Ryanair

Havayolu İşletmeciliği Low-Cost Havayolu

(İrlanda, 1985 – )

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Mahmut BAKIR (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Gülşah AKKUŞ (2019) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

1985 yılında kurulan İrlanda merkezli bir özel havayolu şirketidir. IATA kodu FR, ICAO kodu RYR olan Ryanair, düşük maliyetli bir havayolu olarak hizmet vermektedir. Ryan Ailesi tarafından kurulan havayolu işletmesi, ilk uçuşunu 1985 yılında 15 koltuklu Bandeirante uçağıyla Waterford ve Gatwick arasında yaptı. Şirketin kuruluşunda İrlanda’da Aer Lingus tarafından yüksek ücretlerle sağlanan havayolu ulaşımına yönelik tepkiler etkili oldu. Bu dönemde özellikle Dublin-Londra hattında Aer Lingus ve British Airways’ in yüksek ücretlerle uçtuğu bilinmektedir. 1986 yılında iki adet 46 koltuklu BAE 748 uçağıyla Dublin-Londra Luton hattında uçuşlara başlandı. Ryanair bu uçuşlarla ilk yılında 15 bin, ikinci yılında 82 bin yolcu taşıdı. 1985-1990 arasında Ryanair 745 bin yolcu taşımasına karşın büyük bir gelir kaybı yaşadığını fark ederek önce business (iş) sınıfını ve sık uçak yolcu programını kaldırdı, turboprop uçak kullanımına son verdi ve Londra operasyonlarını Luton’dan Stansted Havalimanı’na kaydırdı. Bu dönem bazı rotalara yapılan uçuşların da sonlandırıldığı bir yeniden yapılandırma dönemi oldu. Dolayısıyla bugüne kadar gelen düşük maliyetli Ryanair modelinin temelleri 1991’de atılmış oldu. Bu süreçle birlikte uçak içi yiyecek ve içecek servisi kaldırıldı, tek tip filo kullanımı benimsendi ve fiyat politikası yeniden düzenlendi. Aynı yıl yolcu sayısı düşmesine rağmen havayolu ilk karını yaptı. Sonraki yıllarda yolcu sayısı da artmaya başladı. 1993’te açılan yeni Dublin-Birmingham hattıyla ilk defa toplam yolcu sayısı bir milyonu geçti. 1994 yılında tüm uçakların Boeing 737 modelinin çeşitli modifikasyonlarıyla değiştirilmesine başlandı. 1995 yılında Ryanair, Aer Lingus’u geçerek Dublin-Londra pazarında lider oldu, aynı yıl Birleşik Krallık iç pazarına girerek Londra-Glasgow hattında uçuşlara başladı. Daha sonra Stokholm, Paris ve Brüksel hatlarında ikincil/bölgesel havalimanlarına sefer düzenlemeye başladı ve 1999 yılında ilk defa beş milyon yolcu sayısını geçti. 2000 yılında Ryanair kendi internet sitesini kurarak dağıtımı bu kanal üzerinden sağlamaya başladı ve maliyet bakımından büyük kazanç sağlayan bu sistem, 2004 yılında tüm satın alma işlemlerinin yüzde 98’inde kullanıldı. 2007 yılında Ryanair en büyük rakibi Aer Lingus’un yüzde 25,2’lik hissesini aldı. 2008 yılına gelindiğinde, Dublin olan hub’a (merkez üs) ilaveten Alghero, Bologna, Cagliari ve Edinburgh şehirlerinde yeni hub’lar açıldı ve 223 yeni uçuş rotasına uçuş başlatıldı. Bu süreçte Ryanair uçak filosunun büyüklüğünü iki katına çıkardı.

Ryanair iş modeli bakımından maliyet liderliğine odaklanarak düşük maliyetli taşımacılık yaptığı için kendine özgü bazı karakteristiklere sahiptir. Bunlar; tek tip filo kullanımı (yalnızca Boeing 737-800 modeli) ile personel eğitimi, yedek parça ve bakım maliyetlerinin minimizasyonu, yalnızca ekonomi sınıfı kabin ve daha dar koltuk aralıkları ile daha fazla yolcu kapasitesine sahip olması, bilet satış ve uçuş işlemlerinde internet kullanımıyla seyahat acentası ve yardımcı personel maliyetlerinde düşüş, ikincil veya bölgesel havalimanlarına operasyonlarla daha düşük meydan vergileri ve zamanında kalkış avantajı elde etme ve daha yüksek uçak kullanım oranıdır. Ryanair, operasyonlarında ölçek ekonomisini kullandığı için düşük maliyetli diğer rakiplerinin kendisiyle mücadele etmesi oldukça zordur. Bu anlamda düşük maliyetli havayolu pazarında en büyük rakibi easyJet’tir Literatürde Ryanair’ in düşük maliyet politikasıyla girdiği pazarlarda trafiği artırması Ryanair Etkisi olarak adlandırılmaktadır. Halihazırda Ryanair 440’ın üzerinde hava aracıyla Avrupa’ da 200’den fazla destinasyonda günde 2000’in üzerinde tarifeli sefer düzenlemektedir. 2018 yılında 130 milyondan fazla yolcu taşıdı.

