Üçüncü Yaş Turizmi Araştırması

Araştırma Kamu Kurumu Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Çeşitleri

(Ankara, 1992)

Türkiye’de yapılan en kapsamlı ilk üçüncü yaş turizm araştırması, 1992 yılında Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü Araştırma ve Değerlendirme Daire Başkanlığı tarafından, üçüncü yaş turizm talebinin belirlenmesi ve geliştirilmesi için alınması gereken önlemleri tespit etmek amacı ile hazırlandı. Türkiye’deki turizm ürünlerinin çeşitlendirilmesi ve turizm sezonunun uzatılması bağlamında büyük öneme sahip olan çalışmaya Türkiye’yi çeşitli organizasyonlarla ziyaret eden 50 yaş ve üstü üçüncü yaş turistler, yurtdışında bulunan yaşlı kulüp ve dernekleri, üçüncü yaş turistlerin konakladıkları tesis yöneticileri, organizasyonları gerçekleştiren seyahat acentaları yöneticileri, Kapadokya ve Antalya il turizm müdürlükleri ile bu bölgelerdeki esnaflar araştırma dahil edildi.

Araştırma kapsamında oluşturulan ziyaretçi anketleri uzman anketörler tarafından Kapadokya bölgesinde haziran ve temmuz aylarında, Antalya Belek bölgelerinde ise ekim ve kasım aylarında toplandı. Ayrıca yurtdışında bulunan derneklere mektupla anket uygulanırken, üçüncü yaş turizm organizasyonu geçekleştiren seyahat acentası, otel, turizm müdürlükleri ve esnaflarla mülakatlar yapıldı. Araştırma kapsamında Kapadokya bölgesinde 1.301, Antalya Belek bölgesinde ise 949 olmak üzere toplam 2.250 ziyaretçiye anket uygulandı.

Uygulanan anketlerin değerlendirilmesi sonucunda; organizasyona katılan üçüncü yaş turistlerinin Türkiye’yi seçme faktörleri arasında birinci sırayı dernekler, ikinci ve üçüncü sırayı ise tarihi-arkeolojik ve doğal güzellikler aldı. Organizasyona ilişkin bilgilerin birinci sırada seyahat acentalarından alındığı tespit edilen çalışmada, üçüncü yaş turistlerinin paket tur harici ortalama harcamalarının 764 ABD Doları olduğu ortaya kondu. Konaklama tesisleri konusunda olumlu görüş bildiren katılımcıların hijyen ve sağlık hizmetleri konusundaki soruya dikkat çekici oranda yanıt vermedikleri görüldü. Tatillerin hangi aylarda çıktıklarına yönelik soruya eylül, ekim, mayıs, haziran olarak cevap veren katılımcıların Türkiye’de bulunan kaplıca potansiyeli hakkında bilgi sahibi olmadıkları ancak bu olanaklardan faydalanmak istedikleri görüldü.

Araştırmanın gerçekleştirildiği Antalya Belek’te bulunan iki otel yöneticisi ve Kapadokya bölgesinde bulunan altı otel yöneticisi ile anketler ve mülakatlar yapıldı. Sonuçta tesislerin niteliklerinin yüksek olması nedeniyle turistin beklentilerini karşıladıkları ancak başka tesislerde de niteliklerin grupların beklentilerini karşılama doğrultusunda yükseltilmesi gerektiği vurgulandı. Ayrıca üçüncü yaş turizmi ile ilgili en önemli sorunların başında ilk müdahale yapılacak sağlık kuruluşu yetersizliği geldi. Otellerin sezon dışı zamanlarda doluluk oranlarını arttırması nedeniyle üçüncü yaş turizminden memnun oldukları ve bunun geliştirilmesi gerektiği bildirildi. Organizasyona katılan seyahat acentaları ile yapılan mülakat sonucundaki görüşler arasında da ilk sırayı “ilk müdahale yapılacak sağlık ünitelerinin eksikliği” aldı.

Üçüncü yaş turizminin geliştirilmesi için yurtdışında bulunan yaşlı derneklerine, organizasyon yapan tur operatörlerine ve sağlık sigortası şirketlerine yönelik üçüncü yaş turizmi arz olanakları ve tesislerin tanıtımına yönelik tanıtım faaliyetlerine ağırlık verilmesi önerildi. Turizm müdürlükleri; üçüncü yaş turizminde önemli sorunlar yaşanmadığını ancak örenyerlerindeki tuvaletlerin yetersiz olmasının ve Kapadokya Bölgesi’ndeki kilise ve fresklerin tahrip edilmesinin dini amaçlarla seyahat eden grupları olumsuz yönde etkilediğini bildirdi. Gelen turistlerin Türkiye’yi yeterince tanımadıkları müdürlük tarafından tespit edildi; bu nedenle doğal kaynakların, tarihi ve arkeolojik ve en önemlisi Hristiyanlığın yayılmasında rol alan eserlerin tanıtımına yönelik tanıtım politikalarının üretilmesi önerildi. Bölge esnafı üçüncü yaş turizminden memnun olduklarını ancak alışverişlerdeki bazı hanutçu ve simsarlardan turistlerle birlikte rahatsız olduklarını belirttiler. Acenta ve esnaf arasında bazı sorunların olduğu, bunun aşılması için ise bir araya gelinerek bazı düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulandı.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü (1992). Üçüncü Yaş Turizmi. Ankara: Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü AraştırmaDeğerlendirme Daire Başkanlığı.