Tekrar Ziyaret Etme Eğilimi (Niyeti)

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Davranışsal niyet kavramından türetilen ve memnuniyetin uzantısı olarak kabul edilen bir kavramdır. Davranışsal niyet, turistlerin deneyimleri sonucu oluşan algılarının; ilgili ürün ve hizmeti yeniden deneyimleme, başkalarına tavsiye etme ve olumlu ağızdan ağıza iletişim çabalarına dönüşme eğilimini ifade eder. Tekrar ziyaret etme eğilimi “Turistlerin aynı destinasyonu tekrar ziyaret etme eğiliminin algılanma olasılığı” olarak tanımlanmaktadır.

Bir destinasyonu birden çok kez ziyaret eden turistler sürekli ziyaretçiler olarak adlandırılır. Sürekli ziyaretçilerin, ilk kez ziyaret eden turistlere göre seyahat özellikleri, güdüleyici unsurlar, destinasyon imajı, algılanan değer ve seyahat sonrası değerlendirmeler bağlamında belirgin davranış kalıplarına göre hareket etmeleri söz konusudur. Sürekli ziyaretçiler duygusallık, hatıra, aidiyet gibi estetik; coğrafi bölgeye ilişkin daha nitelikli bilgi sahibi olma gibi faydacı nedenlerle destinasyonu yeniden ziyaret eğilimi gösterebilmektedirler. Destinasyonu ilk kez ziyaret edecek turistler yenilik arayışında olan, keşfetme güdüsüyle hareket eden ve daha aktif seyahat planlamacıları olarak görülürken sürekli ziyaretçiler aşinalık arayan, deneyimleri süresince zamanı daha yoğun yaşayan ve seyahat sonrası değerlendirmeleri daha olumlu olan grubu oluşturur. Bu tür turistler, planlarını aynı destinasyondaki önceki deneyimlerine göre şekillendirdiklerinden, destinasyonu ya da turizm işletmesini ilk kez ziyaret edecek turistler için önemli birer tanıtım elçisi olarak görülürler.

Bilgiye erişimin giderek kolaylaştığı ve eylemlerin şeffaflaştığı bir ortamda, itibar yönetimi kapsamında turistlerin paylaşımlarının ve beklentilerinin takip edilmesi kritik bir hal aldı. Özellikle ağızdan ağıza iletişim ve online itibar yönetimi kapsamında, sürekli ziyaretçilerin görüşlerini potansiyel turistlerle paylaşmaları ve farklı mecralarda yaptıkları yorumlar ve tavsiyeler, destinasyon ve işletmeler için bu nedenle büyük önem taşımaktadır. Sürekli ziyaretçiler, destinasyonlar için istikrarlı bir turist gelir kaynağı olmakla birlikte; arkadaş, akraba ve diğer potansiyel turistlerin ağlarını gayrı resmi olarak bir destinasyona bağlayan bilgi kanalları olarak da görev yaparlar.

Turistlerin deneyimlerinin kalitesi ve memnuniyet düzeyleri, tekrar ziyaret eğiliminin oluşmasında başlıca belirleyici unsurlar olarak nitelenmektedir. Deneyime yönelik algı düzeyi beklentileri aştığında, turistlerin memnuniyet düzeylerinin ve destinasyonu tekrar ziyaret etme eğiliminin artması beklenir. Tekrar ziyaret eğiliminde belirleyici unsurlardan bir diğeri ise müşteri sadakatidir. Müşteri sadakati, “Turistlerin, deneyimleri ve beklentileri doğrultusunda, mevcut hizmet sağlayıcılarını tercih etmeye devam etmeleri” olarak tanımlanıyor. Turistleri destinasyonu tekrar ziyarete yönelten önemli etmenlerden bir tanesi de destinasyonun çekicilik bakımından sahip olduğu niteliklerdir. Destinasyonlar arasında karşılaştırma yapma olanağı da tanıyan bu nitelikler, turistlerin memnuniyete ilişkin değerlendirmelerinde ve çevreleriyle olan etkileşimlerinde ipuçları verir. Her ne kadar bu nitelikler destinasyonu ilk kez ziyaret edecek turistlerin destinasyon seçim kararlarında daha önemli bir etken olarak görülse de sürekli ziyaretçilerin tekrar ziyaret niyetlerinde doğal, tarihi, kültürel çekicilikler başta olmak üzere destinasyon imajının ve deneyim süresince ortaya çıkan etkileşimin rolü de önemlidir.

