Turizmde Veri Madenciliği
Kavram Ekonomi Üretim Yönetimi ve Pazarlama
-
2021
Her olay sonucunda veri ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda teknolojide yaşanan gelişmeler ile bu verileri depolamak ve işlemek, dolayısıyla bu verilerden bilgi ortaya çıkarmak mümkün hâle geldi. Veri madenciliği çeşitli olaylar ve işlemler sonucu ortaya çıkan veri içerisinden anormallik, örüntü ve ilişki bulmaya yönelik matematiksel ve istatistiki yöntemlere verilen addır.
Veri madenciliğini ortaya çıkaran teknolojiyi iki grupta toplamak mümkündür. Bunlardan biri bilgisayarlardır. Bilgisayarlar temelde elektrik akımını düzenleyerek anlamlı hâle getiren, dolayısıyla çeşitli hesaplamalarda kullanılan cihazlardır. Bilgisayarlar insan hayatına 1950’lerden sonra girmeye başladı. İlk başlarda askeri ve kurumsal alanlarda kullanılan bu cihazlar teknolojinin gelişmesi ile hem halkın alabileceği oranda ucuzladı hem de küçüldü. Zamanla bilgisayarların hem işlem gücü arttı hem de depolama alanında gelişmeler yaşandı. Bu gelişmeler veri madenciliğine giden sürece zemin hazırladı.
Veri madenciliğini ortaya çıkaran bir diğer teknolojik gelişme internet ve mobil iletişimdir. İnternet, bağlı bulunan aygıtların birbirleriyle iletişim kurabildikleri, küresel dijital ağdır. Bu ağ üzerindeki aygıtlar, kendi aralarında kablolu/kablosuz veri alışverişi sağlayabilmektedir. Son yıllarda yaşanan gelişmelerle birlikte, internet erişimi, insanların üzerinde taşıyabildikleri mobil aygıtlara kadar sağlanır hale geldi.
Bu gelişmeler, ayrıca büyüyen ve ucuzlayan depolama aygıtları, mobil cihazlar, gelişen sensor teknolojisi, sosyal ağlar, e-ticaret gibi teknolojiler muazzam büyüklükte veriyi ortaya çıkardı, depolanmasını sağladı, paralelindeki bilgisayar teknolojisi ile de bu verinin işlenmesi mümkün hâle geldi. Bütün bunlar teorik kökeni onlarca yıl öncesine dayanan veri madenciliğinin pratik olarak yapılmasına olanak sağladı.
Son yıllarda hemen her alanda veri madenciliği uygulamaları görülmektedir. Bazen klasik istatistiki yöntemlerin bazen de yeni geliştirilen veri madenciliği yöntemlerinin kullanıldığı bu uygulamalarda, müşteri davranışlarının araştırılması, dolandırıcılık ve güvenlik açıklarının tespiti, görüntü işleme, sepet analizleri vb. çalışmaları görmek mümkündür.
Turizm diğer pek çok iş alanı gibi güncel teknolojileri yoğun olarak kullanan sektörlerden biridir. Bilgisayarlar, turizm işletmesi otomasyonları, merkezi rezervasyon sistemleri ve POS sistemleri uzun yıllardır sektörde kullanılmaktadır. Son yıllarda Çevrimiçi Seyahat Acentaları gibi kavramlar da e-ticaret ile birlikte ortaya çıktı ve turizm sektörü içerisinde önemli bir yer edindi. Turizm sektöründe birçok alanda kullanılan bu teknolojiler ortaya çeşitli miktar ve nitelikte veri çıkarmaktadır. Dolayısıyla veri madenciliği için gerekli olan kaynaklar turizm sektöründe yeterince bulunmaktadır. Ayrıca turizm sektörü doğrudan insanlara yönelik bir alan olduğundan, insanların eylemleri ile ortaya çıkardıkları veri miktarı da veri madenciliği için uygun kaynağı sağlamaktadır.
Turizm sektöründe veri madenciliği gelecek turist sayılarının tahmini, turist harcamalarının tahmin edilmesi, turist profillerinin analiz edilmesi gibi alanlarda yapılmaktadır. Seyahat ve turizm web siteleri üzerinde veri madenciliğinde kullanılabilecek destinasyonlara, tesis ve hizmetlere ait büyük miktarda ziyaretçi verisi yer almaktadır. Bunlarla ilgili doğal dil işleme (NLP) ve web madenciliği uygulamalarının yaygınlaşacağı tahmin edilmektedir.
Referanslar
Ağca, Y. (2021). Otel Oda Fiyatlarını Açıklamada Makine Öğrenmesi Algoritmalarının Kıyaslanması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1): 450-463; Ağca, Y., Aksoy, H. ve Özdemir, A. (2018). Web Madenciliği Yönteminin Geçmiş Gündemi Bulmak İçin Kullanımı: Türkiye’deki Turizm Gündemi Örneği, The Journal of Social Science, 30(30): 344-358; García, S., Luengo, J. ve Herrera, F. (2015). Data Preprocessing in Data Mining. Cham, Switzerland: Springer International Publishing; Han, J., Kamber, M. ve Pei, J. (2012). Data Mining: Concepts and Techniques (Üçüncü baskı). Waltham: Morgan Kaufmann Publishers; Sharma, G. K. ve Sharma, P. (2016). A Study on Data Mining Algorithms for Tourism Industry, International Journal of Latest Trends in Engineering and Technology, 7(1): 580-587.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Ağca, Y. (2019). Çevrimiçi Seyahat Acentalarında Oda Fiyatlarına Etki Eden Faktörlerin Araştırılması (Yayınlanmamış doktora tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.