İingilizce kökenli bir kelime olan isim hakkının sözlük karşılığı “imtiyaz”dır. İsim hakkının İngilizce karşılığı olan Franchising kelimesinin temeli ise Fransızca Affanchir olan franchise sözcüğünden türetilmiştir. İsim hakkı, “Bir mamulun ya da hizmetin imtiyaz hakkı elinde olan tarafın, belirlenen bir zaman diliminde, çeşitli koşullar ve sınırlamalar kapsamında, devrolan ismin yönetimine ve organizasyonuna ilişkin dış destek sağlamak koşulu ile imtiyaz hakkını ticari işler gerçekleştirmek üzere imtiyaz hakkını alan işletmeye verdiği, hak devrinden doğan, geniş bir zaman dilimini kapsayan ve süreklilik arz eden iş ilişkilerinin bütünü” olarak tanımlanmaktadır. İsim hakkı; İsim hakkı veren ile isim hakkı alan arasında gerçekleştirilen bir sözleşme ile devrolunur. İsim hakkı veren; mamule, hizmete, bilgi birikimine ve bu unsurlara ilişkin kaliteli ve başarılı bir markaya sahip tarafa denilmektedir. İsim hakkı veren; İsme sahip olan ve bu isime bağlı satış yapma, dağıtım gerçekleştirme ya da bu ismi ticari işlerinde kullanma hakkını belirli bir bedel karşılığı veren taraftır.

En genel tanımıyla İsim hakkı; birbirinden bağımsız iki işletme arasında düzenlenen sözleşmeye bağlı bir ilişkidir. İsim hakkı veren, başta kendisi olmak üzere, bireysel isim hakkı alanlarında yer aldığı isim hakkı sisteminin kurucusu ve koruyucusudur. İsim hakkı alan, isim hakkı verenden direk ya da dolaylı olarak bir mamulu, ticari adını ya da hizmet markasını, teknik bilgi birikimini, işletim sistemini ve diğer endüstriyel ya da fikri mülkiye haklarını kullanma hakkını ve mecburiyetini, isim hakkı veren ile alan arasında gerçekleştirilen ve yazılı olarak düzenlenen isim hakkı sözleşmesinde belirtilen süre ve kapsam dahilinde sürekli olarak temin edeceği ticari ve teknik destek ile üstlenir.

İsim hakkı alanın isim hakkı verene antlaşma kapsamında belirtilen miktarda ödediği başlangıç ücreti isim hakkı bedeli olarak isimlendirilmektedir ve isim hakkı alan bu bedel karşılığında isim hakkı verenin ismini, markasını ya da sistemini kullanma hakkını almaktadır. İsim hakkı bedeli işletmenin yıllık cirosu ve karından taraflar arasında yapılan antlaşmada önceden belirtilmiş oranlarda yüzde hesaplanarak ödenen ücretlerden oluşmaktadır. Üretim teknolojisinde ve tüketici beklenti ve tercihlerinde yaşanan hızlı gelişim ve değişmeler başta pazar çevresi olmak üzere tüm dağıtım kanallarında değişimlerin yaşanmasına yol açtı. Kitlesel üretimin dağıtım kanalında yarattığı aracı işletmelere ilişkin sorunları bayiler, acentalar ve distribütörler kullanarak çözmeye çalışan işletmeler, bu sorunu aşmada isim hakkı sistemini de yaygın bir şekilde uygulamaktadırlar. Bu sistemin pazarını genişletmek isteyen işletmelere sunduğu en önemli avantaj, isim hakkı veren işletmelere en uygun koşullarda büyüme imkânı sunarken, isim hakkı alan işletmelere ise güçlü bir işletmenin desteği ve güvencesiyle yatırım yapma olanağı sunmasıdır.

İsim hakkı, ilk olarak sistemin kurucusu ve ilk uygulayıcı olarak gösterilen Amerika Birleşik Devletleri’nde başladı. Sistem ilk kuruduğu günden bugüne hızla gelişmiş ve bugün altmıştan fazla sektörde uygulanır hâle geldi. Bu sektörlerden bazıları; araç kiralama ve servis hizmetleri, iş araçları, konfeksiyon, ayakkabı, inşaat, bilgi teknolojileri, kozmetik, perakende mağazacılık, eğitim, gıda, sağlık ürünleri, ev aletleri, kuru temizleme, hızlı yemek, turizm vb. sektörler biçiminde sıralanabilir. Özellikle hizmet sektöründe çeşitlendirmenin daha hızlı biçimde arttığı belirtilmektedir.