Turizm Toptancısı
Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama
Seyahat endüstrisinde tur paketi düzenleme işlevi görmektedir. Karakteristik ürünlerin her şey dahil fiyattan satılan ulaştırma, konaklama ve diğer tamamlayıcı hizmetlerin daha fazla veya daha az standartlaştırılmış kombinasyonlarını içeren paket turdur. Doğrudan nihai tüketicilere satış yapmaz; operasyonel düzeyde seyahat faaliyeti gerçekleştirmezler. Katma değeri artırılmış birleşik bir turistik ürün paketini seyahat örgütlenmesinin diğer fonksiyonel alanlarında hizmet veren işletmelere temin eden kuruluşlardır. Bir başka ifadeyle, hedef kitle olarak B2B faaliyet türünde hizmet verirler. Yaygın olarak, kendi marka ismi altında pazarlanan tur paketleri tasarlarlar. Ancak bazı örneklerde faaliyet destinasyonunda hizmet veren bir yerel hizmet acentasının hali hazırda bir araya getirdiği paketleri kendi uluslararası hava taşımacılık düzenlemeleri veya yerel taşımacılık hizmetleriyle birleştirerek yeni paketler oluştururlar. Bu ikinci koşulda, paket tur oluşturma süreci turistik mekândaki oteller, cazibe merkezleri ve gezi operatörleri gibi organize olmayan, bireysel tedarikçilerle doğrudan müzakereler gerektirmez.
Toptancılar, klasik örneklerde, faaliyet kapsamındaki destinasyonların tümünde veya belirli bir kısmında gerçekleştirilecek operasyonlar için bir veya daha fazla sayıda tur operatörüyle sözleşme yapar. Tur operatörü, tur paketinde belirtilen hizmetlerin tanıtım, satış ve satış sonrası hizmetlerini yerine getirir; turizm dağıtım kanalında organize turlarla seyahat eden turistler ve tur toptancıları arasında aracılık görevi üstlenir. Toptancı seyahat acentası olarak da adlandırılırlar. Genellikle her turizm sezonunda tur programı olarak adlandırılan bir dizi tur paketi satışa çıkarırlar. Paketler bireyler veya gruplar için; eşliksiz (bağımsız) veya tur rehberleri vasıtasıyla eşlikli sunulabilir. Toptancılardan temin ettikleri tur paketlerini seyahat acentaları vasıtasıyla veya doğrudan nihai kullanıcılara pazarlarlar. Ana hedef kitlesini B2C pazarı oluşturur. Tur operatörlerinin aracılığı turizm ürünün bir deneyim ürünü olması ve bu nedenle ürün kalitesinin ancak tüketim esnasında veya sonrasında bilinebilmesi nedeniyle önem kazanır. Tur operatörü potansiyel turiste ürünün kalitesi hakkında güvenilir bilgi sunmakla yükümlüdür. Böylece kalite belirsizliği ortadan kalkar ve bilgi asimetrisi sorunu çözülür.
Günümüzde dağıtım fonksiyonlarındaki aracılık hizmetleri dışında tur operatörleri paket tur düzenleme fonksiyonu da icra etmektedir. Yabancı tur operatörlerinin misafirlerine turistik destinasyonlarda hizmet veren yetkili acentalar incoming seyahat acentası olarak adlandırılır. Yer hizmetleri acentaları sadece destinasyondaki hizmetleri sunar. Destinasyona veya destinasyondan ulaştırma yapmaz; temel seyahat bileşenlerinin entegre bir paketini temin etmez. Bilişim teknolojilerinin gelişimiyle birlikte kullanımı nispeten azalış gösterse de incoming acentaların bir görevi de tur operatörü ile yerel turizm tedarikçileri arasındaki koordinasyonu sağlamaktır. Koordinasyon işlevine örnek olarak, tur operatörünün tahmini satış listelerine göre yerel tedarikçilere (örneğin, konaklama işletmelerine) rezervasyon onaylarının iletilmesi veya hizmet tedarikçilerinin ilettiği satışların durdurulması bildirimine ilişkin aracılık hizmetlerinin yapılması gösterilebilir. Özetle, tur operatörleri bağlı kuruluşu veya yetkilisi olan incoming acentaların bir havuzuyla çalışarak misafirlerinin talep ettikleri hizmetler için rezervasyon işlemlerini ve ödemeleri gerçekleştirir. Misafirler ise tur operatörüne tüm paket için ödeme yapar.
Turizm ürününün dağıtımı tek veya aşamalı kanallar vasıtasıyla doğrudan ve/veya dolaylı olarak gerçekleştirilir. Dağıtım sürecinin aktörleri turistik ürün tedarikçileri, tur operatörleri, seyahat acentaları ve turistlerdir. Bağımsız seyahat eden turistler turizm ürününün her bir bileşenini doğrudan satış yoluyla veya tedarikçi işletmelerin satış mağazalarından temin eder. Kitle turizm faaliyetinde bulunan her şey dahil sistemin (yarım pansiyon veya oda + kahvaltı konaklamalı paketlerin) kullanıcıları ise doğrudan tur operatörlerinden veya tur operatörlerinin yetkili seyahat acentalarından paket tur satın alır. Ayrıca perakende hizmet sunan seyahat acentaları tek aşamalı olarak tedarikçiler ve turistler arasında dağıtım fonksiyonu üstlenebilir. Bu durumda satışlar hem bağımsız hem de her şey dahil tatilcilere açıktır. Perakendeci seyahat acentaları havayolu biletleme işlemleri, otel rezervasyonu ve tren seyahat hizmetleri gibi tekil tur bileşenleri satabilir veya tur operatörünün kataloğuna kendi markasını da dahil ederek satış yapabilir. Talep yaratma fonksiyonu üstlenmez, mevcut talep için seyahat hizmetleri sağlarlar. Sigorta, araba kiralama ve döviz hizmetleri gibi seyahatle ilişkili diğer hizmetleri de yerine getirirler. Bu hizmetlerin temini için antlaşma yapılan işletmelerle komisyon karşılığı çalışılır. Gelirlerinin çoğunu her şey dahil tur satışlarından, alışveriş ve kültür turlarından ve havayolu biletleme işlemlerinden temin ederler.
