Tupolev Tu-144

Ulaştırma İşletmeciliği Uçak Modeli Havayolu Yolcu Taşımacılğı

(Sovyetler Birliği, 1969 - 1999)

Sovyetler Birliği'nin uçak üreticisi olan Tupolev firması tarafından üretildi. Tu-144 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin önemli uçak mühendislerinden birisi olan Andrey N. Tupolev ve Alexei Tupolev tarafından 1968 yılında tasarlandı. Tu-144 dünyanın ses hızının iki katından fazla uçan ilk yolcu uçağıdır. Tu-144, ilk uçuşunu 1969 yılında yapan, Fransız-İngiliz ortak yapımı sesten hızlı bir uçak olan Concorde’ye oldukça benzemektedir. Bu benzerlikten dolayı batıda Tu-144 Concordski olarak adlandırılmıştır. Delta model kanatlar Tu-144 sahip olduğu olcukça karakteristik bir özellik olarak göze çarpmaktadır. Ayrıca uçağın 17 derece aşağıya inen hareketli burnu ve hemen arkasında yer alan iki adet kanard (her biri 6,1 metre) Tu-144’ün karakteristik görünümünün bir parçasıdır. Tu-144, dört adet Kuznetsov NT-144 turbofan motora sahiptir. Her bir motor 17490kilogram (37500lb) çekiş kuvvetine ve 1,8 bypass oranına sahiptir. Daha sonraki versiyonlarda Kuznetsov NT-144F tipi motor kullanıldı. Bu motor 20 bin kilogram (44.092lb) çekişgücü üretmektedir. Tu- 144’ün çeşitli tasarım, güç ve aviyonik değişiklikler yapılan üretimleri oldu. Bunların bazılarının tescil kodları; 68001 (1970’deki uçuşta 2,4 mach hıza ulaşmıştır), 77101 (1972 yılındaki uçuşunda 2500 km/s hıza ulaştı), 77102 (1973’de Paris Airshow’da düşmüştür), 77103,77144, 77105 (Kolesov RD-36-51A motorlar kullanıldı), 77106, 77107, 77108, 77109, 77110, 77111 (Tu-144D-yeni Kolesov motorlar ile yakıt yük kapasitesi artırılmış ve gövde büyütüldü), 77112, 77113, 77114, 77115 ve 77116 şeklindedir.

Tu-144, Concorde’ten üç ay önce ilk uçuşunu gerçekleştirdi, böylece dünyanın ses hızından daha yüksek hıza sahip ilk yolcu uçağı oldu. Tu-144, 1973’te katılmış olduğu Paris Airshow’da dünya basını önünde düştü.

Tu-144 ilk ticari uçuşunu 1975 yılında Alma Ata-Moskova hattında posta taşıyarak gerçekleştirdi. 1978 yılında ise ilk yolcu uçuşu aynı hatta gerçekleştirildi. Tu-144 son uçuşunu 1999’da gerçekleştirdi. Günümüzde yedisi Rusya’da, biri de Almanya’da olmak üzere toplam sekiz Tu-144 uçağı korunmuş durumdadır.

Tu-144D teknik özellikleri: Gövde uzunluğu: 67,5 metre, kanat genişliği: 28,8 metre, kanat alanı: 506 metrekare, azami yolcu kapasitesi: 160 yolcu, menzil: 3730-4040 nm (6000-6500 kilometre), hız: 2-2,2 mach (1455kts, 2000-2350 kilometre/s), motor tipi: Kolesov RD-36-51A, azami uçuş tavanı: 55775 ft (17000 metre), maksimum kalkış ağırlığı: 217 bin kilogram, maksimum iniş ağırlığı: 120 bin kilogram.

Yararlanılan Kaynaklar

Rigmant, G. Y. (2005). Vladimir, Tupolev-144, Russia’s Concorde, Hinckley: Midland Publishing; Taylor, J. W. R. (1985). Jane’s All The World’s Aircraft 1984-1984. New York: Franklin Watts Publishing.