Türkiye’de müzeciliğin ortaya çıktığı zaman olarak genellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemleri kabul edilir. Bu dönemde Bizans eserleri kapı ve sur duvarlarında sergilenmiştir. Ancak müzelerin kurumsallaşması ve müze kavramının bugünkü şeklini alması XIX. yüzyıl ve sonrasında gerçekleşti. Fethi Ahmet Paşa 1846 yılından başlayarak Osmanlı İmparatorluğu’nun farklı bölgelerinden eski ve değerli eşyalar getirtmeye başladı. Ahmet Paşa, Topkapı Sarayı yakınındaki Aya İrini Kilisesi'nde tarihî silahları depoladı ve 1869’dan itibaren burası müze niteliği kazandı. Burada oluşturulan müzenin kataloğunu hazırlaması için Edward Goold görevlendirildi. Goold’dan sonra eğitimini Avrupa’da tamamlayan Osman Hamdi göreve getirildi. Osman Hamdi İstanbul’daki bu müzenin koleksiyonunu genişletebilmek için Lübnan topraklarındaki Sidon mezarlığında kazılar yaptırdı, burada Helenistik döneme ait bir tabut bulundu ve eser müzeye getirildi. Arkeolojik eserlerin, sanayi ve teknolojik aletlerin, etnografik unsurların vb. sergilendiği müzeler hem cumhuriyet öncesinde hem de cumhuriyet sonrası dönemde gelişim göstermeye devam etti.

Oyuncak müzelerinin gelişim süreci dünyadakine oldukça benzemektedir. Türkiye’de müstakil oyuncak müzeleri ortaya çıkana kadar oyuncaklar etnografya, bilim ve sanayi, arkeoloji ve sanat tarihi gibi çeşitli müzelerde ayrı ve küçük bölümlerde sergileniyordu. Türkiye’de ilk oyun ve oyuncak müzesinin geçmişinin 1990 yılına ve hatta biraz daha öncesine dayandığı söylenebilir. Ankara Üniversitesi Oyuncak Müzesi, 1990 yılında Türkiye’nin ilk oyuncak müzesi olarak Prof. Dr. Bekir Onur tarafından kuruldu. Öncesinde Arkeolog Musa Baran, İzmir’in Urla ilçesindeki Bademler Köyü’nde kendi yaptığı, farklı ülkelerden getirdiği ya da kendisine hediye gelen ve köy çocuklarının yaptığı oyuncaklardan oluşan bir müze kurdu. Bekir Onur da ilk oyuncak müzesi çalışmalarının Baran tarafından yapıldığını çalışmalarında sıklıkla belirtir. Bir üniversite bünyesinde kurulmuş olması, Prof. Dr. Onur’un müzesini Türkiye’de alanında ilk yapmaktadır. Bunları takiben 2005 yılında Sunay Akın tarafından İstanbul Oyuncak Müzesi ve 2010 yılında İzmir Konak Belediyesi tarafından Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi kuruldu. 2011 yılında Antalya Oyuncak Müzesi ve 2013 yılında da Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi bunları izledi.

Oyuncak müzeleri ilk kuruldukları yıllarda oyuncak toplama, derleme, koruma, saklama ve sergileme amaçlarına odaklanıldı, sonraki yıllarda eğitim, eğlence ve deneyim merkezli müze anlayışı yayılmaya başladı. Dolayısıyla müzeler de hem isim hem de içerik olarak çeşitlendiler. Örneğin oyuncak müzeleri sadece oyuncak sergilerken, oyun ve oyuncak müzeleri sergi, etkinlik ve atölye günleri ve eğitimler düzenlendiler. Yeni kurulan müzelerin içerik ve isimlerinden de görüleceği gibi müze ismi eski anlamını kaybetmeye başladı, oyun evi, eğitim kampüsü ve düş evi gibi isimler yaygınlaşmaya başladı. Aşağıda açıldıkları yıllara ve şehirlere göre Türkiye’deki başlıca oyun ve oyuncak müzeleri görülmektedir:

- Ankara Üniversitesi Oyuncak Müzesi (A.Ü. ÇOKAUM, 1990),

- Çocuk Oyunları ve Oyuncakları Müzesi (2004 Musa Baran/ İzmir),

- İstanbul Oyuncak Müzesi (2005),

- Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi (2013),

- Antalya Oyuncak Müzesi (2011),

- Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi (İzmir),

- Ankara Rahmi M. Koç Müzesi (Oyuncak Bölümü),

- Düştepe Oyun Müzesi (2017Ataşehir/Mimar Sinan Parkı),

- Evrensel Değerler Çocuk Müzesi (2017 Ankara),

- Çamlıdere Oyun ve Oyuncak Müzesi (2017 Ankara),

- Anadolu Oyuncak Müzesi (2017 Kepez- Antalya),

- Girne Amerikan Üniversitesi Çocuk Oyuncakları Müzesi/ Arabahmet Oyuncak Müzesi (2014 Kıbrıs),

- Bafra Turizm Fakültesi Kampüsü- Bafra Oyuncak Müzesi (Samsun),

- Celil Atasever Oyuncak Müzesi (Nisan 2016 Korkut Ata Üniversitesi Kampüsü- Osmaniye),

- Adana Çocuk Müzesi (Adana Müze Kompleksi içinde),

- Çocuk Oyunevi ve Oyuncak Müzesi (2016 Malatya),

- Samsun Oyuncak Müzesi (Samsun),

- Çekmeköy Oyuncak Müzesi (İstanbul),

- Mahmutbey Oyuncak Müzesi (2013 Bağcılar/ İstanbul),

- Oyuncak Sergisi (Bursa Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi-Temmuz 2015- Bursa-Sergi),

- Karşıyaka Evrensel Çocuk Müzesi ve Eğitim Kampüsü (Karşıyaka, İzmir).