Tekrar ziyaret eğilimi kavramı sosyal değişim teorisi ile de açıklanabilir. Herhangi bir değişim ilişkisinin sosyal ve ekonomik ilişkiler temelinde gerçekleştiğini öne süren teori, değişim ilişkisinin sosyal bir yapıya sahip olduğunu ve ihtiyatlı bir iyi niyet veya güven jestine dayandığını iddia eder. Ayrıca, bu ilişkinin karşılıklı faydalar temelinde ortaya çıktığını vurgular. Sosyal değişim teorisi, memnuniyeti etkileyen kişilerarası değişkenleri göz önünde bulundurur. Karşılıklılık ilkesi ile şekillenen başarılı ilişkilerin, sosyal ilişkiler hakkındaki olumlu duyguların anahtarı olmaları muhtemeldir. Dolayısıyla, sosyal değişim teorisi, özellikle misafirlerin tekrar ziyaret için motivasyonlarının önemine işaret etmekle birlikte, hizmet deneyimleme süresince ortaya çıkan memnuniyetin sonraki ziyaretlere ilişkin niyete dönüşmesini de açıklar.

Kişisel değerlendirmelerin, öznel normların ve kişilerin tutumlarında belirleyici bir rolü olan davranışa yönelik inançların; demografik özellikler, kişilik özellikleri gibi etmenlerle birlikte tekrar ziyaret niyetini etkilemesi söz konusudur. Bu durum kavramın, bir bireyin bir davranışı gerçekleştirme ya da gerçekleştirmeme niyetinin eylemin öncülü olduğunu ileri süren Sebepli Eylem Teorisi ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Teoriye göre, niyet kişisel ve sosyal etkiyi yansıtan iki temel belirleyicinin bir işlevidir. Kişisel etki, davranışa yönelik tutum olarak adlandırılan, bireyin davranışın gerçekleşmesine ilişkin olumlu ya da olumsuz değerlendirmesini ifade eder.

Niyetin ikinci belirleyicisi, kişinin söz konusu davranışı gerçekleştirmesi veya gerçekleştirmemesi için algıladığı sosyal baskı ya da destektir. Bu belirleyici öznel norm olarak adlandırılır. Bireyler, bir davranışı olumlu olarak algıladıklarında ve önem atfettikleri diğer bireylerin eylemi gerçekleştirmeleri için destek verdiklerine inandıklarında davranışı gerçekleştirme eğilimi taşırlar. Tekrar ziyaret eğilimi, bireylerin kendi değerlendirmeleriyle birlikte sosyal çevrelerinin de etkisiyle kararlarını yönlendirmeleri, tutumlarında davranışa yönelik inançlarının rol oynaması gibi etmenler bakımından sebepli eylem teorisiyle de açıklanabilir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bintarti, S. ve Kurniawan, E. N. (2017). A Study of Revisit Intention: Experiential Quality and Image of Muara Beting Tourism Site in Bekasi District, European Research Studies Journal, 20(2): 521-537, Choo, H. ve Petrick, J. F. (2014). Social Interactions and Intentions to Revisit for Agritourism Service Encounters, Tourism Management, (40): 372-381; Huang, S. S. ve Hsu, C. H. C. (2009). Effects of Travel Motivation, Past Experience, Perceived Constraint and Attitude on Revisit Intention, Journal of Travel Research, 48(1): 29-44; Kozak, M. (2001). Repeaters’ Behavior at Two Distinct Destinations, Annals of Tourism Research, 28(3): 784–807; Lau, A. L. S. ve McKercher, B. (2004). Exploration Versus Acquisition: A Comparison of First Time and Repeat Visitors, Journal of Travel Research, (42): 279-285; Lee, M. ve Cunningham, L. F. (2001). A Cost/Benefit Approach to Understanding Service Loyalty, Journal of Services Marketing, 15(2): 113–130; Li, X. R., Cheng, C-K., Kim, H. ve Petrick, J. F. (2008). A Systematic Comparison of First Time and Repeat Visitors via A Two-Phase Online Survey, Tourism Management, (29): 278–293; Seetanah, B., Teeroovengadum, V. ve Nunkoo, R. S. (2018). Destination Satisfaction and Revisit Intention of Tourists: Does The Quality of Airport Services Matter?, Journal of Hospitality & Tourism Research, https://doi.org/10.1177/1096348018798446.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Ajzen, I. (1985). From Intentions to Actions: A Theory of Planned Behavior. İçinde; J. Kuhl ve J. Beckmann (Editörler), Action Control: From Cognition to Behavior (ss. 11-40). Berlin: Springer Verlag; Blau, P. M. (1964). Exchange and Power in Social Life. New York: Wiley; Gouldner, A. W. (1960). The Norm of Reciprocity: A Preliminary Statement, American Sociological Review, (25): 161-178.