. Kent, Burdur’un en turistik yerlerinden birini oluşturmakta ve turistler tarafından ilgi görmektedir. Bu bağlamda, her yıl bu kente günübirlik turlar düzenlenmektedir. 2023 yılı verilerinde bu kenti 93.808 kişinin ziyaret ettiği belirtilmektedir. Diğer yandan Ağlasun, Tarihi Ulu Çınara ev sahipliği yapmaktadır. Ağacın yaklaşık olarak 1000 yaşında olduğu ve 3.30 metre çapa sahip olduğu belirtilmektedir. Ağaç, “Anıt Ağaç” olarak tescil edilmiş olup, ilçeye gelen yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Ağlasun’un sahip olduğu bir diğer yapıyı İskender Tepesi oluşturmaktadır. İskender Tepesi, tarihi ve doğal güzelliklerin buluştuğu stratejik bir konuma sahip olup, turistlere bölgenin panoramik bir görüntüsünü sunmaktadır. İlçedeki bir diğer doğal yapıyı 162. Yıl Polis Hatıra Ormanı oluşturmaktadır. Orman, çeşitli ağaç türlerine ve zengin bir ekosisteme sahip olup, rekreasyon alanları ve yürüyüş parkurları ile ön plana çıkmaktadır. 

Ağlasun’a ulaşım, karayolu ile sağlanmakta ve gerek Burdur il merkezinden gerek Antalya ve Isparta’dan gerekse diğer ilçe ve köylerden buraya toplu taşıma araçları ile ulaşmak mümkündür. Diğer yandan, ziyaretçiler buraya kendi araçları ile de gelebilmektedir. Ayrıca ilçeye seyahat acenteleri tarafından düzenlenen günübirlik rehberli turlar da gelmektedir. Burdur ili genelinde bulunan 108 adet konaklama tesisinin üç tanesi Ağlasun’da bulunmaktadır. Ağlasun’da pideci ve yerel düzeyde işletilen restoran gibi yeme içme tesisleri olmakla birlikte, ilçe genelinde ayrıca sekiz adet alabalık üretim çiftliği bulunmaktadır. Bu tesislerin lokanta bölümlerinde bölgeye gelen ziyaretçilere yeme içme hizmeti verilmektedir. İlçede ayrıca Ağlasun Belediyesi tarafından işletilen Sagalassos Yörük Çadırı yeme içme hizmeti vermektedir. Bu işletmede kahvaltıdan bazlama ve gözleme çeşitlerine, ızgara çeşitlerinden içecek ve tatlı çeşitlerine kadar pek çok yiyecek ve içecek ziyaretçilerin tüketimine sunulmaktadır. 

Referanslar

Ağlasun Belediyesi (2025). Ağlasun Hakkında, https://www.aglasun.bel.tr/aglasun-hakkinda/, (Erişim tarihi: 25.03.2025); Anka Haber Ajansı (2025). Burdur’da Müze ve Ören Yerleri 2023 Yılında Ziyaretçi Rekoru Kırdı, https://ankahaber.net/haber/detay/burdurda_muze_ve_oren_yerleri_2023_yilinda_ziyaretci_rekoru_kirdi_164524, (Erişim tarihi: 25.03.2025); Gezginleri Keşfet (2025). Burdur Ağlasun Gezi Rehberi, https://gezginlerikesfet.com/burdur-aglasun-gezi-rehberi/, (Erişim tarihi: 25.03.2025); Sagalassos Vakfı (2025). Sagalassos Antik Kenti, http://www.sagalassosvakfi.org/sagalassos/, (Erişim tarihi: 25.03.2025); Sagalassos Yörük Çadırı (2025). https://sagalassosyorukcadiri.com/, (Erişim tarihi: 25.03.2025); T.C. Ağlasun Kaymakamlığı (2025). İlçemizin Tarihçesi, http://www.aglasun.gov.tr/tarihce, (Erişim tarihi: 25.03.2025); T.C. Burdur Valiliği (2025). Ağlasun, http://www.burdur.gov.tr/aglasun, (Erişim tarihi: 25.03.2025); T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2025). Bakanlık Belgeli ve Bakanlığa Başvurusu Olan Tesisler, https://www.ktb.gov.tr/genel/searchhotelgenel.aspx?lang=tr, (Erişim tarihi: 25.03.2025); T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Burdur İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2025). Ağlasun, https://burdur.ktb.gov.tr/TR-249793/aglasun.html, (Erişim tarihi: 25.03.2025); T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Burdur İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2025). Sagalassos, https://burdur.ktb.gov.tr/TR-155349/sagalassos.html, (CErişim tarihi: 25.03.2025); Türkiye Kültür Portalı (2025). Sagalassos Antik Kenti – Burdur, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/burdur/gezilecekyer/sagalassos-antik-kenti, (Erişim tarihi: 25.03.2025).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Ağlasun Belediyesi (2025). Ağlasun Hakkında, https://www.aglasun.bel.tr/aglasun-hakkinda/, (Erişim tarihi: 25.03.2025).