Dünya literatürüne giren ilk Türk barmendir. 1941 yılında İzmir’de doğdu ve 2019 yılında İstanbul’da vefat etti. Küçük yaşlarda İstanbul’a taşındı. İlköğretim eğitimini İstanbul Fatih Oruçgazi Ortaokulu’nda ve ortaöğretim eğitimini de Ankara Namık Kemal Ortaokulu ile Pertevniyal Lisesi’nde bitirdi. Lise eğitimi için Taşkasap Gazetecilik Akşam Lisesi’ne yazıldı, ancak eğitimini yarıda bıraktı. Meslek hayatına 1953 yılında İstanbul Samatya’da, Bülent’in esnaf meyhanesinde komi olarak başladı ve üç ay çalıştıktan sonra işten ayrıldı. 1954 yılında İstanbul Cağaloğlu’nda bulunan Saatli Maarif Matbaası’nda mücellit çırağı olarak işe girdi, iki yıl kadar çalıştı ve kalfalığa kadar yükseldi. On beş yaşında turizm endüstrisiyle tanıştı. Türkiye’nin ilk beş yıldızlı oteli olan ve uzun yıllar bu özelliğini koruyan Hilton Oteli’nde 1956 yılında önbüroda işe başladı. Önbüroda pageboy (haberci çocuk), bellboy ve roomclock (gece katibi) olarak görev yaptı. Yiyecek içecek müdürünün isteği üzerine servis bölümüne transfer edildi. Bar komisi olarak barmenlik kariyerine ilk adımını attı. Genç bir yaşta olmasına rağmen 1960 yılında barmenliğe terfi etti. Askerlik nedeniyle otelden ayrılmak zorunda kaldı (1961-1963) ve askerlik dönüşünde kısa bir süre Yeniköy’de bulunan Sun Restoran’da barmenlik yaptı. Hilton Oteli’nde 1964 yılında tekrar barmen olarak işe girdi. 1966 yılında Lobi barda sorumlu barmenliğe ve 1968 yılında da bar kaptanlığına terfi etti. 1975 yılında otelin sekiz barının yöneticiliğine getirildi ve bar süpervizörlüğüne yükseldi. 41 yaşında bar süpervizörü olarak 1981 yılında emekli oldu. Emekliliğin ardından turizm yaşamına devam etti. Senatör Oteli, Taksim Green Park gibi turizm işletmelerinde yiyecek içecek müdürlüğü ile işletme müdürlüğü görevlerinde bulundu. Göztepe Turizm ve Otelcilik Meslek Lisesi, Türk Hava Yolları Eğitim Merkezi gibi farklı kurum ve kuruluşlarda Servis ve Bar, İçki Yapım Teknolojisi ve Uluslararası Kokteyller derslerini verdi. Bar, servis, içki, meyhane gibi çeşitli konularda eserler kaleme aldı ve kitaplar yayınladı. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Rakı Ansiklopedisi ve Rakı Gastronomisi gibi kitaplarda bölüm ve madde yazarlığı yaptı. Cumhuriyet, Milliyet ve Sabah gazeteleri ile Gusto, Metro Gastro ve BarClub dergilerinde alanıyla ilgili yazılar yazdı. İngiltere Barmenler Birliği’ne üye oldu ve Dünya Barmenler Birliği’ne bağlı Türkiye Barmenler Derneği’nin onur kurulu üyeliğine seçildi. Dünya genelinde kabul gören ve uluslararası kokteyller kitaplarında yer alan Golden Martini, Oriental Egnogg, Banana Sour, Oriental Bloody Mary gibi özgün kokteyller yarattı. Bir dönem Otel, Lokanta ve Eğlence Yerleri Sendikası (OLEYİS) sendikası’nda yönetim kurulu üyeliği görevinde bulundu.

Başlıca eserleri: Zat, V. (1997). Uluslararası Kokteyller. İstanbul Der Yayınevi; Zat, V. (1999). Eski İstanbul Barları. İstanbul: İletişim Yayıncılık; Zat, V. (2000). Bar Servis Kokteyl Rehberi. İstanbul Der Yayınevi; Zat, V. (2002). Eski İstanbul Meyhaneleri. İstanbul: İletişim Yayıncılık; Zat, V. (2002). Ömür Çiçekleri. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları; Zat, V. (2003). Kokteyl Sanatı. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları; Zat, V. (2003). Adabıyla Rakı ve Çilingir Sofrası. İstanbul: İletişim Yayıncılık; Zat, V. (2004). “Fethi (Güngör) Usta” ile Geleneksel Meyhane Mutfağından Balık Yemekleri. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları; Zat, V. (2005). Eski İstanbul Otelleri: İstanbul Hilton 50 Yaşında. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları; Zat, V. (2008). Biz Rakı İçeriz: Rakının Geçmişi ve Bugünü. İstanbul: Overteam Yayınları; Zat, V. (2009). Barmen: Suriçi’nden Hilton’a Yudum Yudum İstanbul. İstanbul: Doğan Kitap; Zat, V. (2017). Eskinin Balıkçı Meyhaneleri: Hem Denize Sıfır Hem Veresiye. N. Aras, N. Pişkin ve E. Zat (Editör) Rakı Gastronomisi: Türkiye’nin Çilingir Sofrası. (ss.128-131). İstanbul: Overteam Yayınları; Zat, V. (2019). Vefa Zat’ın Eski İstanbul’u ve Meyhaneleri. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.