Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı’nın birleşmesi sonucu kuruldu. Misyonu, “Tarihin sıfır noktası olarak kabul edilen Göbeklitepe ve Balıklıgöl ile her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlayan Şanlıurfa ilinin tarihi, kültürel ve doğal mirasını korumak, geliştirmek, gelecek kuşaklara aktarmak, il sınırları içerisindeki turizm faliyetlerini çeşitlendirmek, tanıtmak, pazarlamak, kültür ve turizm alanlarındaki faaliyetlerle ilgili kurumlarla işbirliği yaparak koordinasyonu sağlamaktır.”

Müdürlük, kendisine bağlı arkeoloji müzesi, il halk kütüphanesi ve 10 ilçede bulunan halk kütüphaneleri ile birlikte hizmet vermektedir. Müdürlüğün kültür envanterleri arasında yöre mutfağı (etli lebeni, kazan kebabı, çiğ köfte, ciğer kebabı, isot cacığı, mırra, saç katmeri ve kemeli kebap gibi), geleneksel oyunlar (girani, düzzo, üç ayak, lorke ve terge gibi), yöresel türküler (Diyarbekir Yoluna ve Urfalıyam Ezelden gibi), sıra geceleri ve maniler yer almaktadır. Müdürlük tarafından il genelinde tanımlanmış turizm aktivitelerinin başlıcaları olarak kültür ve inanç turizmi (Balıklı Göl, Selahaddin Eyyübi Camii, Şanlıurfa Müzesi, Haleplibahçe Mozaik Müzesi, Halil ür-Rahman Camii, Reji Kilisesi ve Rızvaniye Camii ve Medresesi) su sporları (Bozova ilçesindeki Atatürk Barajı’nda yelken, kano ve yüzme), doğa yürüyüşleri ve kuş gözlem alanları (Birecik’teki Kelaynak kuşları), tarihi eserler (Göbeklitepe ve Şanlıurfa Kalesi) termal tesisler (Karaali Kaplıcaları) ve kayak merkezi (Karacadağ Kayak Merkezi) sayılabilir.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 2018 yılında dâhil edilen Göbeklitepe, Balıklıgöl ve Halil Ür-Rahman Camii ve Medresesi, Haleplibahçe Mozaik Müzesi, Hüseyniye Çarşıları (Bakırcılar Çarşısı) İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün turizm envanterinde yer alan çekim merkezleridir. Cumhurbaşkanlığı tarafından 2019 yılının Göbeklitepe Yılı ilan edilmiş olması da il turizmine büyük katkı sağlanmıştır. İl müdürlüğünün güncel çalışmaları arasında il envanterinde bulunan kültürel varlıkların bakım ve onarım çalışmalarının yapılması ve yurtdışı ve Türkiye içinde tanıtım faaliyetleri kapsamında çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi yer almaktadır.