Soyut Ürün

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Deneyim ekonomisi, en ufağından en büyüğüne kadar neredeyse tüm ürünlerde tüketicilerin karşısına pek çok seçenek getirdi. Markaların tüketicilere sundukları ürün önerileri birbirine benzemekle beraber; fikirler, tasarım, sembol kişiler gibi unsurların yanında sunulan hizmet bakımından birbirlerinden farklılaşabildikleri görülür. Ürün, somut unsurlardan daha fazlasıdır. Tüketicinin bakış açısına göre ürün, maddi olmayan niteliklerinin, somut parçaları kadar önemli ve ayrılmaz olduğu bir değer beklenti kümesidir. Ürün, mal ve hizmetlerden oluşan bir bütündür. Mal, ürünün somut tarafıyken hizmet soyut tarafını temsil eder. Soyut ürün kavramıyla nitelenmek istenen unsur, markaların ürün önerilerinin gözle görülemeyen, elle tutulamayan ve ağırlıklı olarak tüketicileri ikna etmek üzere kurgulanan tarafını, yani hizmetleri ifade eder. Hizmetler, firmaların sahip olduğu soyut varlıklardan bir tanesi olan, satın alma öncesinde deneyimlenemeyen unsurlardır.

Soyut ürünler olarak nitelenen hizmetler daha çok, metaların değerlerle deneyimlere dönüştürüldüğü, duygulara hitap eden unsurları barındırır. Tüketiciler ürünleri tercih ederken itibar, marka, uzmanlık, hizmet gibi unsurları dikkate almakta ve vaatler satın almaktadır. Ürün önerilerinin soyut niteliklerini somutlaştırmak amacıyla metaforlar ve teşbih kullanılarak vaatler güçlendirilir. Sigorta hizmetleri, yazılım, danışmanlık, yatırım bankacılığı, eğitim, sağlık, mobil uygulamalar soyut ürünlere örnektir. Bununla birlikte; bir otomobil satın alırken firmanın sunmuş olduğu kasko ve sigorta hizmetleri, otomobil ürününün; bilgisayar ürününün en temel bileşeni olarak yazılım, bilgisayar ürününün soyut tarafları olarak nitelendirilebilir.

Turizm ürünü, somut ve soyut birden çok bileşeni olan, bileşenlerinin her biri toplam fayda paketinin sadece bir parçasını temsil eden ve bir diğerini tamamlayan nitelikte ve karmaşık yapıdaki bütüncül bir üründür. Turizm amaçlı tüketimde, çoğunlukla soyut ürünlerin deneyimlenmesi söz konusudur. Konaklama işletmesinin hizmet ortamının tasarımı, koltukların kadife kumaşları, yönergeler, aydınlatma ürünün somut taraflarıyken tasarımla aktarılmak istenen felsefe, hizmet ortamında yer alan sanat eserlerinin sembolik anlamı, samimiyet algısına neden olan davranışlar ürünün soyut taraflarıdır. Destinasyon açısından soyut ürün; destinasyonun sahip olduğu tarihi çekicilikler, anlatılar, kültür, edebi miras çekicilikleri gibi, somut unsurları barındırmakla birlikte daha çok soyut anlamları nedeniyle ilgi çeken bileşenlerden oluşabildiği gibi imaj, marka değeri gibi bireylerin algılarında yer edinen bütünüyle soyut bileşenlerden de oluşabilir.

Turizm ürünü ve hizmetlerin soyut niteliği, tüketicilerin satın alma süreciyle ilgili güvensizlik duymalarına neden olur. Ürün ve hizmetlerin satın alınmadan önce deneyimlenmesi imkânı olmadığından, turistler seçimleriyle ilgili güvensizliklerini giderebilecekleri destek unsurlarına ihtiyaç duyarlar. Söz konusu destek unsurları kimi zaman turistlerin arkadaş çevreleri ya da hizmeti daha önceden deneyimlemiş ve hiç tanımadıkları turistler olurken kimi zamansa seyahat acentaları gibi ürün ve hizmetler hakkındaki bilgi kaynakları olabilmektedir. Soyut ürün ile ilgili diğer bir husus ise hizmet sağlayıcıların aynı hizmeti farklı zamanlarda aynı standartta üretmesinin neredeyse imkânsız olmasıdır. Bu nedenle, soyut ürün kişiye, mekâna, zamana ve duruma göre farklılık gösteren bir nitelik taşır. Soyut ürünler sahiplik özelliği bakımından somut ürünlerden ayrılır. Somut ürünler satın alındıklarında kişi onlara fiziksel olarak sahip olur ve belirli bir süreliğine kullanır. Turizm ürünü satın alındığında sahiplik söz konusu değildir. Kişi satın aldığı ürünü belirli bir süreliğine kullanma hakkına sahip olur ve değer, memnuniyet, tatmin gibi çoğunlukla somut olmayan unsurları edinir.

Referanslar

Koutoulas, D. (2016). Product. İçinde; J. Jafari ve H. Xiao (Editör), Encyclopedia of Tourism (ss. 747-749), İsviçre: Springer International Publishing; Levitt, T. (1981). Marketing Intangible Products and Product Intangibles, Harvard Business Review, 22 (2): 37-44; Swarbrooke, J. ve Horner, S. (2007). Consumer Behaviour in Tourism (İkinci baskı). Oxford: Butterworth- Heinemann.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Pine, B. J. ve Gilmore, J. H. (1998). Welcome to the experience economy, Harvard Business Review, (7): 97-105.