Osmanlı Otelleri Kumpanyası
Konaklama Tesisi Otel
-
2019
XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki gelişmeler, konaklama alanında önemli değişimlere ve ilerlemelere neden oldu. Bu dönemde varlık gösteren Osmanlı Otelleri Kumpanyası, İstanbul’da konaklama alanında yeni yatırımlar yapmak amacıyla kurulan bir şirketti. XIX. yüzyılda sınır ötesi ticaret hacmi; özellikle sanayi inkılabı, Avrupa’nın artan hammadde ihtiyacı, kapitülasyonlar, serbest ticaret antlaşmaları, deniz ulaşımındaki gelişmeler ve buharlı gemilerin yaygınlaşması gibi sebeplerle arttı. Osmanlı Devleti, topraklarında baş gösteren bazı isyanların bastırılmasına destek olmaları karşılığında Birleşik Krallık ile 1938’de Baltalimanı Antlaşması yaptı ve bu antlaşma ile İngilizlere Osmanlı Devleti topraklarında yapacakları ticaret için büyük imtiyazlar verdi. Batı ile artan bu ilişkiler neticesinde ülkeler arası ticaret hacmi arttı; İngiliz ve Avrupalı yatırımcı ve ticaret temsilcileri Osmanlı Devleti topraklarında daha fazla zaman harcamaya başladı. 1837 tarihinde İstanbul limanına gelen gemi sayısı 7.342 iken 1868’de bu sayı 39.901’e yükseldi. Daha öncesinde şehre gelen yabancılar; özel evlerde, elçiliklerin, kilise ve manastırların misafirhanelerinde, kervansaraylarda, hanlarda, bekâr odalarında vb. yerlerde kalmaktaydı. Siyasiler, diplomatlar, tüccarlar, gezginler, askerler, yazarlar, dindarlar, gazeteciler, misyonerler ve ailelerinden oluşan bu yabancı ziyaretçiler nedeniyle çok sayıda otel ve misafirhane açıldı ve konaklamaya ilişkin hizmetler yeni bir boyut kazandı. Dönemin konaklama hizmeti veren otelleri genellikle Grand Rue de Pera denilen İstiklal Caddesi üzerinde olup bunlardan en bilineni Hotel d’Angleterre’dir. James Missiri, 1841 yılında Hotel d’Angleterre yöneticisi oldu. Otel, o dönemki koşullara göre pahalı olması ve birtakım eksiklikleri olmasına rağmen İstanbul’un en iyi oteli olarak nitelendirilmekteydi. Otelde kalmayanların bile yemeklerinden ve balolarından sıkça bahsettiği bilinmektedir. Gençlik yıllarında tercümanlık yapan ve misafir ağırlama alanında edindiği tecrübeleri kullanmak üzere yatırım yapmayı ve yeni oteller inşa etmeyi ya da açmayı hedefleyen Missiri, 1864 yılında tesis açmak için Osmanlı hükümetine başvurdu. İstanbul’da yapılacak otelleri için Osmanlı Otelleri Kumpanyası (Otel İmperyal Ottoman) adlı bir şirket kurmak amacıyla ruhsatname talep ederek gerekli izinleri aldı. Şirketin merkezi Dersaaddet’te (İstanbul’un merkezi, Karaköy) olup şubeleri ise Büyükdere ve Heybeliada’da kuruldu. İstanbul’da ilk modern otel örneklerine 1840’larda rastlanılsa da bu tür örneklere sistemli bir yapı kazandıran gelişmeler, Osmanlı Oteller Kumpanyası gibi şirketler vasıtasıyla gerçekleşti.
Yararlanılan Kaynaklar
Baskıcı, M. (2009). Osmanlı Piyasasında Ticaret: Yabancı Tüccarların Dikkat Etmesi Gereken Hususlar (1870-1920), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64: 39-55; Çetin, E. (2018). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nde Otel ve Misafirhanelere Dair Düzenlemeler, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29(1): 63-76; Çilli Kutan, Ö. (2017). D’Angleterre Oteli ve Kral Missirie, KEBİKEÇ İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, 43: 369-396; Topuz, E. (2017). Tanzimat Sonrası Osmanlı Otelcilik Teşebbüsleri ve Osmanlı Oteller Kumpanyası. İçinde; F. Alaeddinoğlu, M. Şeremet, H. Arslan Kalay, H. Sağbetullah, ve S. Şahin (Editörler), IWACT’17 International West Asia Congress of Tourism Research Bildiri Kitabı (ss. 119- 128). Van: Paradigma Akademi Basın Yayın Dağıtım.