Seben Kaya Evleri
Doğal ve Kültürel Miras Bina
-
2021
Seben-Bolu yolu üzerinden iki kilometre kadar içeride yer alan Seben Kaya Evleri’nin, Solaklar Köyü’nün kuzeydoğusunda, köyün yaklaşık 750 metre uzağında, Kuzderesinin açtığı vadinin kuzeyindeki kayalık yamaçta yer aldığı belirtilmektedir. Bolu’ya bağlı Seben ilçesinde, birbirlerine yakın aralıklarla, kayalara oyularak yapılmış birçok evden meydana gelen yerleşim yeri bulunmaktadır. Bahsi geçen evlerin, dört-beş kattan oluşan kaya evleri şeklinde ve her katın birbirine baca merdivenler aracılığıyla bağlı olduğu görülmektedir. Bu evlerin en önemlilerinin Alpagut Köyü, Muslar Mahallesi, Çeltikdere, Karca, Solaklar ve Kaşbıyıklar köyleri sınırlarında yer aldığı belirtilmektedir. Kaya evlerinin oluşturduğu yerleşim alanında kırmızı boyalı haç işaretlerinin görülmesi; bazı evlerde şapel, rölik çukuru gibi uygulamaların yer alması; Seben Kaya Evleri’nin Erken Hristiyanlık döneminden Orta Bizans dönemine kadar kullanılmış olabileceğine işaret etmektedir. Solaklar Kaya Evleri bölgesi sınırlarında Seben Belediye Başkanlığı’na bağlı işletilen dağ evi tipi konaklama tesisleri ve bir adet kır lokantası mevcuttur.
Günümüzde Seben Kaya Evleri’nin üç katının ziyarete açık olduğu, kaya yerleşiminin girişinin sonunda “zemin kat” şeklinde değerlendirilebilecek, oyularak açılmış olan geniş ölçekli bir alanın mevcut olduğu belirtilmektedir. Söz konusu alandan hayvanların barınabilmeleri amacıyla yararlanılmış olabileceği düşünülmektedir. Ulaşımın, bu yerleşim yerini oluşturanların açtıkları yoldan ziyade, demir bir merdiven aracılığıyla sağlandığı belirtilmektedir.
Seben Kaya Evleri’nin ilk katında üç oda mevcuttur. Bu katta yer alan ikinci odanın her iki duvarında da birer haç ve haçların üzerinde Latince bir yazıtın yer aldığı görülmektedir. Buna ek olarak, odaların duvarlarında küçük nişler yer almaktadır. Bu katta odalar bir koridor üzerinde bulunmakta olup, koridorun sağ tarafı, vadiyi gören ve üzerinde pencere açıklıklarının mevcut olduğu kaya duvardır. İkinci kata düşey bir baca aracılığıyla çıkılabilmektedir. Bu katın tek mekândan oluştuğu ve bacanın hemen solunda ortalama bir buçuk metre derinlik ve çapta zemin oyularak açılmış bir kuyunun yer aldığı belirtilmektedir. Üçüncü kata da ikinci katta olduğu gibi düşey bir baca aracığıyla çıkılabilmektedir. Tek mekândan oluşan üçüncü katta, mekânın vadiyi gören penceresinin tam karşısında 1,5 x 1,5 metre ölçülerinde bir sarnıç yer almaktadır. Bu sarnıca, pencereden oyularak açılmış bir kanal aracılığıyla su taşındığı tahmin edilmektedir.
Dördüncü kata da diğer katlarda olduğu gibi düşey bir baca aracılığıyla çıkılabilmektedir. Bu katın tavan yüksekliğinin 1,20 metre civarında olduğu, vadiyi gören pencereye bir koridor aracılığıyla ulaşılabildiği ve başka bir mekânın bulunmadığı belirtilmektedir. Dördüncü katın, vadinin gözetlenmesi amacıyla kullanılmış olduğu tahmin edilmektedir.
Ziyaret etmenin açık olup, birçok ziyaretçinin geldiği Seben Kaya Evleri, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 2009’da Birinci Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı olarak tescillendi..
Referanslar
Cengiz, T., ve Çelem, H. (2005). Hızlı Kırsal Değerlendirme Yöntemi: Alpağut Köyü Örneği (Seben, Bolu), Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6(1-2): 161-170; Seben Kaya Evleri. (2020). Tarihi, http://sebenkayaevleri.com/seben/yuruyus-yollari, (Erişim tarihi: 15.04.2021).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kavak, F. (2021). Doğanın içinde Seben Kaya Evleri, http://sebenbungalov.com/, (Erişim tarihi: 15.04.2021).