Uçuş Kabini

Kavram Ulaştırma İşletmeciliği Havayolu Yolcu Taşımacılğı

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Harun YILMAZ (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Uğur TURHAN (2020) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Uçaklar gövde, kanat, kuyruk, motorlar ve iniş takımları olmak üzere toplam beş ana bölümden oluşmaktadır. Bir ulaşım aracı olan uçakların yolcu, bagaj ve kargo gibi yüklerini taşıdığı bölümün adına gövde denilmektedir. Bir uçak kabini, uçakların yüksek seviyelerde, yolcu ve mürettebatın oksijen maskesi olmadan nefes alabildiği ortam basıncından daha yüksek bir basınç ile basınçlandırıldığı yolcuların seyahat ettiği bir uçağın kesitidir. Uçuş kabininde yolcular için koltuklar ve kabin bagajları için baş üstü dolapları mevcuttur. Ayrıca uçuş esnasında ihtiyaç olması durumunda kullanılmak üzere tuvaletler uçuş kabininde yer almaktadır.

Seyahat esnasında yolculara sunulan sıcak ve soğuk yiyecek/içeceklerin muhafaza edildiği mutfaklar (galley) uçuş kabinin ön ve arkasında bulunmaktadır. Geniş gövdeli (iki koridordan oluşan) uçaklarda yolcu sayısına bağlı mutfak sayısı daha fazla olabilmektedir. Uçuş kabininde acil durumlarda kullanılmak üzere ekipmanlar, araç gereçler bulunmaktadır. Yolcular acil durumlarda can yeleği, oksijen maskesi, emniyet kartı, acil çıkışları gösteren görselleri kullanmak zorundadırlar. Kabin ekibi üyesi görevlilerin de kendilerine ait ekipmanları bulunmaktadır. Bu ekipmanların haricinde uçaklarda balta veya levye de taşınmaktadır. Ulusal mevzuat talimatlarından biri olan Uçakla Ticari Hava Taşıma İşletmeciliği Operasyon Usul ve Esasları Talimatı’na (SHT OPS 1) göre havayolu işletmeleri, filoda bulunan azami kalkış ağırlığı 5.700 kilogramın üzerinde veya yolcu koltuk konfigürasyonu dokuz koltuğa sahip uçaklarda en az bir adet balta veya levye bulundurmak zorundadır. Yolcu koltuk konfigürasyonu 200’ün üzerinde olan uçaklarda ise her 200 koltuk için ilave bir balta veya levyenin uçağın arkasındaki mutfakta (galley) bulundurulmalıdır.

Uçuş kabinlerinde yeterli derecede aydınlatma, havalandırma ve soğutma sistemleri bulunmaktadır. Yolcuların çok yüksek irtifalarda rahatlıkla oksijen alabilmeleri için uçuş kabini basınçlandırılmaktadır. Uçuş kabin basıncı insanoğlunun yeryüzünde oksijen alabilecek seviye olan 8000 ft’e ayarlanmaktadır. Bir uçak 38 bin feet irtifada seyir halinde olsa bile kabin basıncının 8.000 ft düzeyinde ayarlanması gerekmektedir. Aksi takdirde kabin oksijen maskeleri düşmekte olup acil alçalma durumu veya acil iniş yapılması gerekebilir.

Referanslar

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (2011). Havacılık Terimleri Sözlüğü. Ankara: Pulsat Basımevi; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2017) Uçakla Ticari Hava Taşıma İşletmeciliği Operasyon Usul ve Esasları Talimatı (SHT OPS 1; www.airbus.com, (Erişim tarihi: 11.05. 2019); www.boeing.com, (Erişim tarihi: 11.05.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://web.archive.org/web/20151003122842/; http://www.airbus.com/innovation/well-being/inside/, (Erişim tarihi: 11.05.2019).

2 / 2

Uçuş kabini (flight cockpit/deck) genellikle bir uçağın ya da uzay aracının önünde bulunan ve pilotların (uçuş ekibinin) hava aracını kontrol etmek için yer aldığı alandır. Hava aracı (uçak, helikopter, savaş uçağı, balon, amfibian vb.) tipine, büyüklüğüne, kullanım amacına, uçuş görev yapısına ve tasarımına bağlı olarak tek ya da daha fazla uçuş görevlisi için değişkenlik gösterebilir. Söz gelimi, zirai mücadele ve sportif havacılık ya da askeri hava araçlarında tek kişilik uçuş kabinleri daha çok tercih edilirken, ticari yolcu ve kargo taşımacılığında kullanılan hava araçlarında ve askeri araçlarda uçuş ekibi bulunması gerektiği için daha geniş ve karmaşık uçuş kabinleri tercih edilmektedir.

Uçuş kabinlerinde bir uçuş harekatının emniyetli ve etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli tüm işlevler yönetilmektedir. Hava aracının performansı, uçuşun etkinliği, seyrüsefer, hava trafik kontrolörleri gibi paydaşlarla iletişim vb. tüm faaliyetler yüksek teknoloji ve otomasyon desteğinde gerçekleştirilir.

11 Eylül 2001 tarihinde yaşanan olaylardan sonra uçuş kabinleri ile ilgili olarak güvenlik önlemleri artırılmış ve yeni uygulamalar zorunlu hale getirilmiştir. 1 Kasım 2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ICAO Ek 6 kapsamında maksimum kalkış 45000 kg’dan fazla ve aynı zamanda atmış ve daha fazla yolcu taşıma kapasitesine sahip ticari havayolu taşımacılığında kullanılan uçakların uçuş kabini kapıları yetkisi olmayan kişilerin erişiminin engellenmesi ve güvenlik için güçlendirilmesi ve içeriden kitlenebilir olması zorunluluğu getirilmiştir.

Birden fazla uçuş personelinin yer aldığı uçuş kabinlerinde insan hatasını azaltmak ve emniyeti artırmaya yönelik olarak insan faktörleri ve emniyet prosedürlerinin uygulanabilmesi için ekip kaynak yönetimi uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Günümüzde yüksek ve pilotları merkeze alan bir yaklaşımla uçuş kabinleri tasarlanmaktadır.

Referanslar

https://www.lexico.com/en/definition/cockpit, (Erişim tarihi: 06.10.2019); https://www.skybrary.aero/index.php/Flight_Deck_Security, (Erişim tarihi: 06.10.2019); https://www.vocabulary.com/dictionary/cockpit, (Erişim tarihi: 06.10.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

CAP 720, (2002). Flight Crew Training: Cockpit Resource Management (CRM) and Line-Oriented Flight Training (LOFT).