Von Mitrowitz, Baron Johann Wenzel Wratislaw
Kişi Yazar Seyyah
(1576 – 1635)
-
2019
1591 yılında Alman-Avusturya İmparatoru II. Rudolf’un İstanbul’a gönderdiği elçilik heyetinin bir üyesi olan Mitrowitz’li Baron Wenceslaw Wratislaw, bir asilzadedir. 1591 yılında gelip beş yıla yakın bir süre İstanbul’da kalan Wratislaw, gezisinin güzel geçen ilk döneminde Galata bölgesine ve anıtlara dair önemli bilgiler verdi. Ancak güzel günler, Osmanlılar ile Kutsal Roma arasında 25 yıldır devam eden savaşsızlık hali III. Murad’ın 1593 yılında Kutsal Roma İmparatorluğu’na savaş ilan etmesiyle son buldu. Elçilik heyeti Sinan Paşa’nın buyruğu ile zindana atıldı. Önce Tersane zindanında kalan tutsaklar bir süre gemilerde forsalık yaptılar. Ardından iki yıl beş hafta mahkûm olarak kalacakları Kara Kule’ye götürüldüler. Kara Kule’deki mahkûmiyet, Sinan Paşa’nın ölümü sonrası III. Mehmed’in iradesi ve Damat İbrahim Paşa’nın girişimleri ile son buldu.
Baron Mitrowitz günlüğünü, seyahatini ilk günlerinden itibaren tutmaya başladı. Baron’un seyahati Viyana’dan Wissamund’a doğru başladı, oradan Estergon Kalesi ve Budin’e Tuna üzerinden gemi yolculuğu ile geçildi. Budin’den Sofya ve Edirne’ye ise kara yolculuğu yapıldı. Baron, seyahati sırasında gittiği kaplıca ve hamam ziyaretlerini, Yeniçerileri, hanlar ve kervansarayları, Türklerdeki çiçek sevgisini, rüşvet vermeden işlerin yürümediğini, İstanbul’un görülmeye değer yerlerini, sarayda katıldığı yemekleri, anıtları, Galata’nın renkli Hıristiyan dünyasını ve üç yıllık esir hayatını ayrıntılarıyla anlattı. Henüz çok genç yaşta yaşadığı bu deneyim padişah ve sadrazam değişikliği ile son buldu, dönüş yolunda da başına pek çok olay gelse de sonun da baba ocağına ve ailesine kavuştu. Baron Wenceslaw Wratislaw’ın günlüklerinin basım yılı ve dili ile ilgili farklı bilgiler öne sürüldü. Kitabın Türkçe çevirisinde kitabın 1597 yılında Latince olarak yayımlandığı belirtilse de kitabın ilk kez Bohemyan dilinde çevrildiğine dair bir tartışma bulunmaktadır. Dahası kitabın 1862 tarihli İngilizce baskısının giriş bölümünde, kitabın basım tarihi 1599 olarak belirtildi; eserin ticari bir amaç güdülmeden sadece belli miktarda basılıp özel olarak saklandığı ve kullanıldığı belirtildi. Sonuç olarak Kanuni sonrası İstanbul’u, sarayı ve halkı Batılı bir gözle görerek aktaran yazar dönemi için ‘tarafsız’ bir eser bırakmıştır denilebilir.
Referanslar
Wratislaw, W. (1862). Adventures of Baron Wenceslas Wratislaw of Mitrowitz: What He Saw in the Turkish Metropolis, Constantinople; Experienced in His Captivity; And After His Happy Return to His Country, Committed to Writing in the Year of Our Lord 1599. Londra: Cambridge University Press.; Wratislaw, B. W. (1996). Baron W. Wratislaw’ın Anıları: 16. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğundan Çizgiler (Çev. M. Süreyya Dilmen). İstanbul: Milliyet Yayınları.