Yönetim Sözleşmesi
Kavram
-
2019
Bazı endüstrilerde özellikle büyüme ve uluslararasılaşma stratejisi olarak yönetim sözleşmelerine sıklıkla başvurulmaktadır. Otelcilik endüstrisinde özellikle uluslararası ve büyük otellerin büyük bir kısmında otelin sahibi ve işletmecisi farklı şirketlerdir. İki taraf arasında yapılan sözleşmeye yönetim sözleşmesi adı verilmektedir. Yönetim sözleşmesinde esas olan yapısal olarak kendini oluşturmuş bir işletmenin yönetim, mali, teknik ve pazarlama bilgisini ve teknolojisini bedel karşılığında talep eden diğer işletmeye sunmasıdır. Büyümeyi hızlandırmak ve riski azaltmak amaçlarıyla iyi isim yapmış olan işletme, otelin mülkiyetine sahip olmak yerine otele kendi ismini vererek yönetim hizmetini yapmaktadır. Böylelikle yönetimi üstlenen işletme kültürü ve politik yapısına yabancı olduğu bir ülkede daha kolay yatırım yapmakta ve mali risk de büyük oranda otel sahibi tarafından üstlenilmektedir.
Otelcilik endüstrisinde yönetim sözleşmeleri kiralama koşullarının değiştirilmesi ile ortaya çıktı. 1950’li yıllarda Intercontinental Otel Grubu Latin Amerika ülkelerinde bazı otelleri yönetim sözleşmesi aracılığıyla işletmeye başladı. Hilton International günümüzdeki yönetim sözleşmelerine benzeyen değişik bir kiralama sistemini kullandı. Hyatt Grubu liderliğinde önce ABD’de, ardından Avrupa’da yönetim sözleşmesi aracılığıyla büyüyen işletmelerin sayısı artmıştır.
Yönetim sözleşmesi otelin sahibine bazı faydalar sağlamaktadır. Bunlar; zincirin deneyim ve bilgisinden yararlanmak, yerel işgücünün eğitimi, profesyonel pazarlama ve rezervasyon sisteminden yararlanmak, faaliyet sorunları ile birebir ilgilenmek zorunda olmamak, profesyonel bir yönetim anlayışına sahip olmak, piyasada isim yapmış işletme sayesinde mali kaynak elde etmekte kolaylıklardır. Avantajlarının yanı sıra yönetim ücreti ödenmesi, işletme kararlarında kontrolün azalması, iki taraf arasında yaşanabilecek iletişim ve bilgi aktarımı problemleri gibi dezavantajlar da söz konusudur. Daha az risk alarak büyüme fırsatı elde eden yönetim işletmesi için ise işletme sahibinin mali sorumluluklarını yerine getirmemesi nedeniyle beklenen karın elde edilememesi, piyasadaki ismin zedelenmesi ve işletme sahibinin sözleşmeyi yenilememesi gibi tehditler vardır.
Yönetim sözleşmesinde sağlıklı bir ilişkinin sürdürülebilmesi için sözleşmenin her türlü konuyu içerecek zenginlikte hazırlanması önemlidir. Turizm sektöründe farklı içerikte sözleşmeler görülmekle birlikte temel olarak bir yönetim sözleşmesinde bulunması gerekli hükümler şu şekildedir: İşletmecinin sermaye ve kredi katkısı, sözleşmenin süresi, yönetim ücretleri miktarı, ödeme dönemi ve koşulları, otel sahibinin kararlara katılım oranı, raporlamanın ne şekilde ve hangi zaman dilimlerinde yapılacağı, yönetim işletmesinin performans ölçüm kriterleri, antlaşmazlık durumunda çözüm mekanizmaları ve sözleşmenin sona erdirilme koşullarıdır.
Referanslar
Evanoff, M. (2016). The International Hotel Management Agreement: Origins, Evolution, and Status, Cornell Hospitality Report, 16(11): 3-15.; Met, Ö. (2015). Otel İşletmelerinde Büyüme. Ankara: Detay Yayıncılık.; Met, Ö. (2016). Turizm /Ağırlama İşletmelerinde Yöneticilik. Ankara: Detay Yayıncılık; Yılmaz, Y. (1999). Uluslararası Konaklama İşletmelerinin Bir Büyüme Stratejisi: “Yönetim Sözleşmesi” ve Antalya Bölgesinde Bir Araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.