Seidel, Friedrich

Kişi Yazar Seyyah

(1568 – 1637)

Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu sefaret eczacısı ve hekimi Friedrich Seidel, 1568 yılında Troppau kentinde doğdu ve 1637 yılında Brieg kentinde öldü. Troppau ve Brieg kent isimleri Almanca olup günümüzde Troppau kenti Çekya’da Opava olarak ve Brieg kenti Polonya’da Brzeg olarak bilinmektedir. Seidel; Polonya, Çekya ve Almanya üçgeninde yer alan Silezya bölgesinde yaşadı ve bir Silezyalı'dır. Seidel, 1591 yılında Kutsal Roma Cermen ile Osmanlı İmparatorluğu’nun ilişkilerin tekrar düzeltilmesi amacıyla hediyelerin İstanbul’a teslim edilmesi ile yeni görevlendirilen elçi Friedrich von Kreckwitz’in heyetinde eczacı ve hekim olarak görevlendirildi. Heyet ile Sadrazam Sinan Paşa arasındaki tartışmalar ve Avusturya ile yaşanan sınır sorunları nedeniyle elçi ve heyet zindana atıldı. Zindanda yaklaşık altı ay kaldıktan sonra III. Murad’ın Macaristan seferi ile birlikte elçi ve tüm heyet İngiliz elçisinin gayretleri sayesinde Vezir İbrahim Paşa tarafından serbest bırakıldı. Heyet Osmanlı askerlerin gözetiminde Edirne, Sofya, Belgrad, Graz üzerinden Vaç’a kadar götürüldü ve orada Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ordusuna teslim edildi.

Seidel yaklaşık altı yıllık (1591-1596) heyet sürecini not aldı fakat bilinmeyen nedenlerden dolayı seyahat notları uzun bir süre yayımlanmadı. 1711 yılında bazı eklemeler yapılarak bilinmeyen bir yazar tarafından seyahatname biçiminde Almanca yayımlandı. 1721 yılında Seidel’in akrabası olan Papaz Salomon Haussdorf tarafından Denkwürdige Gesandschafft an die Ottomannische Pforte adı altında Almanya’nın Görlitz ve 1733 yılında ise David Richter tarafından Dresden kentinde Friedrich Seidels Merckwürdige Reise-Beschreibung, Aus Teutschland, Wien, Oesterreich, Ungern, Türckey biß Constantinopel, An die Ottomannische Pforte, Wegen Vieler sonderbahren Begebenheiten, Grausamkeiten und andern unglücklichen Merckwürdigkeiten dem Drucke überlassen adı altında tekrar Almanca baskıları yapıldı. Eser 1591-1596 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’na Kutsal Roma Cermen İmparatoru eski İstanbul elçisi Dr. Bartholomäus Petz’in yerine görevlendirilen yeni elçi Friedrich von Keckwitz ve maiyetindeki heyetin ilginç yolculuk öyküsünü anlatmaktadır. Seyahatnamede 27 kişi olan elçilik heyetinin zindanda geçirdiği olayları ve az da olsa Seidel’in Viyana’ya kadar yaptığı dönüş yolculuğu anlatmaktadır. Heyet üyeleri Kasımpaşa tersane, Galata ve Pera zindanlarına atıldılar. Seidel tahmini altı ay kaldığı büyük Galata zindanına atıldı ve Filistin’e haç yolculuğu yapan Zaracky adında bir kişi ile birlikte zincire vuruldu. Zindana atıldığı süre içerisinde köle olarak taş ocaklarında çalıştırıldı. İngiliz elçisinin araya girmesi ile zindandan nasıl kurtulduklarını da ayrıntılı bir şekilde anlatmıştır. Eser toplam 164 sayfa olup 67 sayfası ise sadece zindanda geçen süreyi kapsamaktadır. Seyahatnamede zindan hayatı dışında önemli sayılabilecek ayrıntılar ise İstanbul’da bulunan Alman ve Frenklerin yaşamları hakkında bilgi vermesidir. Bu eser 2010 yılında Sultanın Zindanında, Osmanlı İmparatorluğu’na Gönderilen Bir Elçilik Heyetinin İbret Verici Öyküsü adıyla Türkis Noyan tarafından Almanca’dan tercümesi yapılarak Kitap Yayınları olarak yayımlandı.

Yararlanılan Kaynaklar

Kolm, J. (2017). “Kommunikation und Diplomatie” Die habsburgische Gesandtschaft in Konstantinopel von 1583–1593 (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Viyana: Avusturya Viyana Üniversitesi.; Seidel, F. ve Noyan, T. (2010). Sultanın Zindanında, Osmanlı İmparatorluğu’na Gönderilen Bir Elçilik Heyetinin İbret Verici Öyküsü. İstanbul: Kitap Yayınları.; https://lb-eutin.kreis-oh.de/index.php?id=247&no_cache=1&tx_jolbeutinbase_pi1004%5BjoDetailView%5D=055862&tx_jolbeutinbase_pi1004%5Bjoprevaction%5D=reiselist&tx_jolbeutinbase_pi1004%5Bresultcount%5D=423&tx_jolbeutinbase_pi1004%5Bresultmax%5D=18147&tx_jolbeutinbase_pi1004%5Baction%5D=detail&tx_jolbeutinbase_pi1004%5Bcontroller%5D=Dokuments, (Erişim tarihi: 07.02.2020); https://www.deutsche-biographie.de/pnd13223338X.html#adbcontent, (Erişim tarihi: 07.02.2020).