Şarkışla, Türkiye'nin Sivas ilinde yer alan, tarihi ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir ilçe yerleşimidir. Sivas’a seksen bir kilometre uzaklıkta olan Şarkışla, İç Anadolu Bölgesi'nde yukarı Kızılırmak bölümü sınırları içerisinde yer alır. Çevresi yemyeşil bir doğa ile çevrelenmiştir. Özellikle Yeşilırmak Kanyonu ve çevresindeki doğal parklar, doğaseverler için önemli bir destinasyondur. 

Şarkışla,  36°-37° doğu boylamı (36° 25'E) ile 39°-40° (39° 21'N) kuzey enlemi arasında yer almakta olup 1902 kielometrekare yüzölçümüne ve 9472 hektar ilçe merkezi alanına sahiptir. Yüzölçümü ile Sivas iline bağlı ilçeler arasında 95 köyü bulunan yedinci büyük ilçedir. Deniz seviyesinden yüksekliği 1180 metredir.

Doğuda Sivas ve Altınyayla, batıda Gemerek ve Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesi, güneyde Kayseri ve kuzeyde Yozgat ve Yıldızeli ilçesi ile komşudur. Şehir, kuzeyinde Tecer ve Şama dağları, güneyinde Hınzır Dağı bulunan bir depresyon (çöküntü alanı) içinde yer almaktadır. Şarkışla, 2021 istatistiklerine göre 37.708 toplam nüfusu ile Sivas'ın merkez dışındaki en kalabalık ilçesidir. 

Şarkışla'nın tarihçesi oldukça zengin ve ilginçtir. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan bu kadim şehir, zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Şarkışla'da yapılan arkeolojik kazılarda, bölgenin MÖ 3000 yıllarında Hitit Uygarlığı'na ev sahipliği yaptığına dair bulgulara rastlanmıştır. İlçeye beş kilometre uzaklıkta bulunan Döllük Köyü'nün ilçe sınırlarına yakın bir bölgede, 1940 yılında bulunan ve MÖ 2000 yıllarına ait olduğu kabul edilen bir heykelin varlığı da bu tarihi doğrulamaktadır. Heykel, on iki santimetre boyunda bronzdan yapılmıştır ve Ankara Arkeoloji ve Etnografya Müzesi'nde korunmaktadır. MÖ 1400-1100 yıllarına tarihlenen ve bronzdan yapılmış olan “Hitit Tören Baltası” da önemli bir tarihi eser olarak literatürde yer almıştır. 

Sırasıyla Hattiler, Hititler, Etiler, İskitler, Medler, Persler, Büyük İskender, Kapadokya Krallığı ve Roma İmparatorluğu gibi önemli medeniyetlerin hâkimiyeti altında kalmıştır. XI. yüzyıl başlarında Danişmendliler, XII. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu Selçukluları tarafından ele geçirilmiştir. Selçuklu döneminden sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğine geçmiş olan ilçe, ipek yolu üzerinde bulunması sebebiyle gelişmiş, han, hamam ve camilere ev sahipliği yapmıştır, ancak yapıların hepsi günümüze gelememiştir. Günümüze ulaşan Ulu Cami ve Şarkışla Kalesidir. Atatürk Kalesi olarak da bilinen Şarkışla Kalesi, ilçenin ortasında yüksek bir tepe üzerindedir, ancak kaleden iz kalmamıştır. Şarkışla Belediyesi tarafından etrafına sur benzeri duvarlar inşa edilmiştir. Bilimsel kaynaklarda “Şarkışla Merkez Höyüğü” olarak geçmektedir.

Bizans döneminde ‘Tenos’ (Tonus) olarak adlandırılan, Türklerin Anadolu'ya gelmesinden sonra ‘Gedük’ adını aldığı bilinen Şarkışla, Cumhuriyet döneminde diğer birçok ilçe gibi modernleşme sürecine girmiş olsa da tarım ve hayvancılık, ilçenin ekonomik hayatında önemli bir yer tutmaya devam etmiştir. İlçe, Kızılırmak üzerinde bulunan HES’lerde üretilen elektrik ile hem bölge hem de ülke ekonomisine katkı sağlar. Yenilenebilir enerji üretimi alanında da üzerine düşeni yapmaya gayret eden Şarkışla, belirli alanlarında kurulan panellerle güneş enerjisinden de elektrik üretimi yapar.

Verimli ve kullanım alanı fazla olan alüvyal toprakları, organik madde bakımından da oldukça zengindir. Verimlilik özelliği bakımından önemli olan diğer bir toprak türü de kırmızı ve kahverengi topraklarıdır. Tarımcılık ve Hayvancılıkta ilerleyen ilçe Cumhuriyet Üniversitesi'nin Şarkışla Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu kampüsüne de ev sahipliği yapar. 

