Turizmin Gelir Etkisi

Kavram Ekonomi

Ülkeye gelen yabancı turistlerin ve iç turizme katılan ülke vatandaşlarının yaptıkları turizm amaçlı tüketim harcamaları ile artan turizm talebini karşılamak amacıyla yapılan turizm yatırımları gerek turizm sektöründe gerekse turizm sektörüne girdi veren sektör, alt-sektör ve faaliyet dallarındaki üretim faktörlerinin gelirini oluşturur. Turizm amaçlı tüketim harcamamalarının yarattığı gelir etkisi yanında, turizm amaçlı tüketim harcamalarını gelir olarak elde eden birimlerin çeşitli nedenlerle yaptıkları harcamalar ekonomi içinde gelir-harcama akımları yaratarak yeni gelirin oluşmasına neden olur. Diğer bir ifade ile harcamalar gelir yaratarak, gelirler harcama yaratarak ekonomi içinde devamlı bir akım ortaya çıkar. Bu akımda para ödemeleri şeklinde görülen gelir-harcama akımları bir yönde, yeniden üretilen mal ve hizmet akımları diğer yönde olmaktadır. Gelir akımı içinde her yeni harcama diğer gruplar için gelir yaratacağından bu hareketi gelirin tekrar dağılımı olarak nitelendirmek mümkündür.

Turizm amaçlı tüketim harcamaları turizm sektöründe (konaklama, yiyecek-içecek, ulaştırma vb.) ve sektöre girdi veren sektör, alt-sektör ve faaliyet dallarında (mobilya, hobi eşyası vb.) yeni gelir halkaları yaratır. Turizm hemen hemen bütün ekonomik sektörlerden girdi aldığı için turizm gelirinin ekonomik dolaşımda yer alması doğrudan, dolaylı ve uyarılmış etkiler yaratır. Ülkeye gelen yabancı turistlerin yapmış oldukları harcamalar ülke ekonomisine, iç turizme katılan ülke vatandaşlarının yapmış oldukları harcamalar bölge veya yöre ekonomisine bir likit enjeksiyonu niteliğindedir. Bu harcamaların ekonomideki ilk etkisi doğrudan etkiler şeklinde değerlendirilir. Birinci aşamada turistlerin yapmış oldukları harcamalar onlara mal ve hizmet sağlayan kişiler, işletmeler ve kuruluşlar için doğrudan gelir etkisi yaratır.

Turizm işletmeleri elde ettikleri geliri mal ve hizmet üretiminde yararlandıkları üretim faktörlerine (sektör içi alımlar, maaş ve ücretler, bölgesel ve yerel kamu ödemeleri, ithal girdilere yapılan ödemeler) dağıtırlar. Bir turizm işletmesinin birinci aşamada faktör sahiplerine yaptığı ödemeler, faktör sahiplerinin gelirini oluşturur. Onların yaptığı tüketim harcamaları ile diğer harcamalar mal ve hizmet aldıkları bütün işletmelerin gelirini oluşturmaktadır. Birbirini takip eden bu harcamalar ekonomide gelir-harcama akımı yaratarak ilk harcama miktarının üzerinde bir toplama ulaşmaktadır. İthal girdilere yapılan harcamalar ekonomide bir sızıntı yaratarak gelir etkisinin azalmasına neden olmaktadır. Doğrudan turizm gelirini elde eden kişilerin, işletmelerin ve kuruluşların çeşitli nedenlerle yaptıkları harcamalar ise, ekonomi içinde devrederek dolaylı etkiler yaratır. Turizm işletmelerinin istihdam ettikleri personele ödedikleri maaş ve ücretler, stok oluşturma amaçlı alımlar ek talep yaratacağından ek talebin karşılanması için istihdamın artırılması veya ücretlerin yükseltilmesi kişisel gelirlerde artışa yol açmaktadır. Dolaylı etkiler olarak ifade edilen bu oluşum, üretilen mal ve hizmetlerin tüketim oranı ile orantılı olduğu gibi, üretimde kullanılan ithal girdiler için yapılan ödemelerin ekonomiden yarattığı sızıntı ile de orantılıdır. Diğer taraftan, kişisel gelirin yükselmesine paralel olarak artan tüketim harcamaları ekonomide uyarılmış etkiler yaratarak bir canlanmaya neden olmaktadır. Turistlerin yapmış oldukları turizm amaçlı tüketim harcamalarının neden olduğu doğrudan gelir etkisi yanında, bu harcamaların ekonomide yarattığı dolaylı ve uyarılmış etkilere ikinci aşama etkiler demek de mümkündür. Turizm harcamaları her gelir-harcama aşamasında el değiştirdikçe hacminden marjinal tasarruf eğilimi kadar kaybederek gelişmekte ve marjinal tüketim eğilimine bağlı olarak çarpan katsayısı kadar fazla gelir yaratmaktadır.

Referanslar

Olalı, H. ve Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi. İzmir: Ofis Ticaret Matbaacılık.