"Türkler ve Tatarlar Arasında" Başlıklı Kitap

Seyyah ve Seyahatname Seyahatname

Johannes Schiltberger’in eseri 67 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerin büyük kısmı, yazarın tanık olduğu veya duyduğu Orta-Doğu ve Karadeniz’in kuzeyinde hâkimiyet kurmuş olan Türk hükümdarlarının birbirleriyle savaşlarını anlatmaktadır. Bunların yanında, bulunduğu yerlerde sosyal, kültürel, ekonomik ve dinsel alanlarla ilgili önemli bilgileri ihtiva eder. Konumuz olan turizm açısından da hayli ilgi çekici bilgiler ve anlatımlar bulunmaktadır.

Johannes Schiltberger’in Anadolu hakkında verdiği bilgiler tarihimiz için çok ilgi çekicidir. Bursa’da sekiz hastanenin bulunduğunu ve buralarda hastaların din ve milliyet ayırımı yapılmadan yatıp tedavi edildiğini söylemektedir. Samsun’u en güzel şehirlerden biri olarak nitelendirmekte, kale içinde Müslüman ve Cenevizlilerin birbirine komşu mahallelerde oturduğunu söylemektedir.

Verdiği bilgiler arasında bazen ciddi yanlışlıklar bulunmaktadır. Ölünceye kadar Yıldırım Bayezid’in yanında kalmış olmasına rağmen Sultan Bayezid’in 12 yıl esaret yaşadığı yönünde verdiği bilgi yanlıştır. Bunun sebebi çocuk denecek yaşta esir düştükten sonra 30 yıldan fazla bir zaman ülkesinden ayrı kalması sonucu hatıralarında unutmaların, boşlukların bulunması ve kontrolsüz yazılmış olmasıdır.

Schiltberger, az da olsa Bursa’dan bahsetmekte, burasını 200 bin haneden oluşan büyük bir şehir olarak tanıtmaktadır. Burada din ve milliyet ayrımı yapmadan fakir halka parasız sağlık hizmeti veren sekiz tane hastanenin bulunduğunu bildirmiştir. Efes’i (Ayasuluğ) Havarilerden Johannes’in mezarının bulunduğu yer olarak gösterdi. Ankara’da Aramî inancına bağlı birçok Hristiyan’ın yaşadığını söylemiştir. Konya’da Şemseddin isminde bir velinin mezarının bulunduğunu yazmıştır. İstanbul’da imparatorun iki sarayının bulunduğunu, bunların önünde büyük bir meydanın olduğunu, burada mermer bir kaide üzerinde yükselen İmparator Justinianus’u at üstünde gösteren bronzdan bir heykelin bulunduğunu yazmıştır.

Schiltberger’in eseri 1427’de yazıldı ve 1460’da Augsburg’ta basıldı. Aynı yıl içinde beş defa yayımlanan eser, büyük ilgi uyandırdı. Eser XVI. yüzyılda ve 1859 yılında tekrar bastırıldı, 1879’da Londra’da İngilizce'ye de çevrildi.

Yararlanılan Kaynaklar

Akpınar, T. (1985). Almanların Marco Polo’su Schiltberger (1380-1440) ve Eseri, Tarih ve Toplum, İstanbul, 3(7): 353-355.; Beydilli, K. (2009). Schiltberger. Hans Johannes, TDVİA, İstanbul, XXXVI: 228.; Schiltberger, J. (1879). The Bondage and Travels. Londra: F. B. Telfer.; Schiltberger, J. (1983). Als Sklave im Osmanischen Reich undbei den Tataren: 1394-1427, Ger. Tr. U. Schlemmer, Stuttgart.; Schiltberger, J., (1995). Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427), Als Sklave im Osmanichen Reich und bei den Tataren: 1394-1427 (Çev. T. Akpınar). İstanbul: İletişim Yayınları.