Yazlar sıcak ve kurak, kışları da oldukça soğuk geçen ilçede ve köylerinde; Kaldırak Kalesi, ve Camisi, Hardal Köyü Camisi, Çanakçı Köy Odası, Mesire alanları, Şarkışla Barajı, Şarkışla Ovası, Yapaltın Barajı, Tarihi Taş Evler, Ortaköy Çermiği, Sarısu Göleti, Alaman Kaya Mezarı bulunur. Ayrıca Radar Tepesinde Arap Dede, Çatalyol köyünde Kara Baba, Döllük köyünde Koyun Baba, Abdallı köyünde Abdal Baba, Alaman köyünde Colü Dede, Saraç köyünde Şeme Baba yatırları yer alır.

Sadece doğal güzellikleriyle ve binlerce yıllık tarihi kültürel birikimiyle de ziyaretçilerini büyüleyen ilçenin gelenekleri, el sanatları ve mutfağı da kültürel bir zenginlik sunar. Yöre halkı, gelenek ve göreneklerine bağlı yaşar. Özellikle düğün ve bayram gibi özel günlerde yapılan gösteriler, ilçenin kültürel zenginliğini gözler önüne serer. Şarkışla'da düğünler, bayramlar ve mevsimsel devirler özel törenlerle kutlanır. Halk oyunları, yöresel kıyafetler ve müzikler bu törenlerde önemli bir yer tutar. El sanatları oldukça gelişmiştir. Özellikle halıcılık, ahşap işlemeciliği ve bakır işlemeciliği öne çıkar. Şarkışla halıları, özgün desenleri ve canlı renkleriyle bilinir. 

On beş nahiye ve 114 köyü ile ekilen arazi, ziraat yapılan yer anlamına gelen Şarkışla, kültür ve turizm bakımından incelenecek olursa; 

Aşık Veysel başta olmak üzere  Âşık Kamber, Âşık Kunter, Âşık Kul Veli, Âşık Şevki, Âşık Bekir, Âşık Ali İzzet Özkan, Âşık Ali İzzet Savaş, Âşık Merdanoğlu, Âşık Mehmet Ali ve Âşık Fazlı, Sefil Selimi, Âşık Hüseyin, Âşık Agâhi gibi 200 üzerinde halk ozanı yetiştirmiştir.

İkinci derecede yirmi anıt ve otuz yedi tanesi birinci derecede iki tanesi üçüncü derecede olmak üzere otuz dokuz sit alanına sahiptir. Bunlar sekiz höyük, altı kale, altı tümülüs, üç cami, yedi konut, beş konuk odası, bir konak,  on altı yerleşim, bir idari, bir mezar, bir mezarlık, bir kaya mezarı, bir gar-su deposu, bir köprü olarak kültür envanterini oluşturmaktadır. Bünyesinde yirmi dokuz güncel sivil toplum kuruluşu bulunmaktadır.

Şarkışla'da, Şarkışla Öğretmenevi, Şarkışla Lisesi pansiyonu, Karabulut dinlenme tesisleri ve oteli ile Şarkışla Büyük Otel bulunmaktadır. Küçük pansiyonlarında yer aldığı ilçede; arabaşı çorbası, sini mantısı, bulamaşı içli köfte, ufak mantı, haluj/hambal (çerkes), bideleme, düğürcükaşı, madımak, haluj/hambal (çerkes), sulu köfte, kabak çiçeği, dizman mantısı, evelik sarması, sulu köfte, kaygana, yağlama, kızıl mantı, deri kebabı, tatar çorbası, yarmaaşı, herle, arabaşı, içli köfte, madımak, su böreği, omaç, sündürme, cücük, köremez, bulgur pilavı, katıklı köfte, patates böreği, dal turşusu, keşkek, mımbar, guymah, velibah, sirken böreği, galnış-cırdıgış (çeçen), üç ibikli mantı, su böreği, hingel, testi kebabı, güveç, üzüm çorbası, peskutan çorbası, hurma tatlısı, paşa sarması, ufak tatlısı, hasıda, un helvası,  gavud, hoşaf ve aşure gibi zengin yöresel menüye sahiptir.

Kaymakamlık, Belediye, Devlet hastanesi, Jandarma Komutanlığı ve Emniyet Müdürlüğüne sahip olan İlçeye, yakın illerdeki havalimanı ve ardından minübüs ile ulaşıldığı gibi, kişisel araç harici otobüs ile de Şarkışla terminaline gidilebilir. 

Bir dönem askeri bir karargâha sahip olan ancak şu an kapalı bulunan askeri Radar Tepesi, Âşık Veysel Müzesi, Muhsin Yazıcıoğlu Müzesi Şarkışla ismini öne çıkaran değerli isimler olduğu gibi, ilçenin coğrafi şartlarından dolayı Andrew Cross yarışları da burada yapılmakta ve ilçe turizmine katkı sağlamaktadır.