Turgutreis

Yerleşim Merkezi Deniz Destinasyonu

Muğla’nın Bodrum ilçesinde bulunan Bodrum Yarımadası’nın batısında yer alan bir destinasyondur. 6833 hektarlık bir alanda kurulu olan Turgutreis, Bodrum’a 20 kilometre uzaklıktadır. Bölge, denize sıfır bir konumdadır. Alçak plajlı bir sahile sahip olan kıyı şeridi 38.150 metredir. Yerleşimin kurulduğu alan engebesiz daha düz bir yapı olmakla birlikte yamaçlara doğru yükselti artmaktadır. Belediye örgütlü bir kasaba olan Turgutreis, özel konum nitelikleri ile Akdeniz iklimi hakim ve ortalama 18,5 ⁰C sıcaklığa sahiptir. Bitki örtüsü kızılçamdır. Kalker kaplı kırmızı Akdeniz toprakları, akarsu toprağı olan alüvyal toprakları ve ormanlık alanda kahverengi orman toprağı olarak üç çeşit toprak yapısı bulunmaktadır. Yükseltisi en fazla 300 metredir.

Yörenin ekonomisi hayvancılık, tarım, ticaret ve turizm endüstrisine dayanmaktadır. Özel konumu sayesinde birçok turizm aktivitesine sahip; kamp imkanları, değerli adaların varlığı, pazar alanı, doğal ve tarihi nitelikleri, deniz potansiyeli, doğal koyları ve yat limanı gibi faktörlere sahip bir turizm beldesidir. Ayrıca; Turgutreis marinası, alışveriş merkezleri ve Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nin açılmasına neden olan ilk su altı arkeolojik kalıntıları da barındırmaktadır. Tüm bu çekicilikler turistlerin ilgi odağı haline gelmektedir. Turgutreis’te 1990 yılından sonra artan nüfus artışları yörede turizmin geliştiğinin göstergesi olarak görülmektedir.

Turgutreis kıyı hattında korunaklı koylara sahip olması ve deniz ticareti yönünden değerinin artması sebebiyle nüfusu sürekli arttı ve birçok yerleşkelere ev sahipliği yaptı. Anadolu’nun en eski zamanlarından itibaren mühim bağlantı noktalarından biri olarak tarihi ilk çağa kadar uzanmaktadır. Yörenin bilinen ilk yerleşimcileri Leleklerdir. Deniz ticareti ile uğraşmış olan bu savaşçı halk Myndos’a (Gümüşlük) yerleşmiştir. Turgutreis yöresi Dor ve Pers istilalarından sonra MÖ III. yüzyılda Karya egemenliğinde kaldı. MS XII. yüzyılda ise Selçuklu Türkleri tarafından alındı ve daha sonra Bizanslıların eline geçti. MS 1300’de ise Menteşe Beyliği’ne bağlandı, Yıldırım Beyazıt zamanında da Osmanlı Devleti’ne katıldı. Ancak Yıldırım Beyazıt’ın 1402 Ankara Savaşı’nda yenilgi yaşaması ile 120 sene Rodos şövalyelerinin himayesinde kaldı. En son 1523 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın Rodos Şövalyeleri’ni yenmesi ile bölge günümüze dek süren Türk hakimiyetine geçti. O zamanlarda ise Turgutreis’in meşhur Türk denizcisi Turgut Reis adından söz ettirmiştir. Önceki adı Kara Toprak olan kasaba 1970 yılında yapılan ad değişiklikleri ile Kaptan-ı Derya Turgut Reis’ten dolayı adı Turgutreis adı verildi.

Turgutreis’e ulaşım turizm ile birlikte canlandı ve gelişim gösterdi. Muğla’ya 121 kilometre, İzmir’e 255 kilometre uzaklıkta bulunan yöre büyük kitle turistlerini ağırlamaktadır. Ayrıca bölgeye denizyolu ile ulaşımlar da mümkündür.

Turgutreis’in çevresinde Sporat takımadalarını meydana getiren Küçük Kiremit, Fener, Çatal, Yassı, Tüllüce, Kargı, Göçek, Sarıat gibi küçük çaplı 14 ada bulunmaktadır. Yunan Adaları da bu adaların hemen yanındadır. Ayrıca kış döneminde mevsimlik verimli akarsulara sahiptir. Bunlar Mersinli Deresi, Çınarlı, Sulubatak, Kemikli, Manastır, Mahmut ve Tekağaç dereleridir.

Ayrıca Turgutreis’te turizm açısından önemli olan turistik çekicilikler ve özellikle Bodrum-Turgutreis karayolu üzerinde bazı turistik köyler bulunmaktadır:

Akyarlar Köyü: Yarımadanın güneyinde Turgutreis’e dokuz kilometre uzaklıkta tur teknelerine, küçük pansiyon ve restoranlara sahip bir balıkçı köyüdür. Türkiye’nin en ince kumu bu sahilde yer almaktadır. Ayrıca sörf tutkunları için uygun rüzgarların kesiştiği bir noktadadır. Yöredeki eski kalıntılara bakıldığında eski musandıralı evler olarak bilinen toprak ile uğraşanların kullandığı barınaklar gösterilebilir. Bu evin duvarlarında kuş (güvercin), kuşların tuttuğu iki adet hayat ağacı ve balık figürü bulunmaktadır.

İslamhaneler: Bodrum’a 20 kilometre uzaklıkta Turgutreis’in girişinde bulunan tarım, hayvancılık ve turizm ile uğraşan bir köydür. Geleneksel taş evleri, korunmuş nadir örnekleri ile kültür turizmine katkı sağlamaktadır.

Kadıkale: Yöreye ismini veren, temelleri Helenistik dönemde atılan, Osmanlı Devleti döneminde bir kadı tarafından kullanılan önemli tarihi bir kaledir. İçerisinde Roma döneminden bir kilise, su sarnıcı ve çeşmeler bulunmaktadır.

Turgutreis’in önemli plajları ise; fener, akyarlar, günbatımı, aspat, karaincir, çatal, palamut, akçabük ve meteoroloji plajlarıdır.

Bağla koyu: Kamp yapmak isteyenlerin tercih ettiği bir koydur.

Yararlanılan Kaynaklar

Beydiz, M. G. (2018). Turgutreis Akyarlar’da Ünik Bir Taş Ev-Balık, Güvercin ve Hayat Ağacı-İkonografisi, Amisos, 3(4): 90-109; Kültür ve Turizm Bakanlığı (Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü), Bodrum Çevresi, https://mugla.ktb.gov.tr/TR-270607/bodrum-cevresi.html, (Erişim tarihi: 05.01.2021).