Turist Tipolojisi

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Özgün birimler için bir sınıflandırma olarak nitelendirilen tipoloji, bireysel özelliklerden ziyade genellemeleri dikkate alır. Karakteristik özellikleri tanımlayan değerlerin benzer bir dağılımını sunan kişilerin profili örnek olarak gösterilebilirken; turizm faaliyetlerini tanımlama/kategorize etmede de yardımcı bir araç olarak görülebilir.

Turistlerin farklı motivasyonlarını, ilgi alanlarını ve seyahat tarzlarını anlamlı bir şekilde sınıflandıran turist tipolojileri, turistleri seçtikleri destinasyon, tatilde geçirdikleri etkinlikler, paket tatillere karşı bağımsız seyahat tercihlerine göre gruplandırmaya çalışır. Tipolojilerin amacı, belirli bir turistin beklentilerini ve davranışlarını daha iyi anlamak için turistleri farklı gruplara ayırma olarak yorumlanıyor. Bu şekilde farklı grupların her biri için eşsiz özellikler ortaya çıkabilir.

Turist tipolojisi, turistlerin destinasyon ve yerel halk ile olan etkileşimini içeren etkileşimli ve turistlerin güdü ve beklentilerini daha iyi anlamayı içeren bilişsel-normatif olarak iki ana türde yorumlanır. Turizmin bilimselleşmesinin bir sonucu olarak, İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna doğru çeşitliliği artan turist tipolojileri arasında en iyi bilinen ve en fazla kullanılan tipoloji Erik Cohen (1972) ve Stanley Plog’a (1974) aittir.

Turist tipolojisini sosyolojik perspektiften inceleyen sosyolog Cohen (1972), turist tipolojisi kavramını kullanan ilk araştırmacı olması ve turistleri tercih ettikleri çevre ve aradıkları deneyimlere göre Örgütlenmiş kitle turisti, bireysel kitle turisti, araştırıcı (kâşif) turist ve başıboş turist sınıflandırması ile bilinmektedir. Cohen, tipolojisine ait ilk iki turist tipini (örgütlenmiş kitle ve bireysel kitle) turizm deneyimlerinde aşinalığı arayan, bilindik, güvenli ve rahat yerleri tercih eden organize edilmiş turistler olarak nitelendirirken; son iki turist tipini (araştırıcı ve başıboş) ise gündelik yaşamlarından farklı, yeni olanları deneyimlemeye önem veren öncüler yani organize edilmemiş turistler olarak tanımlamaktadır. Böylece etkileşimli modeli destekleyen Cohen (1972) turist tipolojisi kavramı yaklaşık 50 yıldır önemsenmektedir.

Turist tipolojilerini psikolojik bir perspektiften ele alan Plog (1974) ise turistleri karakterleri, turizm davranışları ve motivasyonları arasında ilişki kurarak dış merkezli, orta merkezli ve ruhsal merkezli olmak üzere üç grupta değerlendirmektedir. Böylece turist tipolojisinde bilişsel-normatif model öne sürülmektedir.

Turist tipolojilerini anlamanın turizmde tüketici davranışının anlaşılmasında, ürün geliştirme, fiyatlandırma, tutundurma ve dağıtım kararlarına ilişkin karar vermede, pazar bölümlendirmesi tekniklerinin temelini oluşturma ve turist davranışı hususunda gelecekteki trendleri tahmin etmede yardımcı olacağı öngörülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Avcıkurt, C. (2009). Turizm Sosyolojisi: Genel ve Yapısal Yaklaşım. (Üçüncü baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; Cohen, E. (1972). Toward a Sociology of International Tourism, Social Research, 39,1: 164-182; Grzywacz, R., ve Zeglen, P. (2016). Typology of Tourists and Their Satisfaction Level, Scientific Review of Physical Culture, 6(1): 5-16; Horner, S., ve Swarbrooke, J. (2007). Consumer Behaviour in Tourism (İkinci baskı). Elsevier, Butterworth-Heinemann; Wearing, S., Stevenson, D., ve Young, T. (2009). Tourist Cultures: Identity. Place and the Traveller. Sage.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Horner, S., ve Swarbrooke, J. (2007). Consumer Behaviour in Tourism (İkinci baskı). Elsevier, Butterworth-Heinemann.