Turizmde Paylaşım Ekonomisi

Kavram Ekonomi

Paylaşım, eskiye dayanan bir olgu olmakla beraber; paylaşım ekonomisi, internet çağında ortaya çıkan bir olay olarak kabul edilmektedir. Paylaşım ekonomisi; işbirlikçi tüketim, işbirlikçi hayat tarzı, eş düzey taraflar arasında ekonomi ve erişim ekonomisi gibi birçok kavramla örtüşmektedir. Airbnb platformu üzerinden atıl durumdaki bir odanın hizmete sunulması, turizmde paylaşım ekonomisine örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca, turizmde paylaşım ekonomisi girişimleri; konaklama, yiyecek-içecek, ulaşım ve rehberlik gibi birçok alanda yaygınlaşmaktadır. Özellikle en çok bilinen ve kullanılan platformlardan olan Airbnb ve Uber, geleneksel işletmeler (oteller ve taksi hizmetleri) üzerinde rekabet baskısı yaratabilecek potansiyele sahip girişimlerin başında gelmektedir.

2008 yılında yaşanan küresel ekonomik krizin bir sonucu olarak, insanlar tüketimde tasarruf etme konusunda daha duyarlı hâle geldiler. Dolayısıyla, insanların bir şeyin mülkiyetine sahip olmak yerine geçici kullanım/faydalanma hakkını tercih etmeleri yaygın bir tüketim tarzına dönüştü. Küresel krizden dolayı oluşan fiyat bilinci ile internet ve mobil uygulamaların kullanımındaki artış başta olmak üzere, çağdaş toplumlarda artan çevresel kaygılar ve toplumsal aidiyet duygusunun yeniden canlanması, paylaşım ekonomisinin ortaya çıkmasında etken faktörlerdendir.

Paylaşım ekonomisi içerisinde yer alan taraflar birtakım sosyal ve ekonomik fayda sağlayabilmektedir. Örneğin, hizmet sağlayıcılar (örneğin, Uber üzerinden şahsi aracıyla hizmet sağlayan biri) ek gelir elde ederken; hizmetten faydalanan müşteri (örneğin, Airbnb üzerinden ev kiralayan biri) daha düşük maliyetle geleneksel işletmelerin sunduğundan daha avantajlı imkânlar (örneğin, geniş alan, mutfak ve otantik deneyim) elde edebilmektedir.

Airbnb gibi paylaşım ekonomisi platformlarının yarattığı alternatif turizm hizmetlerinin önümüzdeki yıllarda dünya ekonomisinin büyük bir bölümünü kapsayacağı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla geleneksel işletmeler ciddi bir tehdit ile karşı karşıya kalabilmektedirler. Günümüzde birçok turizm işletmesinin pazar kaybı yaşamamak için paylaşım ekonomisi girişimlerine karşı bazı stratejiler geliştirdiği görülmektedir. Paylaşım ekonomisi kapsamında faaliyet gösteren girişimlere karşı lobicilik faaliyetlerinde bulunma, paylaşım ekonomisi platformlarını dağıtım kanalı olarak kullanma ve rekabet edebilmek için ürün geliştirme/farklılaştırma yoluna gidilmesi bu stratejilerin başında gelmektedir.

Referanslar

Alrawadieh, Z. ve Alrawadieh, Z. (2018). Exploring Entrepreneurship in the Sharing Accommodation Sector: Empirical Evidence from a Developing Country, Tourism Management Perspectives, 28: 179-188; Alrawadieh, Z., Cifci, M. A., Guttentag, D. ve Cetin, G. (2019). Budget Hotels’ Perceptions of and Responses to Airbnb: Evidence from Istanbul, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32(2): 588-604; Guttentag, D. (2015). Airbnb: Disruptive Innovation and the Rise of an Informal Tourism Accommodation Sector, Current issues in Tourism, 18(12): 1192-1217; Guttentag, D., Smith, S., Potwarka, L. ve Havitz, M. (2018). Why tourists choose Airbnb: A Motivation-Based Segmentation Study, Journal of Travel Research, 57(3): 342-359; Zervas, G., Proserpio, D. ve Byers, J. W. (2017). The Rise of the Sharing Economy: Estimating the Impact of Airbnb on the Hotel Industry, Journal of Marketing Research, 54(5): 687-705.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Alrawadieh, Z. ve Demirdelen, D. (2019). Turizm ve Ağırlama Endüstrisinde Paylaşım Ekonomisi. Ankara: Detay Yayıncılık.