Referanslar

Barrett, S. D. (2016). Ryanair and the Low-Cost Revolution. İçinde; O’Connell, J. F. ve Williams, G. (Editörler), Air Transport in the 21st Century (s. 113-127). Londra: Routledge; Diaconu, L. (2012). The Evaluation of the European Low-Cost Airlines’ Business Model, Ryanair Case Study, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 342-346; Malighetti, P., Paleari, S., ve Redondi, R. (2009). Pricing Strategies of Low-Cost Airlines: The Ryanair Case Study, Journal of Air Transport Management, 195-203; Ryanair. (2019). Annual Report 2018. Dublin: Ryanair Holdings Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Creaton, S. (2007). Ryanair: The Full Story of the Controversial Low-cost Airline. Londra: Aurum Press Ltd.

2 / 2

1985 yılında seferlere başlamış olan, İrlanda merkezli düşük maliyetli hava yolu şirketidir. Havayolu kodu FR’dir. Lauda, Buzz, Malta Air ve Ryanair UK gibi şirketleri de bünyesinde barındıran Ryanair Holding çatısı altında faaliyet göstermektedir.

28.11.1984 tarihinde Tony Ryan, Christopher Ryan ve Liam Lonergan tarafından Danren Enterprises adıyla İrlanda’da kuruldu. Şirketin kuruluş fikri, memleketi Waterford ile Londra’yı hava yoluyla birleştirmek isteyen Christopher Ryan’a aitti. Kurucu ortak Tony Ryan tarafından ismi Ryanair olarak değiştirilen şirket, 08.07.1985 tarihinden itibaren Waterford ile Londra arasında günlük uçuşlara başladı. Şirket bünyesinde kullanılan 15 koltuklu Embraer Bandeirante tipi uçakların kabin boyutlarından dolayı o zamanki kabin görevlilerinin 1,58 metreden uzun olmama şartı vardı.

Tony Ryan’ın evladı olarak gördüğü Michael O'Leary’nin 1988 yılından itibaren Ryanair’de göreve başlaması ve sonrasında O’Leary’nin ABD’nin düşük maliyetli hava yolu şirketi olan Southwest Airlines’ı ziyaret ederek, onun düşük ücret politikasını model alması, Ryanair için dönüm noktası oldu. 1990 yılında Avrupa’nın ilk düşük ücretli hava yolu şirketi olarak duyurulmasının ardından, Ryanair hızla büyümeye başladı. 1986 yılında 82 bin yolcusu olan şirket, 1996 yılında yaklaşık üç milyon, 2006 yılında 42.5 milyon, 2016 yılında ise 120 milyon civarında yolcu sayısına ulaşarak Avrupa’nın en büyük hava yolu şirketi ünvanını kazandı. 2017 yılında, Avrupa’nın bir milyardan fazla yolcu taşıyan ilk hava yolu şirketi olarak kabul edilen Ryanair, 2018 yılında 139 milyon yolcu taşıdı. İlk kurulduğunda yirmi beş çalışanı bulunan şirketin, 2019 yılı çalışan sayısı 16.900’dür.

2019 itibariyla ortalama yaşı 5,5 civarında olan 300’ün üzerinde uçağı vardır. İtalya, İngiltere, İspanya, Almanya ve İrlanda başta olmak üzere 37 ülkede 216 destinasyona günde 2000’in üzerinde uçuş gerçekleştiren Ryanair, 2018 yılı Haziran ayında Dalaman, 2019 yılı Mayıs ayında ise Bodrum seferlerini başlattı. Ryanair, halen yaz sezonu süresince Türkiye’den iki noktaya uçmaktadır.

Referanslar

https://www.ryanair.com/gb/en/useful-info/about-ryanair/about-us, (Erişim tarihi: 06.12.2019); Fottrell, Q. (2004, Haziran 6). The rise and rise of Ryanair . The Sunday Business Post Online : https://web.archive.org/web/20050126154251/http://archives.tcm.ie/businesspost/2004/06/06/story57027153.asp, (Erişim tarihi: 06.12.2019); History of Ryanair. (2019). ryanair.com: https://corporate.ryanair.com/about-us/history-of-ryanair, (Erişim tarihi: 06.12.2019); Hugh, M. (2018, Kasım 12). http://www.traveller.com.au. Ryanair, Europe's biggest airline: 13 facts you didn't know: http://www.traveller.com.au/ryanair-europes-biggest-airline-13-facts-you-didnt-know-h17t0u, (Erişim tarihi: 06.12.2019); Ryanair Launches New Dublin To Bodrum Route. (2018, Kasım 5). corporate.ryanair.com: https://corporate.ryanair.com/news/ryanair-launches-new-dublin-to-bodrum-route/?market=ie, (Erişim tarihi: 06.12.2019).