Yiyecek İlgilenimi
-
2019
Tüketici davranışlarının önemli bir açıklayıcısı olarak nitelendirilen ilgilenim, ilk kez Krugman tarafından 1965 yılında tüketici psikolojisi alanına kazandırıldı. İlgilenim, tüketicinin genel ilgi hissi olarak tanımlanmaktadır. Yiyecek ilgilenimi ise, 2003 yılında Bell ve Marshall tarafından “Bireyin yaşamında yiyeceğin önem düzeyi ve yiyecek ile ilgili faaliyetlere katılım düzeyi” olarak tanımlandı. Kavram turizm alanında 2000’li yıllardan itibaren yöresel/etnik yiyecek tüketimi ve yiyecek festivali ile ilgili çalışmalara konu olmaktadır. Yiyecek ilgilenimi değişik şekillerde ölçülmekte ve değerlendirilmektedir. Kavramın ölçülmesinde ilk olarak sosyal bir antropolojik gıda yaşam döngüsü teorisine dayalı yiyeceğin satın alınması, hazırlanması, pişirilmesi, yenmesi ve imha edilmesi gibi yiyecek aktivitelerinin beş boyutu altında 12 ifadeden oluşan bir ölçek geliştirildi. Daha özelde yiyecek hakkında konuşmaktan zevk almak, gün boyunca yiyecek hakkındaki düşüncelerle oyalanmak ve yiyecekle ilgili satın alma, hazırlama, pişirme, yeme ve imha etme gibi faaliyetlerde bulunmak yiyecek ilgileniminin birer göstergesidir.
Bunun dışında turizm ve yiyecek meraklıları bağlamında yiyecek ilgilenimi yiyecekle ilgili kimlik, yiyecek kalitesi, sosyal bağlar ve yiyecek bilinci olmak üzere dört boyut altında 17 ifade ile değerlendirilmektedir. Buna göre yemek bilgisinden gurur duymak, başkaları tarafından gurme olarak kabul görmek, gelirini dışarda yemek yemeye harcamak, unutulmaz yemek deneyimlerini arkadaşları ile paylaşmak, işlenmiş ve paketlenmiş gıda maddelerinin aksine taze ürünleri tedarik etmek, ekonomiye ve çevreye duyarlı olmak, kişisel sağlığa önem vermek ilgilenim boyutlarını temsil etmektedir. Yiyecek ilgilenimi, yiyecek meraklılarını tanımlamak için de kullanılmaktadır. Buna göre önem, riskten kaçınma, sembolik değer ve hazsal değere sahip yiyecek meraklıları yiyecek ile ilgili pazar, fuar, festival gibi faaliyetlere katılmakta, sağlıklı ve besleyici yiyecekleri daha fazla arzulamakta, yerel olarak üretilen yiyecekleri satın almakta, yerel olarak üretilen yiyecekleri sunan restoranları seçmekte, yılın herhangi bir zamanında ve uluslararası olarak daha fazla seyahat etmekte ve seyahat ederken yeni yemek deneyimleri keşfetmekten hoşlanmaktadır. Yiyecek ilgilenimi yemek severler, düşük ilgilenimli acemiler, zevk odaklı yemek yiyenler şeklinde ya da yüksek, orta ve düşük yiyecek ilgilenimine sahip yiyecek turistleri şeklinde farklı ilgilenim düzeylerine göre incelenmektedir. Yiyecek ilgilenim düzeyi bireyler arasında değişmekle birlikte yiyeceklere daha fazla ilgilenim duyan bireyler, yiyecekler arasında daha iyi ayrım yapabilmekte, daha fazla heyecan aramakta, yeni (etnik) yiyeceklerin farklı özelliklerini (kültürel unsurlar) deneyimlemekte ve yeni/yöresel yiyecek tüketim deneyimlerine yönelmektedir. Bunlara ek olarak yiyecek ilgilenimi olan bireyler belirli bir etkinliğe (festival, yiyecek turizmi vb.) karşı olumlu tutum, niyet ve davranış (memnuniyet, tekrar ziyaret vb.) sergilemektedirler.
Referanslar
Andersson, T.D. ve Mossberg, L. (2017). Travel for the Sake of Food, Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 17(1): 44-58; Bell, R. ve Marshall, D. (2003). The Construct of Food Involvement in Behavioral Research: Scale Development and Validation, Appetite, 40(3): 235-244; Hu, Y., Banyai, M. ve Smith, S. (2013). Expenditures, Motivations, and Food Involvement Among Food Festival Visitors: The Hefei, China, Crawfish Festival, Journal of China Tourism Research, 9(4): 467-488; Kim, A.K.J. ve Kim, Y.G. (2017). Understanding Ethnic Food Involvement-Based Markets and Their Travel Preferences, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 28(2): 182-196; Kim, Y.G., Suh, B.W. ve Eves, A. (2010). The Relationships Between Food-Related Personality Traits, Satisfaction, and Loyalty Among Visitors Attending Food Events and Festivals, International Journal of Hospitality Management, 29: 216-226; Levitt, J.A., Zhang, P., DiPietro, R.B. ve Meng, F. (2019). Food Tourist Segmentation: Attitude, Behavioral Intentions and Travel Planning Behavior Based on Food Involvement and Motivation, International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 20(2): 129-155; Robinson, R.N.S. ve Getz, D. (2016). Food Enthusiasts and Tourism: Exploring Food Involvement Dimensions, Journal of Hospitality & Tourism Research, 40(4): 432-455.