Program, Tasarım Kuram ve Yöntemleri Bilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Aydın Kunt ve Prof. Dr. Tülin Görgülü’nün YÖK başvurusu ile açıldı. Program, Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Fen Bilimler Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalına bağlıdır. Program kapsamındaki dersler, YTÜ Yıldız-Barbaros Kampüsünde yürütülmektedir. Programın kurulduğu dönemdeki anabilim dalı başkanı, Mimarlık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayfer Aytuğ’dur.

Günümüzde gelişen teknolojik olanaklarla birlikte kullanıcıların istek ve gereksinimlerindeki değişim mimari ürünlerde farklı yapı tiplerinin ortaya çıkmasına ve mekansal çeşitlenmeye neden oldu. Yaşanan bu değişim ve gelişimle birlikte mimarlık konularında da farklı uzmanlık alanları doğdu. Bina Araştırma ve Planlama Yüksek Lisans Programının temel ilgi alanı, özellikle karmaşık fonksiyonlu yapı tiplerinin planlama, programlama, tasarlama, uygulama, işletme, izleme konularını irdelemek ve bu aşamaların ölçütlerinin belirlenmesine yardımcı olmaktır. Öte yandan geçtiğimiz yüzyılın yapı üretim alanına açtığı yeni kanalda yapılı çevrenin sürdürülebilirlik bağlamında yeniden var olan yapı stokları ile ele alınmasıdır. Program genel anlamda öğrencinin seçtiği yapı tipinde ve sürdürülebilirlik alanında yoğunlaşmasını ve uzmanlaşmasını sağlar. Her dönem öğrenci görüşleri alınarak tespit edilen yapı tipleri konusunda eğitim yapılır. Öğrenci belirlenen yapı tipleri ile ilgili dersler alır, dersler kapsamında uzmanlar ile ilişki kurar, tasarım ve araştırmalar yapar. Tez de aynı konu ile ilgilidir. Süreç eğitmenin bilgi aktarması yanında öğrencinin/lisans diplomasını almış, meslek insanı olarak, derse doğrudan katılımının sağlanması ile birlikte araştırma, düşünme ve tartışma becerilerini geliştirme/bilimsel yayın oluşturma odaklıdır. Programın bina tipleri; turizm binaları, eğitim binaları, hastane binaları, ofis binaları, kültür ve sanat binaları, alışveriş ve ticaret binaları, ulaşım binaları, sürdürülebilir binalar olarak belirlenmiştir. Programda seçilen derslerin ürünleri diğer dersler ile koordineli bir şekilde yönetilmektedir. 2000’li yıllardan günümüze bir dönem hastane binaları, iki dönem ofis binaları ve kesintisiz olarak 2000-2020 yılları arasında turizm binaları yapı tipleri ile ilgili dersler açılmıştır ve turizm binaları ile ilgili tezlerin üretimi kesintisiz olarak sürdü. Programın başladığı yıl olan; 1999-2000 yılı girişli yüksek lisans öğrencilerinden iki kişinin tezleri kitap olarak yayımlandı.