Turistik Tüketim

Kavram Ekonomi Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Tüketim biyolojik sistemlerde yer alan ekolojik bir gereklilik olarak ele alınabilir. Tüketim, “İstek ve ihtiyaçların karşılanması amacıyla, gereksinim duyulan mal ve hizmetlerin tedarik edilip kullanılması/harcanması” olarak tanımlanmaktadır. Turistik tüketim ise turistlerin, seyahatleri süresince, turistik ürün ve hizmetleri ve turistik değerleri deneyimlemesidir.

Sosyo-ekonomik boyutundan dolayı turizm, farklı tüketim deneyimlerinin bir araya gelmesiyle gerçekleşmektedir. Bireyler kişisel deneyimleri ve sosyal süreçlerin gereklerine göre hareket etmektedirler. Turistik tüketim, çoğunlukla sembolik çekicilikleri barındıran anlatıların tüketilmesi olabileceği gibi, mevcut arka plan bilgilerini kullanarak farklı kültürlerin deneyimlenmesi şeklinde de gerçekleşebilir.

Turizmin ayrılmazlık, eşzamanlılık, soyutluk, değişkenlik gibi kendine özgü özelliklerinden dolayı turistik tüketim, diğer tüketim kalıplarından daha farklıdır. Ağırlıklı olarak soyut tüketim söz konusudur ve gerçeğin anı deneyimin değerlendirilmesinde en belirgin ipucudur. Turistik tüketiciler, daha önce deneyimleyerek karar verme imkânı bulamadan turistik ürünleri satın almak durumundadır. Bu nedenle, hizmet ortamında ve hizmet karşılaşmasında somut ipuçları aranmaktadır. Bu ipuçları, hizmete ilişkin değerlendirmelere ve sonraki deneyimlere ilişkin kararlara yön vermektedir. Üretimle tüketimin eş zamanlılığı ve ayrılmazlık nedeniyle dağıtım kanalı turistik tüketimde tersine işlemektedir. Bu durum süreçlerin, turistlerin hizmet üretiminin gerçekleştiği alanlara çekilmesi üzerine tasarlanmasını gerektirir.

Faaliyetlerin ve deneyimlerin farklılaşmadığı, ölçek ekonomisine bağlı standart üretim ve hizmet süreçlerinin ve kitlesel hareketin söz konusu olduğu kitlesel turizm hareketleri (Fordist tüketim), sonraları yerini fordizm-sonrası tüketim olarak adlandırılan ve nispeten kitleselliğe daha az bağımlı, farklılaştırılmış ürünler ve daha fazla seçeneği barındıran tüketim kalıplarına bıraktı. Devam eden süreçte, 2000’li yıllarla birlikte, turistlere daha esnek seçenekler sunan, fayda-maliyet dengesinin gözetildiği, hesaplanabilir ve öngörülebilir turistik deneyimlerin sunulduğu McDonaldslaşma akımı tüketim kalıplarını şekillendirdi. Sonraları, yüzlerce seçenek arasından seçim yapmanın zorlaştığı, markaların ve ürün ve hizmet önerilerinin birbirine benzemeye başladığı bir süreç, deneyim ekonomisinin hâkimiyetiyle birlikte turistik tüketime hakim oldu. Günümüzde bireysel turistik deneyimler turistik tüketim olgusunu nitelemektedir. Teknolojinin, özellikle de web tabanlı teknolojilerin gelişimiyle birlikte bilginin şeffaflaşması ve bilgiye erişimin her zamankinden daha kolay bir hal alması, sosyal medya gibi bilgi kaynaklarının seyahat kararlarında doğrudan etkili hâle gelmesi, turistik değerlerin fiziksel ve algısal olarak daha erişilebilir hâle gelmesine neden oldu. Deneyim ekonomisi ve beraberinde getirdiği bu değişim, turistik tüketim alışkanlıklarını da değiştirdi. Günümüz turisti, kültürel sermayesine katkıda bulunacak; aynı hizmet ortamında kişiselleştirilmiş, estetik ve harcanan emeğe değer bulacağı bir turistik hizmet deneyimi yaşamak istemektedir. Turistik tüketim, kişisel refah odaklı, duygulara dokunan ve anımsanabilir, anlık olarak deneyimlenen ve teknoloji odaklı süreçleri barındıran bir nitelik kazanmıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Shaw, G., Agarwal, S. ve Bull, P. (2000). Tourism Consumption and Tourist Behaviour: A British Perspective, Tourism Geographies, 2(3): 264–289; Shaw, G. ve Williams, A. M. (2004). Tourism and Tourism Spaces. Londra, Sage Publications; Swarbrooke, J. ve Horner, S. (2007). Consumer Behaviour in Tourism (İkinci baskı). Oxford, Butterworth- Heinemann.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Pine, B. J. ve Gilmore, J. H. (1998). Welcome to The Experience Economy, Harvard Business Review, July-August; Ritzer, G. (1998). The McDonaldization Thesis Explorations and Extensions. Londra, Sage Publications; Schwartz, B. (2004). The Paradox of Choice. Harper Perennial.