Günümüzde internetin yaygınlaşması ve tüketicilerin bilinçlenmesi web sitelerinin kullanımını artırarak dağıtım sürecindeki aşamaları azaltmaktadır. Bu süreçte potansiyel turistler ve tatil ürünü arasındaki ana bağlantı tur operatörünün (basılı veya dijital) kataloğudur. Katalogda destinasyon ve tatil opsiyonlarıyla ilgili çizim ve resimler, tanımlayıcı metinler, sezonun farklı zamanlarındaki karakteristik özelliklerle kalış süresi ve varış noktası çeşitliliğini gösteren fiyat ve çizelgeler yer alır. Büyük tur operatörleri ve toptancılar geniş bir tur portföyüne ve katalog çeşitliliğine sahiptir. Yaz ve kış tatilleri, kayak tatilleri, uzun mesafeli seyahatler ve kısa molalar için ayrı kataloglar hazırlanır. Popüler destinasyonlar için sadece bu ülke veya bölgedeki tatil olanaklarının tanıtıldığı kataloglar basılabilir. Katalog, satın alımı cazip kılmak amacıyla tasarlanır. Genellikle boşluğun elverdiği ölçüde konaklama tesisleri ve tatilcilerin varış noktasına kadar geçtikleri kıyı şeridi hakkında detaylı bilgilere yer verilir.
Seyahat pazarında farklı işlevlere sahip işletmeler giderek işlerini çeşitlendirmektedir. Hazırladıkları tur paketlerinin operasyonunu gerçekleştiren tur toptancılarıyla veya operasyonunu gerçekleştirdiği tur paketlerinin üreticisi olan tur operatörleriyle karşılaşmak mümkündür. Aynı zamanda özellikle satın almalar ve birleşmeler endüstriyel yoğunlaşma düzeyini artırmış; yatay ve dikey bütünleşme eğilimleri seyahat sektörünün yeniden yapılanmasına yol açmıştır. Pek çok seyahat acentasını satın alarak faaliyet alanını genişleten tur operatörleri dikey bütünleşme örneği gösterirler. Otobüsler, oteller, seyahat acentaları veya diğer tesislerin sahipleri olabildikleri gözlemlenmektedir. Otel havuzları oluşturan konsolidatörler ve kod paylaşımıyla ortak platformdan satış yapan havayolu işletmeleri ise yatay bütünleşmeler için iyi örneklerdir. Bu gibi stratejik seçimler toptancı, tur operatörü ve seyahat acentası arasında ayrım yapmayı zorlaştırmaktadır. Terimler birbirinden farklı anlamlar taşısa da pratikte sıklıkla birbirinin yerine kullanılırlar. Bunun nedeni bir tur operatörünün aynı zamanda toptancı ve/veya seyahat acentası olabilmesidir. Benzer şekilde turizm toptancılarının da kendi perakende satış acentalarını kurduğu örnekler bulunmaktadır. Sabre, Worldspan, Galileo veya Amadeus gibi küresel havayolu dağıtım sistemlerinin kuruluşu ve bu sistemlerin sağladığı ortak platformlarda otel işletmeleri, ulaştırma operatörleri ve aktivite düzenleyicileri arasında kurulan ittifaklar tatil paketlerinin doğrudan pazarlanmasını kolaylaştırmıştır. Özetle, seyahat endüstrisinin yeni iş ağı yapılanmasında toptancılar tarafından yaratılan talep, yerel turizm tedarikçilerine -yurtdışından gelenlerin yer hizmetlerinde uzmanlaşmış seyahat işletmesi olarak tanımlanan- inbound acentalar aracılığıyla dağılır. Diğer taraftan, arz yönlü yaklaşıma göre, bireysel tedarikçilerin ürünleri inbound acentalar ve toptancıların seçme ve birleştirme eylemleriyle tatil paketlerine dönüştürülür.
Referanslar
Buhalis, D. ve Laws, E. (2001). Tourism Distribution Channels: Patterns, Practices and Challenges. Londra: Thomson; Cooper, C., Fletcher, J., Gilbert, D., Fyall, A. ve Wanhill, S. (2005). Tourism: Principles and Practice. Essex: Pearson; Gürçaylılar, Y. T. (2008). Seyahat Pazarında Bütünleşme Eğilimleri: Mavi, Sarı, Kırmızı Karteller. içinde; N. Kozak (Editör), IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi (791-805), Antalya: Başak Ofset; Pearce, D.G. (2008). Beyond tiers: A network Approach to Tourism Distribution, Tourism Analysis, 13(5-6): 517-530.