İlk olarak 1979 tarihinde Turizm Danışma Bürosu olarak kuruldu. 1980 yılında Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak Van İl Turizm Müdürlüğü oldu. 16.04.2003 tarihli ve 4848 sayılı yasa gereğince Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı’nın birleşmesi sonucunda Van İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ismiyle faaliyetlerine devam etmektedir. Müdürlük, kendisine bağlı müze müdürlüğü, il halk kütüphanesi ve 11 adet ilçede halk müdürlükleri ile birlikte hizmet vermektedir. Müdürlüğün kültür envanterleri arasında Van Müzesi, yöre mutfağı (ayran aşı, keledoş, sengeser gibi), geleneksel oyunlar (Bablekan gibi) ve maniler yer almaktadır. Müdürlük tarafından il genelinde tanımlanan turizm aktiviteleri ise kültür turizmi, kış turizmi, kuş gözlemciliği, av turizmi, inanç turizmi, sualtı dalış turizmi, göl turizmi, şehir turizmi, dağcılık ve yürüyüş turlarıdır.

İl Müdürlüğü’nün öne çıkan faaliyetleri arasında restorasyon çalışmaları, kaçak acenta tespiti ve acenta denetimi ve proje faaliyetleri yer almaktadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalar arasında, Van Kalesi çevre Düzenlemesi Projesi, Tarihi Van Evleri Yapımı Projesi (Tuşba Belediyesi ile ortak çalışma), Van Urartu Müzesi Projesi, Ayanis Kalesi Çevre Düzenleme Projesi, Van Kültür Envarteri (Halk Kültürü 2). Süleyman Han Cami Tanıtım Kitabı (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi öğretim üyesi, Mimar Dr. Şabettin Öztürk ile birlikte) yer almaktadır.