Ziyaretçi Yönetimi
Kavram Yönetim ve Organizasyon
-
2019
Ziyaretçi menfaati, koruma düşüncesi ve taşıma kapasitesi üzerine odaklanmaktadır. Kavram, doğal ve kültürel kaynakların her yönden korunmasını amaçladığı gibi bu kaynaklara yönelik insan akışının ve bu akışın sonucunda ortaya çıkan ekolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerin en aza indirilmesi ve bu kaynakların sürdürülebilir bir yaklaşımla kullanılması zorunluluğu olarak ortaya çıkmıştır. Ziyaretçi yönetimi, doğal ve kültürel kaynakları koruma çabalarının bir sonucudur. 1950’li yıllardan sonra kitlesel hareketlerin artış göstermesi ve bu hareketler sonucunda doğal ve kültürel alanlara yönelik ziyaretçi sayılarının her yıl düzenli olarak artmasıyla taşıma kapasitelerinin aşımı, bu alanların yoğun ve yanlış bir şekilde kullanımı, buna bağlı olarak ortaya çıkan tahribat, çevre kirliliği, hava kirliliği, değişen iklimsel ve çevresel şartlar, savaşlar ve vandalizm gibi bu alanlara nitelik ve nicelik açısından zarar veren pek çok etki, bu alanların korunması ve kaynak kullanımı açısından önemli sorunlara yol açmıştır. Bu alanların kontrollü ve ölçülü kullanılması gerekliliği, sürdürülebilirliği ve gelecek kuşaklara aktarılması zorunluluğu, koruma odaklı uygulanabilir yönetim planlarının ve ziyaretçi yönetim politikalarının geliştirilmesini zorunlu kılmış ve ziyaretçi yönetimi kavramı ortaya çıkmıştır.
Ziyaretçi yönetiminde; rekreasyonel talebin artması sonucu taşıma kapasitesinin aşılmasıyla ortaya çıkan sorunların bütüncül ve çok yönlü çözümü için rekreasyon fırsat dağılımı, ziyaretçilerin olumsuz etkilerinin tespiti ve çözümü için ziyaretçi etki yönetimi, ziyaretçi deneyimlerinin uygunluğunu tanımlamak için ziyaretçi deneyimi ve kaynak koruma, ziyaretçilere yönelik en uygun rekreasyonel fırsatların seçimi için ziyaretçi aktivite yönetim süreci ve kaynakların kabul edilebilirlik düzeylerinin belirlenmesi için kabul edilebilir değişim sınırları gibi modeller kullanılmaktadır. Bu bağlamda ziyaretçi yönetimi; doğal ve kültürel alanlara yönelik ziyaretçi kapasitelerinin belirlenerek arz ve talebin dengede ve kontrol altında tutulması, kaynak ve kullanıcı arasındaki hassas dengenin ve uyumun sağlanması, ziyaretçi hareketlerinin mekan ve zamana göre düzenlenmesi veya ziyaretçi davranışlarının değiştirilmesi, ziyaretçilerden kaynaklı olumsuz etkilerin en aza indirilmesi, bu etkilerin çevresel, ekonomik, toplumsal ve kültürel açıdan yönetilmesi, korunma zorunluluğu bulunan alanlara yönelik ziyaretçi sayılarının kısıtlanması, yasak bölgelerin oluşturulması ya da çok daha hassas alanlara yönelik doğrudan ziyaretin engellenmesi, destinasyon kapasitesinin etkin kullanımı, hizmet kalitesinin iyileştirilmesi, ziyaretçi menfaatinin korunması, ziyaretçilerin rekreasyonel ve turistik gereksinimlerinin karşılanması, ziyaretçi memnuniyetini sağlayarak ziyaretçi deneyiminin kalitesinin arttırılması ve bunlarla ilgili tüm paydaşları kapsayacak şekilde toplum temelli bilgilendirme ve eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi gibi pek çok fayda içermektedir.
Referanslar
Akten, S. ve Gül, A. (2014). Korunan Doğal Alanlarda Ziyaretçilerin Olası Etki Düzeyleri Önlem ve Standartların Belirlenmesi (Gölcük Tabiat Parkı örneği), SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 15: 130-139; Beunen, R., Regnerus, H. D. ve Jaarsma, C. F. (2008). Gateways As a Means of Visitor Management in National Parks and Protected Areas, Tourism Management, 29: 138-145; Göktuğ, T. H. ve Kurkut, G. (2016). Korunan Alanlarda Sürdürülebilir Ziyaretçi Yönetimi: Stratejiler ve Araçların İncelenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(1): 118-131; Köroğlu, Ö., Hacıoğlu, N. ve Ulusoy, H. (2017). İnanç Turizmine Yönelik Alanlarda Ziyaretçi Yönetimi Çerçevesinde Turist Rehberlerinin Rol ve Sorumlulukları, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3: 267-278; Mason, P. (2005). Visitor Management in Protected Areas: From ‘Hard’ to ‘Soft’ Approaches?, Current Issues in Tourism, 8(2-3): 181-194.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Akten, S., Gül, A. ve Akten, M. (2012). Korunan Doğal Alanlarda Kullanılabilecek Ziyaretçi Yönetim Modelleri ve Karşılaştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13: 57-65.