Yeni Yiyecek Arayışı
Gastronomi Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama
-
2019
Antik Yunan’da yeni anlamına gelen neo ile candan ve içten sevgiyi karşılamak için kullanılan philia terimlerinin birleşmesinden oluşan neophilia kavramı yeni veya yeni olanın sevgisi ya da psikoloji biliminde yenilik arayışı olarak Türkçeye çevrilmektedir. Yeniye yönelik sergilenen sevgi ve arayış yeni yiyeceklere yönelik de ortaya çıkabilmektedir. Yeni yiyecek arayışı - food neophilia- sosyolojik açıdan 1988 yılında Fischler tarafından kaleme alındı. Yazar insanların yeni ve yabancı yiyeceklerden hoşlanmamaya veya şüphelenmeye dair doğal bir eğilime sahip olduklarını diğer taraftan da yeni ve yabancı yiyecekler aramaya meyilli olduklarını öne sürerek lezzetteki yeni yiyecek korkusu ve yeni yiyecek arayışı eğilimleri arasındaki farka dikkat çekti. Kavram turizm alanında 2000’li yıllardan itibaren Cohen ve Avieli’nin bir çekicilik ve bir engel olarak turizmde yiyeceğin iki yüzü'nü konu alan çalışması ile birlikte yiyecek (yöresel) tüketimi ve motivasyonu, seyahat deneyimi gibi konularda da dikkate alınmaya başlandı.
Yeni yiyecek korkusu kavramının karşıtı bir kavram olarak değerlendirilen yeni yiyecek arayışı, yeni ve yabancı yiyecekleri aramaya yatkın olma olarak tanımlanmaktadır. Yeni yiyecek arayışı aynı zamanda bir tutum olup tanıdık ve yabancı çok çeşitli yiyecekleri yemekten büyük zevk alındığını gösteren yeni yiyeceklerle ilgilenmeyi içeren bir kavramdır. Yenilik arayışı kapsamında değerlendirilebilecek çeşitlilik arayışı ise bireylerin hizmet veya mal seçiminde çeşitlilik arama eğilimi olarak açıklanmaktadır. Yeni yiyecek arayışı sergileyen bireyler keşif eğilimi, değişim ihtiyacı, yenilik ve çeşitlilik arayışı gibi özelliklere sahiptir. Omnivor paradoksuna göre hepçil bir özelliğe sahip insanoğlunun hayatta kalması yeni ve yabancı olana karşı duyulan bir güvensizlik ile beraber yeni ve çeşitli olanı arama eğilimine bağlı olmasıdır.
Yeni yiyecek arayışı turizm için önemli bir motivasyon kaynağı olarak kabul edilmektedir. Turistler genellikle yeni deneyimler aramakta ve genellikle normal hayatlarından daha fazla risk almaya istekli olmaktadır. Seyahat onların bu yenilik arayışı eğilimlerini uyarabilmekte, onları yeni ve garip yemekler ve içecek denemeleri için motive edebilmektedir. Destekleyici bir motivasyon unsurundan ziyade temel bir motivasyon kaynağı olarak gastronomik amaçlı turizm etkinlikleri yiyecek arayışı sergileyen turistleri daha belirgin hâle getirdi. Bu etkinliklerde yer alan turistler, yeni bir şeyler tatma, tatilde yerel yemeği tüketme eğilimine sahiptirler. Yeni yiyecek deneyimlerine karşı daha meyilli olan bu bireylerin yiyecekleri daha fazla zevkle deneyimlemelerini sağlayan farklı bir tat fizyolojisine sahip oldukları ileri sürülmektedir. İnsanları yenilik arayışına tetikleyen iki unsur ise biyolojik ve kültürel etkilerdir. İnsanlar doğal olarak çok çeşitli yiyecekleri keşfetmeyi sevmelerine ve deneme eğilimlerine sahip olmalarına rağmen hayatlarını tehlikeye atacak zararlı maddeleri de vücutlarına almamaya özen göstermektedirler. Yeni yiyecek arayışı turistlerin sadece yiyecek seçimini ve yiyecek tüketim motivasyonunu anlamada değil turistlerin çeşitli türden deneyimlerini, memnuniyetini, davranışsal niyetlerini anlamada da kritik öneme sahip bir kavramdır.
Referanslar
Cohen, E. ve Avieli, N. (2004). Food in Tourism Attraction and Impediment, Annals of Tourism Research, 31(4):755-778; Dimitrovski, D. ve Crespi-Vallbona, M. (2017). Role of Food Neophilia in Food Market Tourists’ Motivational Construct: The Case of La Boqueria in Barcelona, Spain, Journal of Travel & Tourism Marketing, 34(4): 475-487; Dönmez, S., Tülüce, H.Â. ve Çaylı, Z. (2018). Platon’un Şölen’i Bağlamında Eros Kavramı ile Tasavvuftaki Aşk Kavramı, TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 6(13):432-451; Fischler, C. (1988). Food, Self and Identify, Social Science Information, 27: 275-292; Kim, Y.G., Suh, B.W. ve Eves, A. (2010). The Relationships Between Food-Related Personality Traits, Satisfaction, and Loyalty Among Visitors Attending Food Events and Festivals, International Journal of Hospitality Management, 29(2):216-226; Mak, A.H.N., Lumbers, M., Eves, A. ve Chang, R.C.Y. (2017). The Effects of Food-Related Personality Traits on Tourist Food Consumption Motivations, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 22(1): 1-20; Rozin, P. ve Vollmecke, T. (1986). Food Likes and Dislikes, Annual Review of Nutrition, 6: 433-456.