Post-turizm
Kavram Turizm Çeşitleri Üretim Yönetimi ve Pazarlama
-
2019
Aslında alternatif turizm alanındaki en tartışmalı kavramlardan biridir. Literatürde tam bir tanımı olmadığı için yapılan tüm tanımlar mevcut olanı birleştirmek, şekil vermek ya da kimi mütevazı önerilerde bulunmak şeklinde olmaktadır. Bir başka deyişle, post-turizm kavramı, gerçekte belirsiz ve çerçevesi net olarak çizilmiş bir terim değildir. Ancak, her zaman sıkıcı, alışılagelen, geleneksel turizmden, turist pratiklerinden kaçma, sıra dışına yönelme iddiası taşımaktadır.
Post-turizm kavramı, turist araştırmaları yazınında, konvansiyonel ya da eski turizmden farklılaşan, bilinen formların üzerine çıkan, yeni ve özgün tarzlar içeren turizm pratiklerini karşılayacak bir anlamda kullanılmaktadır. Bu mevcut turizm deneyimlerini reddetmeyi içerdiği gibi, sıradan yaşam ve seyahat arasındaki sınırların aşılması, tüm turist deneyimlerinin sanallaştırılması (sanal turizm) veya alternatif olarak oyunlaştırma (deneysel seyahat) anlamına da gelmektedir.
Bugün için turizm küresel ölçekte dönüşüm geçirmekte, sıradan turist deneyimleri yerine özellikli yeni trendler öne çıkmaktadır. Dünyanın çeşitli yerlerinde tatil yerleri amaç-odaklı ve standartlaştırılmış bir boyut kazanmakta buna karşın küresel turizm sektörü farklı ve bireysel tercihleri ön planda tutan hizmetler sunmaya doğru evrilmektedir. Bugün için turistin ev konforunu yaşayacağı çok geniş bir tatil yelpazesi mevcuttur. Buna iyi bir örnek, tema parklarıdır. Tema parkları, çok değişik manzaraları içeren ve katılımcı programlar düzenleyen turistik mekânlardır. Genel hususiyetleri arasında sıradışı ve fantastik manzaralar, egzotik unsurlar ve nefes kesen serüvenler vardır. Dolayısıyla tema parkları, katılımcılara, tesis içindeki tüm ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılamayı amaçlayan bütünsel bir deneyim imkânı sunmaktadır.
Tema parklarının popülaritesi üzerine kafa yoran pek çok kuramcı bu ilgiyi post-turizm olarak kavramsallaştırmaktadırlar. Kozmopolitan olmayanlar gibi post-turistlerin de temel beklentisi ev konforu sunan tatillerdir. Bazı kuramcılar post-turizmi çağdaş toplumdaki gün geçtikçe artan simülasyonlar gibi postmodern özelliklerle de ilişkilendirmektedirler.
Bugün için post-turist deneyimler, gerçek ya da sahici olarak adlandırılan yerleri arayan, ancak her türden simüle edilmiş, sahnelenmiş ya da inotantik turistik düzenlemelerden de keyif alan, bunda bir rahatsızlık görmeyen turistik deneyime karşılık gelmektedir. Ancak şu da bir gerçektir ki, otantisite kavramı, post-turizm ve genel olarak turizm için sıkıntılı bir mevzudur ve gerçek otantisite'ye ulaşmak bugün için neredeyse imkânsızdır.
Post-turizm kavramı, aslında, seyahat etme biçimimizde olduğu kadar düşünme şeklimizde de köklü bir değişikliği temsil etmektedir. Öncelikli olarak teknolojinin ve artan mobilitenin ne ölçüde belirleyici olduğunu göstermektedir. İş, tatil, yerel ve ziyaretçi gibi kategorileri yok etmektedir. Bu yeni turizm anlayışı, insanların bir şekilde devam ettirdikleri yaşam tarzlarına dair birçok temel şeyi sorgulama imkanı sunmaktadır. Gerçekte bizler, sonsuz bir hareketlilik dünyasındayız ve bu yüzden aslında hepimiz birer turistiz. Turistlerin çoğu Berlin’e “otantik” bir Berlin deneyimi yaşamak için gelse de bu deneyim hayallerin dışında çoğu zaman hiç yaşanmaz.
Sonuç olarak denilebilir ki post-turizm, birbirinden farklı ve ilginç turistik deneyimleri biraraya getirmektedir. Ancak tüm bu seçeneklerin ortak yanı, hepsinin hem turistler hem de yerel turist pazarları açısından risksiz bir tatil anlayışına sahip olmasıdır. Post-turist için eğlenceli turistik deneyim, ev konforuna sahip olmalı ve istenmeyen, sıradışı karşılaşmaların sistematik olarak bertaraf edildiği bir tatil olmalıdır. Bu türden bir yapaylık, bugün hemen hemen dünyanın daha egzotik ve uzak yerlerini de kapsayan her türden turistik deneyime de hakim durumdadır. Şu da bir gerçektir ki post-turizmin gelişmesi, aslında turist bakışının üretildiği/tüketildiği süreçleri dönüştürmektedir. Her yer, mekan, peyzaj vs. turistikleştirilmekte; doğal, otantik, spontane özelliklerini yitirerek, ticari, sahte ve sanal bir boyuta doğru evrilmektedir.
Referanslar
Bennett, A. (2013). Kültür ve Gündelik Hayat. (Çev. N. Tokdoğan, B. Şener, U. Y. Kara). Ankara: Phoenix; Cohen, J. (2002). The Contemporary Tourist: is Everything Od New Again?, Advances in Consumer Research, 29: 31-35; Lyons, S. (2015). Authentic Outsiders? Welcome to the Age of the ‘Post-Tourist, https://theconversation.com/authentic-outsiders-welcome-to-the-age-of-the-post-tourist-48170, (Erişim tarihi: 11.08.2020); Ritzer, G. ve Allan L. (1997). McDisneyization and Post-Tourism. Complementary Perspectives On Contemporary Tourism. İçinde; C. Rojek ve J. Urry (Editörler) Touring Cultures. Transformations of Travel and Theory (ss. 106-120). New York: Routledge; Rojek, C. ve Urry, J. (1997). Transformations of Travel and Theory. İçinde; C. Rojek ve J. Urry (Editörler) Touring Cultures. Transformations of Travel and Theory (ss. 1-19). New York: Routledge.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Smith, M., Macleod, N. ve Robertson, M. H. (2010). Key Concepts in Tourist Studies. Londra: Sage.